غارت سیمرغ‌ها توسط یک فیلم اولی

به گزارش خبرنگار حوزه سینما باشگاه خبرنگاران، دوره ششم جشنواره فیلم خارجی فیلم‌ها افت کیفی محسوسی داشتند، کیانوش عیاری فیلم بسیار خوش ساخت "آن سوی آتش توجه‌ها را به سوی خود معطوف کرد، بهرام بیضایی نیز با "شاید وقتی دیگر" رونق خاصی به جشنواره و حال و هوای آن وصف‌های طولانی مشتاقان و علاقه‌مندان بخشید اما متاسفانه فیلم را به دلیل شباهت‌هایی با مارنی" آلفرد هیچکاک" چندان تحویل نگرفتند و یکبار دیگر بازی درخشان " سوسن تسلیمی" مورد بی مهری هیات داوران قرار گرفت.

داریوش مهرجویی نیز با ساخت فیلم ناموفق "شیرک" نتوانست انتظارات را برآورده کند، " رخشان بنی اعتماد" نیز با اولین ساخته‌اش" خارج از محدوده" به عنوان یکی از معدود فیلمسازان زن تاریخ سینمای ایران پا به عرصه رقابت گذاشت اما " پوران درخشنده"‌دیگر فیلمساز زن حاضر در جشنواره بود که با فیلم ملودرام سوزناک " پرنده کوچک خوشبختی" توانست دل داوران جشنواره را به دست آورد.

در این دوره از جشنواره به فیلم‌های استاد سینمای مدرن اروپا وهان "آندری تارکوفسکی" اختصاص داده شد که عنوان آن را نیز " امید، ایثار، سینمای آندری تارکوفسکی" انتخاب کردند که با استقبال  بی‌نظیر منتقدان و تماشاگران روبرو شد.

البته سوای ارزش بالای کیفی این فیلم‌های ماندگار، گنجاندن چنین بخشی در دل جشنواره بیانگر خط مشی‌های فرهنگی متولیان و سیاست گذاران سینمایی آن سال ها برای سوق دادن سینمای ایران به سمت سینمای عرفانی و معنوی نیز بود که اثرات آن تا چند سال بعد در نحوه تهیه و تولید فیلم در سینمای ایران قابل مشاهده بود، در این دوره از جشنواره پنج فیلمی را به عنوان بهترین فیلم به مفهوم مطلق انتخاب نکردند، ضمن اینکه برای اولین بار به مواد تبلیغاتی فیلم ها نیز جوایزی اهدا شد.

هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر درحالی برگزار شد که جنگ تحمیلی به پایان رسیده بود و کشور بخصوص بخش فرهنگ آن به سمت ثبات پیش می رفت، با این حال در این دوره از جشنواره فیلم های "مشق شب" "عباس کیا رستمی، " باشو غریبه کوچک" " بهرام بیضایی" ، " آب، باد، خاک" " امیرنادری " و " جعفر خان از فرنگ برگشته" مرحوم علی حاتمی و محمد متوسلانی از بخش مسابقه کنار گذاشته شدند و به جای آن ها فیلم‌های مورد حمایت قرار گرفتند که از مضامین عرفانی و مورد علاقه مسئولان سینمایی بهره مند بودند.

اوج این نگاه یک طرفه را می توان در کاندیدا شدن " نارونی" " سعید ابراهیمی فر" ردیابی کرد که در بیشتر رشته ها کاندیدای دریافت جایزه بود و سرانجام هم جایزه ویژه هیات داوران را از آن خود کرد.

از نکات به یاد ماندنی این دوره می‌توان به جایگزین کردن سیمرغ بلورین به جای لوح زرین اشاره کرد که به عنوان نماد جشنواره تاکنون مورد استفاده قرار گرفته است.

از میان کارگردانان صاحب نام پیش از انقلاب تنها "مسعود کیمیایی" با یکی از بهترین بازی‌های بازیگر نقش اول زن" فریماه فرجامی" را از آن خود کند.

"ابراهیم حاتمی کیا" نیز برای اولین بار با فیلم "دیده بان" در بخش مسابقه فیلم‌های سینمایی ایران شرکت کرد و با استقبال هیئت داوران روبرو شد، در این دوره سیمرغ بلورین بهترین فیلم به " در مسیر باد" مسعود جعفری  جوزانی اعطا شد.

دربخش‌های جنبی خارجی مرور فیلم‌های "روبر برسون"، " آندری وایدا"، " یاسو جیرو اوزو" و " سرگئی پارا چانف " گنجانده شد که از بین آنها فیلمهای تغزلی و شاعرانه "پارا چانف" را می‌توان در ادامه روند عرفان گرایی متولیان سینمایی قلمداد کرد.

"دوره هشتم" جشنواره از لحاظ نمایش فیلم‌های خارجی ماندگار در بخش‌های جنبی حرف چندانی برای گفتن نداشت.

اما با فیلم های ایرانی خوبی روبرو شد که در کارنامه فیلمسازی کارگردانانشان به عنوان نقاطی عطف به شمار می‌آید، "هامون" داریوش مهرجویی، "دندان مار" مسعود کیمیایی، "مادر" مرحوم علی حاتمی، "ای ایران" ناصر تقوایی، "کلوزآپ" عباس کیارستمی، "مهاجر" ابراهیم حاتمی کیا، ازجمله این آثار بودند که در کنار "جستجوگر" محمد متوسلانی و "عبور از غبار" پوران درخشنده و نیز اولین حضور همینه میلانی با فیلم "بچه‌های طلاق" و "آخرین پرواز" احمدرضا درویش یکی از بهترین دوره های جشنواره را در ول این سالها رقم زدند.

توجه داوران به فیلم ماندگار " هامون" و بازی خسرو شکیبایی به عنوان یکی از بهترین  
 
بازیگران سینمای ایران داریوش مهرجویی را برای کارگردانی و فیلمنامه هامون موفق به کسب سیمرغ بلورین کرد.

عنوان بهترین فیلم از آن "مهاجر‌" شد و کلو‌زاپ و هامون به طور مشترک جایزه ویژه هیات داوران را کسب کردند.
 
از نکات برجسته این دوره جدا کردن فیلم‌های اول و دوم کارگردانان در یک بخش رقابتی جدا بود که تا به امروز به طور جسته و گریخته این روند ادامه داشته است.
 
در دوره نهم جشنواره بین‌المللی فیلم فجر برای اولین بار بخش رقابتی بین‌المللی با عنوان مسابقه بین‌المللی فیلم‌های اول و دوم راه اندازی شد که از میان داوران آن تنها داریوش مهرجویی به عنوان یک ایرانی حضور داشت این تهیه مسئولان سبب شد که جشنواره فیلم فجر در بین جهانیان آرام ‌آرام شناخته شود و عنوان بین‌المللی بودن آن شکل رسمی به خود بگیرد و از دژ کریم مسیحی با فیلم معمایی، تاریخی پرده آخر اعتبار خاصی به بخش مسابقه سینمای ایران بخشید و در سیزده رشته کاندیدا‌ی دریافت سیمرغ بلورین شد که در هشت مورد از آن موفق عمل کرد.
 
رسول ملاقلی پور هم با ساخت فیلم مجنون فیلم‌سازی در عرصه دفاع مقدس و به دل جامعه آمد و نظرات انتقادی و اجتماعی خود را بیان کرد ضمن اینکه برای اولین بار فیلم عروس بهزوز‌افخمی بحث عشق میان یک دختر و پسر را به نمایش گذاشت و دو ستاره نیکی کریمی و ابوالفضل پور عرب را به سینمای ایران معرفی کرد.
 
استقبال داوران از فیلم افخمی نشان می‌داد که در آستانه دهه هفتاد دیگر می‌توان آهسته آهسته تابوها را شکست و فیلم‌هایی ساخت که هم کیفیت قابل ملاحظه‌ای دارند و هم اینکه در جذب مخاطب موفق هستند ضمن اینکه فیلم مرحوم شهریار پارسی پور نقش عشق که در ادامه موج فیلم‌های عرفانی ساخته شده بود مورد توجه هیات داوران قرار گرفت.
 
یدالله صمدی با فیلم آپارتمان شماره 13 یکی از بهترین فیلم‌های کمدی پس از انقلاب را در این دوره از جشنواره عرضه می‌کند و سیمرغ بلورین بهترین فیلم را کسب کرد و فیلم با یک بلیت داریوش فرهنگ هم دیپلم افتخار بهترین فیلم را از آن خود کرد.
 
یکی از پدیده‌های این جشنواره سایه خیال حسین دلیر بود که توانست نظرات مثبت نویسندگان سینمایی را جلب کند و در بخش مسابقه بهترین فیلم‌های اول و دوم برنده سیمرغ بلورین شد هنوز خیلی‌ها منتظر دیدن فیلمی دیگر از حسین دلیر هستند که متاسفانه خبری از او نیست.
 
دوره دهم جشنواره در کنار بخش بین‌الملل که بار دیگر غیر رقابتی بود یکی از مهم‌ترین بخش‌های خود را به بزرگداشت اینگمار‌ برگمان ‌و ‌آلکیرا ‌کورد ‌ساوا اختصاص داد.
 
رقابت در بخش سینمای ایران بسیار داغ بود بهرام بیضایی با فیلم مسافران توانست نظر مثبت منتقدان تماشاگران و هیات داوران را به خود جلب کند.
 
رخشان بنی اعتماد پس از ساخت سه فیلم با نرگس در جشنواره دهم حضور پیدا کرد و با رویکردی نو با مضمونی مشابه با سینمای خیابانی و اعتراض آمیز پیش از انقلاب همگان را به این باور رساند که می‌تواند یکی از بهترین‌های سینمای ایران باشد کسب سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی تا‌کیدی بر این گره بود.
 
مرحوم علی حاتمی نیز با فیلم "دلشدگان‌" نشان داد که به راستی شاعر سینمای ایران است.
 
مهدی صباغ زاده بهترین فیلم کارنامه فیلم‌سازی‌اش را تا به امروز در جشنواره دهم فجر ارائه کرد، خانه خلوت این فیلم گیرا و دوست داشتنی  حاوی یکی از بهترین بازی‌های کارنامه استاد عزت‌اله انتظامی است که برایش سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را به همراه داشت یکی از پدیده‌های جشنواره این سال مجید مجیدی بود که پس از ده سال بازیگری در آثار نه چندان مطرح دهه شصت با ساخت فیلم بدوک راه خود را به عنوان یک کارگردان مطرح در سینما  باز کرد، علیرضا داود نژاد با فیلم نیاز یکی از بهترین آثار فیلم‌سازی خود را رقم زد و سیمرغ بلورین بهترین فیلم را از آن خود کرد.
 
از دیگر فیلم‌های خوب این دوره می‍‌‌‌‌‌‌ توان به هور در آتش عزیز‌اله حمید نژاد اشاره کرد از نکات قابل توجه و جالب این سال از جشنواره فیلم فجر نمایش دو فیلم اسکاری‌ آن سال‌ها رقصنده با گرگ کوین کاستنر و رانندگی برای  خانم دیزی بروس‌ بر سفورد‌ بود که فیلم ‌کاستنر اجازه  نمایش عمومی را هم یافت و رکورد فروش را در تهران شکست.

انتهای پیام/ ص