روح‌تان را به کتاب خوانی عادت دهید
در دنیای مدرن امروزی افراد جامعه به دلیل فناوری‌های موجود و تفریح‌هایی که این فناوری‌ها برایشان به ارمغان آورده است، مانند انواع بازی‌های رایانه‌ای، دسترسی آسان به برنامه‌های اینترنتی و برنامه‌های تلویزیونی، کمتر و کمتر به خواندن کتاب خو می‌کنند.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، تماشای برنامه‌های تلویزیونی ممکن است سرگرم‌کننده باشد، اما هرگز نمی‌تواند افراد را به سمت خلاقیت هدایت کند. خواندن کتاب تاثیر مثبت زیادی روی زندگی افراد یک جامعه می‌گذارد. در واقع خواندن کتاب‌های مفید در زمینه‌های مختلف به انسان نحوه درست زندگی‌کردن و تعامل مناسب با دیگر افراد جامعه را می‌دهد. اما چگونه می‌توان افراد را با کتاب آشتی داد؟
آموزش مهارت‌های خواندن و نوشتن درست مانند یاد دادن رانندگی است. وقتی فرد رانندگی می‌آموزد اگر تمرین نکند، هرگز نمی‌تواند راننده خوبی باشد و این مهارت جزئی از وجودش نخواهد شد. از طرفی عادت به خواندن در فرد موقعی به‌وجود می‌آید که از خواندن لذت ببرد.
مثل زمانی که فردی تازه رانندگی یادگرفته و به او مکان‌های زیبا برای رفتن معرفی می‌شود و او با دانستن این‌که جاهای دیدنی زیادی برای رفتن به آنجا خواهد داشت با اشتیاق به رانندگی می‌پردازد و دوست دارد آن مکان‌های زیبا را نیز کشف کند و از این کار خود لذت می‌برد.
وقتی به بحث تغذیه بنگرید متوجه می‌شوید تقریبا تمام مردم از امتحان‌کردن غذاها و نوشیدنی‌های جدید غافل نمی‌شوند و وقتی طعم خوراکی خاصی را دوست داشته باشند، آن را وارد برنامه غذایی‌شان می‌کنند. این موضوع در مورد کتاب هم صحت دارد. وقتی فردی به خواندن عادت کند ناخودآگاه به دنبال کتاب می‌رود و بدون آن احساس می‌کند چیزی را از دست داده است.
نقش دولت در توسعه فرهنگ کتابخوانی
وقتی جامعه‌ای دچار بحران مالی می‌شود معمولا اولین چیزی که از سبد خرید خانوار حذف می‌شود، کتاب است. بنابراین در این‌گونه مواقع دولت باید برای خرید آسان کتاب تسهیلاتی درنظر گیرد تا اقشار کم درآمد در خرید کتاب دچار مشکل نشوند.
دولت برای توسعه فرهنگ کتابخوانی باید برنامه‌هایی ترتیب داده و برایش بودجه‌ای اختصاص دهد. در واقع باید با روش‌های گوناگون فرهنگ کتابخوانی را در سطح جامعه گسترش دهد. به طور مثال می‌تواند با اهدای کتاب به کتابخانه‌های مدارس و محله‌های مختلف شهرها، دانشگاه‌ها و حتی در زندان‌ها به حمایت و توسعه کتابخوانی بپردازد و کتابخانه‌های مناسب تاسیس کند و در اختیار مردم قرار دهد و با برنامه‌های مختلف رسانه‌ای به تبلیغ و تشویق کتابخوانی بپردازد.
روش دیگری که دولت می‌تواند در توسعه فرهنگ کتابخوانی نقش داشته باشد، دادن کتاب به مردم است. در واقع به جای این‌که منتظر باشند مردم به کتابخانه بروند، کتابخانه‌های سیار ترتیب داده و در محله‌ها به عضوگیری پرداخته و کتاب امانت دهند. تا وقتی فرهنگ کتابخوانی در مردم جا نیفتد کسی به استقبال کتابخانه نمی‌رود و این‌که کمتر رغبت می‌کند برای رفتن به کتابخانه وقت بگذارد. با وجود کتابخانه‌های سیار، این دسته از مردم نیز کم‌کم با کتاب آشتی کرده و به خواندن کتاب‌های گوناگون تمایل نشان می‌دهند.
مشکل دیگر، فضای نامناسب کتابخانه‌هاست. مردم از این‌که باید در کتابخانه قوانین سخت را مشابه آنچه در مدارس دیده‌اند، رعایت کنند، بیزارند. اگر فضای کتابخانه به گونه‌ای باشد که فرد هرگاه از مطالعه خسته شد بتواند در قسمتی دیگر از کتابخانه ـ مثلا کافی‌شاپ ـ استراحت کند، مسلما از رفتن به کتابخانه لذت می‌برد. افراد یک جامعه زمانی می‌توانند قوانین خشک کتابخانه‌ها را تحمل کنند که کاملا قانع شده باشند، کتاب بسیار باارزش است و تاثیر بسیار مفیدی روی زندگی‌شان دارد. مسئولان مدارس و دانشگاه‌ها نیز باید الگوی مناسبی برای جوانان یک جامعه باشند. متاسفانه امروزه حتی معلم‌ها هم نمی‌توانند عادت کتاب خواندن را در دانش‌آموزان‌شان ایجاد کنند، زیرا خودشان برای مطالعه چندان وقت نمی‌گذارند.
اگر فعالیتی لذت‌بخش باشد انجام دادن آن سخت نخواهد بود، بنابراین برای این‌که بتوان مردم را به خواندن تشویق کرد باید کتاب‌های جذاب و خواندنی در اختیارشان گذاشت. بنابراین خیلی مهم است ابتدا کتاب‌های خواندنی به مردم معرفی کرد تا افراد آهسته به سمت کتابخوانی سوق داده شوند و به خواندن عادت کنند.
روش‌های یک عمر کتابخوان شدن
تخصیص زمان: شما باید هر روز حداقل پنج تا ده دقیقه برای خواندن وقت بگذارید. مثلا عادت کنید موقع خوردن وعده‌های غذایی روزانه‌تان یا وقتی تنها هستید، کتاب بخوانید یا مثلا وقتی لحظه‌ای جایی می‌نشینید که اندکی استراحت کنید یا قبل از خواب به مطالعه بپردازید. مثلا اگر در روز چهار تا ده دقیقه زمان مطالعه برای خود ترتیب دهید، می‌بینید در روز 40 دقیقه مطالعه داشته اید. مطمئن باشید این کار شروع خوبی برای عادت‌کردن به مطالعه است.
کتاب همراه: هرکجا می‌روید با خود کتابی همراه داشته باشید. مطمئن باشید حتما وقتی پیدا می‌کنید که کتاب بخوانید، مثلا وقتی در ایستگاه اتوبوس منتظر هستید یا در خودرو نشسته‌اید تا به مقصدتان برسید. در این لحظات علاوه براین‌که حوصله‌تان سر نمی‌رود، می‌توانید از خواندن کتاب لذت ببرید. فناوری هم می‌تواند به کمک‌تان بیاید. می‌توانید دستگاه کتابخوان خریده و از کتاب‌های الکترونیک استفاده کنید تا حمل آن راحت‌تر باشد.
فهرست تهیه کنید: فهرست تمام کتاب‌های خوب و مفیدی را که دوست دارید بخوانید، تهیه کنید و خود را مقید به خواندن آنها کنید و هر زمان خواندن کتابی را تمام کردید، خلاصه‌ای از آن نوشته و در دفترچه یادداشت‌تان نگه دارید تا در صورت لزوم بتوانید به آن مراجعه کنید. می‌توانید یادداشت‌هایتان را در نرم‌افزارهای رایانه‌ای مثل ورد یا پی‌دی‌اف ذخیره کنید.
مکانی آرام بیابید: خواندن برخی کتاب‌ها به آرامش و بودن در جایی ساکت نیاز دارد. بنابراین همیشه در خانه‌تان جایی در نظر بگیرید که در آنجا مدام حواس‌تان پرت نشود تا بتوانید روی کتاب‌تان تمرکز کافی داشته باشید.
از تماشای تلویزیون یا جستجو در اینترنت بکاهید: اگر واقعا می‌خواهید بیشتر بخوانید، پس باید کمتر سراغ تلویزیون و اینترنت بروید. گرچه این کار برای بسیاری از مردم سخت است، اما اگر بتوانید هر روز اندکی از تماشای تلویزیون دست بردارید، به مرور می‌بینید می‌توانید زمان بیشتری به خواندن اختصاص دهید.
کتاب‌های دست دوم بخرید: رفتن به این نوع فروشگاه‌ها می‌تواند بسیار جالب باشد. گاهی اوقات می‌توانید در آنجا کتاب‌های بسیار قدیمی که دیگر از تاریخ چاپ‌شان گذشته، اما همچنان خواندنی است، بیابید. در ضمن گاهی اوقات مردم کتاب‌های نوی خود را به این فروشگاه‌ها می‌فروشند و شما می‌توانید با قیمتی کمتر آنها را تهیه کرده و از مطالعه‌شان لذت ببرید.
یک روز برای کتابخانه اختصاص دهید: کتاب‌های ارزان‌تر از کتاب‌های دست دوم، آنهایی است که در کتابخانه‌ها قرار دارد. اگر می‌خواهید با هزینه‌ای بسیار اندک در حد عضویت یک کتابخانه، تعداد زیادی کتاب در اختیار داشته باشید حتما سری به یکی از این کتابخانه‌ها بزنید.
کتاب‌های مناسب انتخاب کنید: برای این‌که حوصله‌تان از خواندن سر نرود، لازم است گاهی در کنار خواندن شاهکارهای ادبیات، کتاب‌های طنز و سرگرم‌کننده هم بخوانید. کتاب‌های طنز بسیاری هست که در عین جذاب بودن از نثری قوی برخوردار و بسیار آموزنده است.
کتاب خواندن را لذت‌بخش کنید: می‌توانید بهترین زمان روز را در نظر گرفته و وقتی مشغول کتاب خواندن هستید چای یا قهوه بنوشید یا چیز دیگری که دوست دارید، بخورید یا می‌توانید موقع غروب آفتاب کنار پنجره یا درصورت امکان در بالکن خانه‌تان بنشینید و کتاب بخوانید. این روش کمک می‌کند همیشه از خواندن لذت ببرید.
وبلاگ بسازید: یکی از بهترین روش‌های عادت‌کردن به مطالعه، ایجاد وبلاگ است. می‌توانید در وبلاگ‌تان نظرتان را درخصوص کتابی که مطالعه کرده‌اید، بنویسید و منتظر بازخورد دیگران باشید. این کار کمک می‌کند به مطالعه بیش از پیش علاقه‌مند شوید.
برنامه‌ریزی کنید: به خودتان بگویید مثلا امسال من می‌خواهم 50 کتاب یا بیشتر بخوانم. سپس برای آن برنامه‌ریزی کنید و به برنامه‌تان نیز وفادار باقی بمانید. فقط مراقب باشید موضوع برایتان سخت نشود تا لذت خواندن را فراموش نکنید.
فواید کتابخوانی
کتاب خواندن اثرات مفید بی‌شماری روی فرد کتابخوان می‌گذارد. در واقع از نظر ذهنی تاثیر مثبتی روی او خواهد داشت. با خواندن، ذهن فرد همیشه فعال و روشن باقی می‌ماند و حافظه‌اش بسیار قوی خواهد شد و احتمال ابتلا به فراموشی و آلزایمر در او بسیار کم می‌شود، زیرا مغز هم مانند دیگر ماهیچه‌های بدن به ورزش نیاز دارد تا قوی و سالم بماند.
در ضمن ذهن هوشیار و سالم کمک می‌کند کمتر دچار اضطراب و ناراحتی روحی شود، زیرا همیشه برای هر مشکلی راه‌حل خوبی پیدا می‌کند. کتاب مفید مسلما دانش و آگاهی خواننده را بسیار بالا می‌برد و همین آگاهی و دانایی باعث می‌شود، فرد کمتر دچار مشکلات لاینحل شود و حتی اگر در شرایط بسیار بد قرار گرفت، می‌تواند براحتی خود را نجات دهد.
قدرت تمرکزش زیاد می‌شود، زیرا خواندن فرد را به دنیای کتاب برده تا آنجا که توجهی به اطرافش نشان نمی‌دهد و به مرور یاد می‌گیرد روی هر موضوعی که می‌خواهد، تمرکزی کافی داشته باشد.
خواندن کتاب می‌تواند دایره لغات فرد را افزایش دهد و حتی کمک کند او به زیبایی و هنرمندانه مقاصدش را بیان کند و در نوشتن مهارت یابد.
آموزش مهارت‌های خواندن و نوشتن درست مانند یاد دادن رانندگی است. وقتی فرد رانندگی می‌آموزد اگر تمرین نکند، هرگز نمی‌تواند راننده خوبی باشد و این مهارت جزئی از وجودش نخواهد شد. از طرفی عادت به خواندن در فرد موقعی به‌وجود می‌آید که از خواندن لذت ببرد.
مثل زمانی که فردی تازه رانندگی یادگرفته و به او مکان‌های زیبا برای رفتن معرفی می‌شود و او با دانستن این‌که جاهای دیدنی زیادی برای رفتن به آنجا خواهد داشت با اشتیاق به رانندگی می‌پردازد و دوست دارد آن مکان‌های زیبا را نیز کشف کند و از این کار خود لذت می‌برد.
وقتی به بحث تغذیه بنگرید متوجه می‌شوید تقریبا تمام مردم از امتحان‌کردن غذاها و نوشیدنی‌های جدید غافل نمی‌شوند و وقتی طعم خوراکی خاصی را دوست داشته باشند، آن را وارد برنامه غذایی‌شان می‌کنند. این موضوع در مورد کتاب هم صحت دارد. وقتی فردی به خواندن عادت کند ناخودآگاه به دنبال کتاب می‌رود و بدون آن احساس می‌کند چیزی را از دست داده است.
نقش دولت در توسعه فرهنگ کتابخوانی
وقتی جامعه‌ای دچار بحران مالی می‌شود معمولا اولین چیزی که از سبد خرید خانوار حذف می‌شود، کتاب است. بنابراین در این‌گونه مواقع دولت باید برای خرید آسان کتاب تسهیلاتی درنظر گیرد تا اقشار کم درآمد در خرید کتاب دچار مشکل نشوند.
دولت برای توسعه فرهنگ کتابخوانی باید برنامه‌هایی ترتیب داده و برایش بودجه‌ای اختصاص دهد. در واقع باید با روش‌های گوناگون فرهنگ کتابخوانی را در سطح جامعه گسترش دهد. به طور مثال می‌تواند با اهدای کتاب به کتابخانه‌های مدارس و محله‌های مختلف شهرها، دانشگاه‌ها و حتی در زندان‌ها به حمایت و توسعه کتابخوانی بپردازد و کتابخانه‌های مناسب تاسیس کند و در اختیار مردم قرار دهد و با برنامه‌های مختلف رسانه‌ای به تبلیغ و تشویق کتابخوانی بپردازد.
روش دیگری که دولت می‌تواند در توسعه فرهنگ کتابخوانی نقش داشته باشد، دادن کتاب به مردم است. در واقع به جای این‌که منتظر باشند مردم به کتابخانه بروند، کتابخانه‌های سیار ترتیب داده و در محله‌ها به عضوگیری پرداخته و کتاب امانت دهند. تا وقتی فرهنگ کتابخوانی در مردم جا نیفتد کسی به استقبال کتابخانه نمی‌رود و این‌که کمتر رغبت می‌کند برای رفتن به کتابخانه وقت بگذارد. با وجود کتابخانه‌های سیار، این دسته از مردم نیز کم‌کم با کتاب آشتی کرده و به خواندن کتاب‌های گوناگون تمایل نشان می‌دهند.
مشکل دیگر، فضای نامناسب کتابخانه‌هاست. مردم از این‌که باید در کتابخانه قوانین سخت را مشابه آنچه در مدارس دیده‌اند، رعایت کنند، بیزارند. اگر فضای کتابخانه به گونه‌ای باشد که فرد هرگاه از مطالعه خسته شد بتواند در قسمتی دیگر از کتابخانه ـ مثلا کافی‌شاپ ـ استراحت کند، مسلما از رفتن به کتابخانه لذت می‌برد. افراد یک جامعه زمانی می‌توانند قوانین خشک کتابخانه‌ها را تحمل کنند که کاملا قانع شده باشند، کتاب بسیار باارزش است و تاثیر بسیار مفیدی روی زندگی‌شان دارد. مسئولان مدارس و دانشگاه‌ها نیز باید الگوی مناسبی برای جوانان یک جامعه باشند. متاسفانه امروزه حتی معلم‌ها هم نمی‌توانند عادت کتاب خواندن را در دانش‌آموزان‌شان ایجاد کنند، زیرا خودشان برای مطالعه چندان وقت نمی‌گذارند.
اگر فعالیتی لذت‌بخش باشد انجام دادن آن سخت نخواهد بود، بنابراین برای این‌که بتوان مردم را به خواندن تشویق کرد باید کتاب‌های جذاب و خواندنی در اختیارشان گذاشت. بنابراین خیلی مهم است ابتدا کتاب‌های خواندنی به مردم معرفی کرد تا افراد آهسته به سمت کتابخوانی سوق داده شوند و به خواندن عادت کنند.
روش‌های یک عمر کتابخوان شدن
تخصیص زمان: شما باید هر روز حداقل پنج تا ده دقیقه برای خواندن وقت بگذارید. مثلا عادت کنید موقع خوردن وعده‌های غذایی روزانه‌تان یا وقتی تنها هستید، کتاب بخوانید یا مثلا وقتی لحظه‌ای جایی می‌نشینید که اندکی استراحت کنید یا قبل از خواب به مطالعه بپردازید. مثلا اگر در روز چهار تا ده دقیقه زمان مطالعه برای خود ترتیب دهید، می‌بینید در روز 40 دقیقه مطالعه داشته اید. مطمئن باشید این کار شروع خوبی برای عادت‌کردن به مطالعه است.
کتاب همراه: هرکجا می‌روید با خود کتابی همراه داشته باشید. مطمئن باشید حتما وقتی پیدا می‌کنید که کتاب بخوانید، مثلا وقتی در ایستگاه اتوبوس منتظر هستید یا در خودرو نشسته‌اید تا به مقصدتان برسید. در این لحظات علاوه براین‌که حوصله‌تان سر نمی‌رود، می‌توانید از خواندن کتاب لذت ببرید. فناوری هم می‌تواند به کمک‌تان بیاید. می‌توانید دستگاه کتابخوان خریده و از کتاب‌های الکترونیک استفاده کنید تا حمل آن راحت‌تر باشد.
فهرست تهیه کنید: فهرست تمام کتاب‌های خوب و مفیدی را که دوست دارید بخوانید، تهیه کنید و خود را مقید به خواندن آنها کنید و هر زمان خواندن کتابی را تمام کردید، خلاصه‌ای از آن نوشته و در دفترچه یادداشت‌تان نگه دارید تا در صورت لزوم بتوانید به آن مراجعه کنید. می‌توانید یادداشت‌هایتان را در نرم‌افزارهای رایانه‌ای مثل ورد یا پی‌دی‌اف ذخیره کنید.
مکانی آرام بیابید: خواندن برخی کتاب‌ها به آرامش و بودن در جایی ساکت نیاز دارد. بنابراین همیشه در خانه‌تان جایی در نظر بگیرید که در آنجا مدام حواس‌تان پرت نشود تا بتوانید روی کتاب‌تان تمرکز کافی داشته باشید.
از تماشای تلویزیون یا جستجو در اینترنت بکاهید: اگر واقعا می‌خواهید بیشتر بخوانید، پس باید کمتر سراغ تلویزیون و اینترنت بروید. گرچه این کار برای بسیاری از مردم سخت است، اما اگر بتوانید هر روز اندکی از تماشای تلویزیون دست بردارید، به مرور می‌بینید می‌توانید زمان بیشتری به خواندن اختصاص دهید.
کتاب‌های دست دوم بخرید: رفتن به این نوع فروشگاه‌ها می‌تواند بسیار جالب باشد. گاهی اوقات می‌توانید در آنجا کتاب‌های بسیار قدیمی که دیگر از تاریخ چاپ‌شان گذشته، اما همچنان خواندنی است، بیابید. در ضمن گاهی اوقات مردم کتاب‌های نوی خود را به این فروشگاه‌ها می‌فروشند و شما می‌توانید با قیمتی کمتر آنها را تهیه کرده و از مطالعه‌شان لذت ببرید.
یک روز برای کتابخانه اختصاص دهید: کتاب‌های ارزان‌تر از کتاب‌های دست دوم، آنهایی است که در کتابخانه‌ها قرار دارد. اگر می‌خواهید با هزینه‌ای بسیار اندک در حد عضویت یک کتابخانه، تعداد زیادی کتاب در اختیار داشته باشید حتما سری به یکی از این کتابخانه‌ها بزنید.
کتاب‌های مناسب انتخاب کنید: برای این‌که حوصله‌تان از خواندن سر نرود، لازم است گاهی در کنار خواندن شاهکارهای ادبیات، کتاب‌های طنز و سرگرم‌کننده هم بخوانید. کتاب‌های طنز بسیاری هست که در عین جذاب بودن از نثری قوی برخوردار و بسیار آموزنده است.
کتاب خواندن را لذت‌بخش کنید: می‌توانید بهترین زمان روز را در نظر گرفته و وقتی مشغول کتاب خواندن هستید چای یا قهوه بنوشید یا چیز دیگری که دوست دارید، بخورید یا می‌توانید موقع غروب آفتاب کنار پنجره یا درصورت امکان در بالکن خانه‌تان بنشینید و کتاب بخوانید. این روش کمک می‌کند همیشه از خواندن لذت ببرید.
وبلاگ بسازید: یکی از بهترین روش‌های عادت‌کردن به مطالعه، ایجاد وبلاگ است. می‌توانید در وبلاگ‌تان نظرتان را درخصوص کتابی که مطالعه کرده‌اید، بنویسید و منتظر بازخورد دیگران باشید. این کار کمک می‌کند به مطالعه بیش از پیش علاقه‌مند شوید.
برنامه‌ریزی کنید: به خودتان بگویید مثلا امسال من می‌خواهم 50 کتاب یا بیشتر بخوانم. سپس برای آن برنامه‌ریزی کنید و به برنامه‌تان نیز وفادار باقی بمانید. فقط مراقب باشید موضوع برایتان سخت نشود تا لذت خواندن را فراموش نکنید.
فواید کتابخوانی
کتاب خواندن اثرات مفید بی‌شماری روی فرد کتابخوان می‌گذارد. در واقع از نظر ذهنی تاثیر مثبتی روی او خواهد داشت. با خواندن، ذهن فرد همیشه فعال و روشن باقی می‌ماند و حافظه‌اش بسیار قوی خواهد شد و احتمال ابتلا به فراموشی و آلزایمر در او بسیار کم می‌شود، زیرا مغز هم مانند دیگر ماهیچه‌های بدن به ورزش نیاز دارد تا قوی و سالم بماند.
در ضمن ذهن هوشیار و سالم کمک می‌کند کمتر دچار اضطراب و ناراحتی روحی شود، زیرا همیشه برای هر مشکلی راه‌حل خوبی پیدا می‌کند. کتاب مفید مسلما دانش و آگاهی خواننده را بسیار بالا می‌برد و همین آگاهی و دانایی باعث می‌شود، فرد کمتر دچار مشکلات لاینحل شود و حتی اگر در شرایط بسیار بد قرار گرفت، می‌تواند براحتی خود را نجات دهد.
قدرت تمرکزش زیاد می‌شود، زیرا خواندن فرد را به دنیای کتاب برده تا آنجا که توجهی به اطرافش نشان نمی‌دهد و به مرور یاد می‌گیرد روی هر موضوعی که می‌خواهد، تمرکزی کافی داشته باشد.
خواندن کتاب می‌تواند دایره لغات فرد را افزایش دهد و حتی کمک کند او به زیبایی و هنرمندانه مقاصدش را بیان کند و در نوشتن مهارت یابد.
