در گفتگوي ويژه خبري مطرح شد؛
توليد دانش در حوزه هايي كه سوالات بي جواب دارد
هم افزایی نیروهای فکری در کنار امکانات می تواند دانش آینده ایران را رقم بزند و نظام نوآوری ملی می تواند زمینه ساز توسعه باشد.
به گزارش خبرنگار صنفی آموزشی باشگاه خبرنگاران، دکتر محمد جواد لاریجانی رئیس پژوهشگاه دانش های بنیادی در گفتگوی ویژه خبری در خصوص جایگاه و پیشرفت ایران در تولید علم افزود : ایران در امر علم و دانش و تکنولوژی پیشرفت چشمگیری داشته و سرعت و رشد کشورمان بسیار قابل توجه است و این مساله تبلیغاتی نیست و اسناد و مدارک آن این موضوع را اثبات می کند.
پیشرفت علمی ما چند دلیل عمده دارد اولین دلیل این است که بیش از 2 دهه یک موتور محرک ثابتی به عنوان پشتیبان پشت این مساله بوده و آن مقام معظم رهبری است که خدمات بزرگ ایشان در طول دوره رهبری به طور مستمر و دقیق پیگیر مسائل بوده و پیشرفت های علمی را در هر دولت مورد پیگیری و حمایت خود قرار می دادند و می گفتند که علوم پایه همانند حساب پس انداز و علوم کاربردی همانند پول تو جیبی است یعنی پیشرفت های علمی توجه ای ویژه ای به علوم پایه دارد.
وی گفت: دیگر دلیل این است که ایشان همیشه ما را در رقابت های بین المللی مطرح می کردند و می گفتند باید رقابت را در سطح جهانی مطرح کنیم و علت اینکه مقالات زیادی در ISI وجود دارد این است که حدود 20 سال است وارد رقابت های بین المللی شده ایم البته رقابت های بین المللی مفهوم بومی شدن را هم مطرح می کند و این به این معنی است که باید تعلیم و تعلم را با فرهنگ خود رشد بدهیم.
مساله دیگر نو آوری است چرا که نوآوری کلید توسعه علمی است یعنی در حوزه هایی که سئوالات بی جواب وجود دارد تولید دانش کنیم .
لاریجانی با اشاره به توجه به جوانان در عرصه های علمی تصریح کرد : یکی از نکات مهم در پیشرفت علمی کشور توجه و میدان دادن به جوانان است و این موضوع می تواند در توسعه علمی کشور نقش مهمی داشته باشد.
در رقابت های جهانی ابعاد مختلفی وجود دارد یعنی علم را در جهان با استاندارد های رایج علمی بیان کنیم و این استدلال و پایه دارد و مبنای آن قوی است.
نکته بعدی این است که امروز در دنیا شاهد استراتژی جدیدی هستیم وآن ایجاد انحصار علمی است علم در دنیا هیچ وقت منحصر نبوده و متاسفانه برای اولین بار است که می بینیم دانشمندانمان را محروم کرده و یا دانشجوی ایرانی را بیرون می کنند بسیار مساله زشتی است که در علم اتفاق می افتد البته جمهوری اسلامی ایران با این پدیده مقابله می کند و ما خدمتی که به علم می کنیم بی نظیر است زیرا با انحصار مقابله می کنیم .
وی تصریح کرد: ما باید علم را برای حل مسائل به کار گیریم و دانشمندان ما باید میدان پرش داشته باشند علم در ایران بطور سنتی به شکل کاربردی مطرح شده و اگر مثالی در این زمینه بزنیم می توانیم به مدرسه ی خواجه نصیرالدین طوسی که سالها پیش که در زمان حمله مغول بود اشاره کنیم که علم را وارد ایران کرد همچنین خواجه نصیرالدین طوسی تمام مباحث نظری را کاربردی اعلام کرد.
رئیس پژوهشگاه دانش های بنیادی گفت : عالمان و دانشمندان ما ضمن اینکه به امور پایه ای باید توجه داشته باشند ، این دغدغه را نیز باید داشته باشند که مسائل را حل کنند و این را باید دانست که معدن علم در کتابها نیست بلکه محصول آن در کتابها است پس دانشمندان برای اینکه بنیه علمی قوی داشته باشند باید با عالم واقع درگیر باشند و این درگیری با عالم واقع جند پیش نیاز دارد و مهمترین آن شناسایی مسائل مورد نیاز است همچنین وجود آزمایشگاههای بزرگ نیز ضروری است یکی از خدمات دکتر احمدی نژاد سرمایه گذاری های خوبی است که در ایجاد آزمایشگاههای بزرگ کرد . همه این مسائل باعث قوی شدن بنیه علمی ما می شود. البته اندیکاتور آن فقط تعداد مقالات نیست بلکه باید کشفیات بزرگ نیز داشته باشیم.
لاریجانی با اشاره به ضرورت ایجاد نظام نوآوری افزود : در درجه اول باید نوآوری را قدردانی کنیم و برای اینکه نوآوری داشته باشیم باید تلاش کنیم و این ملزم به صرف انرژی زیاد است البته باید سازمانی هم وجود داشته باشد تا جلوی شارلاتانیزم را بگیرد و در کنار آن باید نظام هوشمندی داشته باشیم .
* نظام نوآوری باید براساس نیازهای ملی باشد
لاریجانی در ادامه گفت: نظام نوآوری بر اساس نیازهای ملی می تواند زمینه ساز توسعه باشد و تاسیس یک نظام مشوق نوآوری که ساماندهی هم می کند ، بسیار برای توفیقات علمی ما مورد نیاز است اگر چه ما جهش علمی پیدا کردیم اما نباید مغرور شویم و باید عناصری را که این تحرک را برایمان ایجاد کرده اند در حال تحریک نگه داریم.
وی تصریح کرد: چرخه ای که شامل دانش ، تکنولوژی ، صنعت بازاری و سرمایه است چرخه بسیار مهمی است که اگر چه راه افتاده اما باید شتاب بیشتری به خود گیرد دانشمندان ما در سطوح بالای نظری نباید دون شان خود بدانند که در مسائل ساده هم دخالت کنند علمی دینی ما نیز این روحیه را داشتند که در تمامی دانش ها بصورت نظری و کاربردی فعال بودند .
* هم افزایی نیروهای فکری دانش آینده ایران را رقم می زند
وی در ادامه افزود : ما در یک شعبه از علوم نمی توانیم همه چیز را بلد باشیم امروزه امور میان رشته ای داریم که می تواند نیروها را جمع کرده و مسائل بزرگی را حل کند البته این نکته به امکانات هم بستگی داریم بنابراین هم افزایی نیروهای فکری در کنار امکانات می تواند دانش آیدنه ایران را رقم بزند.
وی گفت : یک ضعفی که داریم این است که پروژه های دسته جمعی ما خوب جواب نمی دهد و محققان زیادی داریم که به صورت انفرادی موفقیت های زیادی کسب کرده اند باید در این زمینه فرهنگ سازی شود تا پروژه ها بصورت دسته جمعی نتیجه بخش باشد.
* سرمایه علمی ما متکی به علوم پایه است
رئیس پژوهشگاه دانش های بنیادی تصریح کرد: بخش های علوم پایه باید همواره نشاط و شتاب خود را داشته باشد زیرا سرمایه علمی ما متکی به علوم پایه است و در کنار آن باید حوزه ی تکنولوژی را رشد دهیم تا به صنعت قابل عرضه در بازار برسد و محصول تولید کند و ارتباط اینها همگی به فرهنگ سازی نیاز دارد صنعت ما نباید یک نسلی باشد زیرا در آن صورت ادامه پیدا نخواهد کرد در کشورهای پیشرفته صنعتی همین گونه است.
وی خاطر نشان کرد : ما باید حیثیت و اعتبارمان در تولیداتمان باشد و محصول ایرانی را با کیفیت و درجه یک عرضه کنیم.
* طرح جامع پژوهش فناوری طراحی و اجرا شد
محمد اسماعیل گلشن رئیس دانشگاه صنعتی اصفهان در ادامه افزود : دانشگاه صنعتی اصفهان به عنوان یک از اجزای نظام علم و فناوری کشور از سال گذشته برنامه ریزی کرده تا نقش خود را در تولید علم به خوبی ایفا کند و طرح جامعی که داشتیم این بود که با آموزشی با کیفیت به تولید علم برسیم و نتیجه ی آن افزایش کمیت و کیفیت مقالات بویژه در مجلات معتبر است.
وی گفت : از سال های پیش این دانشگاه در رفع نیازهای جامعه و تبدیل علم به ثروت توجه ویژه ای داشته و امروزه در حوزه های کاربردی با توجه به نگاه و حرکت پر شتاب در کشور گام های خوبی برداشتیم ما برنامه عملیاتی مبتنی بر برنامه راهبردی طرح جامع پژوهش فناوری را طراحی کردیم و امسال به اجرا در آمد همچنین در ظرفیت نیروی انسانی ، جذب هیئت علمی اقدامات خوبی انجام دادیم و اگر برنامه ریزی صحیحی داشته باشیم می توانیم از این ظرفیت ها و زیرساخت ها در جهت دار کردن علم در راستای اولویت های پژوهشی کشور گام برداریم.
* اگر کسی دانش پایه را خوب نداند در عملکرد دچار مشکل می شود
روستاآزاد رئیس دانشگاه صنعتی شریف در ادامه افزود : برنامه های متنوعی در این دانشگاه طراحی شده و در ابتدا دانشگاه شریف با یک راهبرد کلان آموزشی در سطح بین المللی و مرزهای دانش کار خود را آغاز کرد و تا سال های اول انقلاب این فاز اول دانشگاه بود.
وی گفت : اگر کسی دانش پایه را خوب نداند در عملکرد دچار مشکل می شود فاز پژوهشی دانشگاه از دهه اول بعد از انقلاب شروع شد به گونه ای که در انتهای دهه 60 اول دوره دکتری را در این دانشگاه ایجاد کردیم و شهید علی محمدی اولین فراغ التحصیل دکتری کشور در رشته فیزیک دانشگاه شریف بود و با همین ظرفیت های خوب آموزشی مقالات معتبری را ایجاد کردیم و در همین همایش امروز مطرح شد که شاید 17 هزار مقاله در سال بصورت ترویجی ، پژوهشی و فارسی در کشورمان منتشر می شود و آمار مقالات نمایش شده در ISI در سطح بین المللی از طرف کشورمان 20 تا 30 هزار است و رتبه ما از نظر تولید مقالات به 16 رسیده است .
وی خاطر نشان کرد : در حال حاضر 100 شرکت دانش بنیان از طریق مراکز رشد ایجاد کردیم همچنین 2 مینی پارک فناوری در شمال و مشرق دانشگاه ایجاد کردیم که 250 فناور در آن تولید محصول می کنند./عط
پیشرفت علمی ما چند دلیل عمده دارد اولین دلیل این است که بیش از 2 دهه یک موتور محرک ثابتی به عنوان پشتیبان پشت این مساله بوده و آن مقام معظم رهبری است که خدمات بزرگ ایشان در طول دوره رهبری به طور مستمر و دقیق پیگیر مسائل بوده و پیشرفت های علمی را در هر دولت مورد پیگیری و حمایت خود قرار می دادند و می گفتند که علوم پایه همانند حساب پس انداز و علوم کاربردی همانند پول تو جیبی است یعنی پیشرفت های علمی توجه ای ویژه ای به علوم پایه دارد.
وی گفت: دیگر دلیل این است که ایشان همیشه ما را در رقابت های بین المللی مطرح می کردند و می گفتند باید رقابت را در سطح جهانی مطرح کنیم و علت اینکه مقالات زیادی در ISI وجود دارد این است که حدود 20 سال است وارد رقابت های بین المللی شده ایم البته رقابت های بین المللی مفهوم بومی شدن را هم مطرح می کند و این به این معنی است که باید تعلیم و تعلم را با فرهنگ خود رشد بدهیم.
مساله دیگر نو آوری است چرا که نوآوری کلید توسعه علمی است یعنی در حوزه هایی که سئوالات بی جواب وجود دارد تولید دانش کنیم .
لاریجانی با اشاره به توجه به جوانان در عرصه های علمی تصریح کرد : یکی از نکات مهم در پیشرفت علمی کشور توجه و میدان دادن به جوانان است و این موضوع می تواند در توسعه علمی کشور نقش مهمی داشته باشد.
در رقابت های جهانی ابعاد مختلفی وجود دارد یعنی علم را در جهان با استاندارد های رایج علمی بیان کنیم و این استدلال و پایه دارد و مبنای آن قوی است.
نکته بعدی این است که امروز در دنیا شاهد استراتژی جدیدی هستیم وآن ایجاد انحصار علمی است علم در دنیا هیچ وقت منحصر نبوده و متاسفانه برای اولین بار است که می بینیم دانشمندانمان را محروم کرده و یا دانشجوی ایرانی را بیرون می کنند بسیار مساله زشتی است که در علم اتفاق می افتد البته جمهوری اسلامی ایران با این پدیده مقابله می کند و ما خدمتی که به علم می کنیم بی نظیر است زیرا با انحصار مقابله می کنیم .
وی تصریح کرد: ما باید علم را برای حل مسائل به کار گیریم و دانشمندان ما باید میدان پرش داشته باشند علم در ایران بطور سنتی به شکل کاربردی مطرح شده و اگر مثالی در این زمینه بزنیم می توانیم به مدرسه ی خواجه نصیرالدین طوسی که سالها پیش که در زمان حمله مغول بود اشاره کنیم که علم را وارد ایران کرد همچنین خواجه نصیرالدین طوسی تمام مباحث نظری را کاربردی اعلام کرد.
رئیس پژوهشگاه دانش های بنیادی گفت : عالمان و دانشمندان ما ضمن اینکه به امور پایه ای باید توجه داشته باشند ، این دغدغه را نیز باید داشته باشند که مسائل را حل کنند و این را باید دانست که معدن علم در کتابها نیست بلکه محصول آن در کتابها است پس دانشمندان برای اینکه بنیه علمی قوی داشته باشند باید با عالم واقع درگیر باشند و این درگیری با عالم واقع جند پیش نیاز دارد و مهمترین آن شناسایی مسائل مورد نیاز است همچنین وجود آزمایشگاههای بزرگ نیز ضروری است یکی از خدمات دکتر احمدی نژاد سرمایه گذاری های خوبی است که در ایجاد آزمایشگاههای بزرگ کرد . همه این مسائل باعث قوی شدن بنیه علمی ما می شود. البته اندیکاتور آن فقط تعداد مقالات نیست بلکه باید کشفیات بزرگ نیز داشته باشیم.
لاریجانی با اشاره به ضرورت ایجاد نظام نوآوری افزود : در درجه اول باید نوآوری را قدردانی کنیم و برای اینکه نوآوری داشته باشیم باید تلاش کنیم و این ملزم به صرف انرژی زیاد است البته باید سازمانی هم وجود داشته باشد تا جلوی شارلاتانیزم را بگیرد و در کنار آن باید نظام هوشمندی داشته باشیم .
* نظام نوآوری باید براساس نیازهای ملی باشد
لاریجانی در ادامه گفت: نظام نوآوری بر اساس نیازهای ملی می تواند زمینه ساز توسعه باشد و تاسیس یک نظام مشوق نوآوری که ساماندهی هم می کند ، بسیار برای توفیقات علمی ما مورد نیاز است اگر چه ما جهش علمی پیدا کردیم اما نباید مغرور شویم و باید عناصری را که این تحرک را برایمان ایجاد کرده اند در حال تحریک نگه داریم.
وی تصریح کرد: چرخه ای که شامل دانش ، تکنولوژی ، صنعت بازاری و سرمایه است چرخه بسیار مهمی است که اگر چه راه افتاده اما باید شتاب بیشتری به خود گیرد دانشمندان ما در سطوح بالای نظری نباید دون شان خود بدانند که در مسائل ساده هم دخالت کنند علمی دینی ما نیز این روحیه را داشتند که در تمامی دانش ها بصورت نظری و کاربردی فعال بودند .
* هم افزایی نیروهای فکری دانش آینده ایران را رقم می زند
وی در ادامه افزود : ما در یک شعبه از علوم نمی توانیم همه چیز را بلد باشیم امروزه امور میان رشته ای داریم که می تواند نیروها را جمع کرده و مسائل بزرگی را حل کند البته این نکته به امکانات هم بستگی داریم بنابراین هم افزایی نیروهای فکری در کنار امکانات می تواند دانش آیدنه ایران را رقم بزند.
وی گفت : یک ضعفی که داریم این است که پروژه های دسته جمعی ما خوب جواب نمی دهد و محققان زیادی داریم که به صورت انفرادی موفقیت های زیادی کسب کرده اند باید در این زمینه فرهنگ سازی شود تا پروژه ها بصورت دسته جمعی نتیجه بخش باشد.
* سرمایه علمی ما متکی به علوم پایه است
رئیس پژوهشگاه دانش های بنیادی تصریح کرد: بخش های علوم پایه باید همواره نشاط و شتاب خود را داشته باشد زیرا سرمایه علمی ما متکی به علوم پایه است و در کنار آن باید حوزه ی تکنولوژی را رشد دهیم تا به صنعت قابل عرضه در بازار برسد و محصول تولید کند و ارتباط اینها همگی به فرهنگ سازی نیاز دارد صنعت ما نباید یک نسلی باشد زیرا در آن صورت ادامه پیدا نخواهد کرد در کشورهای پیشرفته صنعتی همین گونه است.
وی خاطر نشان کرد : ما باید حیثیت و اعتبارمان در تولیداتمان باشد و محصول ایرانی را با کیفیت و درجه یک عرضه کنیم.
* طرح جامع پژوهش فناوری طراحی و اجرا شد
محمد اسماعیل گلشن رئیس دانشگاه صنعتی اصفهان در ادامه افزود : دانشگاه صنعتی اصفهان به عنوان یک از اجزای نظام علم و فناوری کشور از سال گذشته برنامه ریزی کرده تا نقش خود را در تولید علم به خوبی ایفا کند و طرح جامعی که داشتیم این بود که با آموزشی با کیفیت به تولید علم برسیم و نتیجه ی آن افزایش کمیت و کیفیت مقالات بویژه در مجلات معتبر است.
وی گفت : از سال های پیش این دانشگاه در رفع نیازهای جامعه و تبدیل علم به ثروت توجه ویژه ای داشته و امروزه در حوزه های کاربردی با توجه به نگاه و حرکت پر شتاب در کشور گام های خوبی برداشتیم ما برنامه عملیاتی مبتنی بر برنامه راهبردی طرح جامع پژوهش فناوری را طراحی کردیم و امسال به اجرا در آمد همچنین در ظرفیت نیروی انسانی ، جذب هیئت علمی اقدامات خوبی انجام دادیم و اگر برنامه ریزی صحیحی داشته باشیم می توانیم از این ظرفیت ها و زیرساخت ها در جهت دار کردن علم در راستای اولویت های پژوهشی کشور گام برداریم.
* اگر کسی دانش پایه را خوب نداند در عملکرد دچار مشکل می شود
روستاآزاد رئیس دانشگاه صنعتی شریف در ادامه افزود : برنامه های متنوعی در این دانشگاه طراحی شده و در ابتدا دانشگاه شریف با یک راهبرد کلان آموزشی در سطح بین المللی و مرزهای دانش کار خود را آغاز کرد و تا سال های اول انقلاب این فاز اول دانشگاه بود.
وی گفت : اگر کسی دانش پایه را خوب نداند در عملکرد دچار مشکل می شود فاز پژوهشی دانشگاه از دهه اول بعد از انقلاب شروع شد به گونه ای که در انتهای دهه 60 اول دوره دکتری را در این دانشگاه ایجاد کردیم و شهید علی محمدی اولین فراغ التحصیل دکتری کشور در رشته فیزیک دانشگاه شریف بود و با همین ظرفیت های خوب آموزشی مقالات معتبری را ایجاد کردیم و در همین همایش امروز مطرح شد که شاید 17 هزار مقاله در سال بصورت ترویجی ، پژوهشی و فارسی در کشورمان منتشر می شود و آمار مقالات نمایش شده در ISI در سطح بین المللی از طرف کشورمان 20 تا 30 هزار است و رتبه ما از نظر تولید مقالات به 16 رسیده است .
وی خاطر نشان کرد : در حال حاضر 100 شرکت دانش بنیان از طریق مراکز رشد ایجاد کردیم همچنین 2 مینی پارک فناوری در شمال و مشرق دانشگاه ایجاد کردیم که 250 فناور در آن تولید محصول می کنند./عط
