وقتی تیم ملی والیبال ایران در رقابت‌های جام جهانی 2010 ایتالیا با وجود شکست 3 بر 2 برابر میزبان در عین ناباوری 3 بر صفر مغلوب مصر شد و در فینال بازی‌های آسیایی گوانگجو نیز با کادر فنی ایرانی مغلوب ژاپن شد، فدراسیون والیبال را به تامل واداشت. ورزشی که در سال‌های نه‌چندان دور به زحمت در رده‌های چهارم و پنجم قاره کهن قرار می‌گرفت، نشان داده بود ظرفیت نهفته‌ای برای رسیدن به قله قهرمانی قاره کهن دارد. در حقیقت با وجود همه زحمات ارزشمند مربیان سابق داخلی و خارجی تیم ملی، فدراسیون به این نتیجه رسید که برای رسیدن به پله آخر یعنی قهرمانی در آسیا، راهیابی به المپیک و لیگ جهانی باید سراغ مربیان طراز اول خارجی برود. فدراسیونی که شایعه تغییر و تحولات مدیریتی آن در راهروهای سازمان تربیت بدنی سابق پیچیده بود پس از مذاکره با مربیان بزرگی چون پرندی، آناستازی و ولاسکو در نهایت با ولاسکو ـ که پرافتخارترین مربی وقت دنیای والبیال بود ـ به توافق رسید و این مربی خوشفکر، بامداد پانزدهم فروردین وارد تهران شد و تغییری هم در فدراسیون والیبال انجام نشد.

شکستی که به نام او ثبت نشد

نخستین حضور رسمی ولاسکو در تیم ملی والیبال ایران به انتخابی لیگ جهانی برمی‌گردد. در شرایطی که دو، سه ماه از آغاز فعالیتش گذشته بود به چین رفت تا شاگردانش را به مصاف یکی از رقیبان سنتی ایران بفرستد. تیم متحول شده ایران که پیش از برگزاری این دیدار رسمی چند بازی دوستانه در چین برگزار کرده بود، در نهایت نتوانست از سد دیوار چین عبور کند و به لیگ جهانی راه یابد. فدراسیون والیبال بابت این نتیجه از گزند منتقدان در امان نماند، اما هیچ‌کس ولاسکو را مقصر ندانست چون اساسا او زمانی برای پیاده‌کردن ایده‌هایش نداشت. پس از این رقابت‌ها بود که محمدرضا داورزنی، رئیس فدراسیون والیبال گفت: بی‌نظمی و بی‌برنامگی فدراسیون بین‌المللی والیبال(FIVB) و کنفدراسیون والیبال آسیا (AVC) شرایط را به نفع چینی‌ها رقم زد تا بار دیگر از رسیدن به آنچه حق ما تلقی می‌شود، ناکام باشیم. ولاسکو طوری برنامه‌ریزی کرده بود که با توجه به اعلام قبلی AVC با کسب عنوان قهرمانی در جام ملت‌های آسیا به زیرگروه لیگ جهانی صعود کند، اما با شیوه‌ای خلق‌الساعه تمام برنامه‌های ولاسکو بهم ریخت، طوری که او باید دو ماه زودتر از موعد، تیم را برای مصاف با چین آماده می‌کرد. او حتی با دیدن تعداد بالای مصدومان و مشکل خروجی برخی بازیکنان، مخالفت خود را برای اعزام تیم به چین اعلام کرد، اما ما که نمی‌خواستیم شانس خودمان را برای حضور در لیگ جهانی از دست بدهیم و به مصاف چین رفتیم. به هر حال با احتساب مسابقه مقابل چین در انتخابی لیگ جهانی، خولیو ولاسکو در مجموع در 9 رویداد رسمی هدایت تیم ملی ایران را به عهده داشت، رویدادهایی که در آن 40 پیروزی و 16 شکست در کارنامه ولاسکو به ثبت رسید.

قهرمانی که کوچک جلوه داده شد

ولاسکو پس از به عهده گرفتن هدایت تیم ملی والیبال ایران شش ماه فرصت داشت تیمش را ساخته و پرداخته نخستین آزمون جدی خود کند؛ جام ملت‌های آسیا در تهران. مهم‌ترین تورنمنت رسمی والیبال قاره که والیبال ایران همواره در عطش قهرمانی آن بود. عطشی که مهر 90 فروکش کرد و تیم تحت رهبری ولاسکو با کسب هشت پیروزی پیاپی رویای والیبال ایران را به واقعیت تبدیل کرد. تیم ملی ایران در این رقابت‌ها در شش بازی پیاپی و با نتایج قاطع 3 بر صفر گام به مرحله نیمه نهایی گذاشت. تیمی که پیشتر ژاپن را با حمایت پرشور تماشاگران حاضر در سالن 12 هزار نفری آزادی مغلوب کرده بود، در نیمه نهایی نیز با همین حمایت 3 بر یک بر کره جنوبی غلبه کرد و فینالیست شد. سالن آزادی در دیدار فینال جایی برای سوزن‌انداختن نداشت. در این شرایط ایران با کسب پیروزی 3 بر یک بر چین برای نخستین بار قهرمان جام ملت‌های آسیا شد و جواز حضور در پیکارهای جام جهانی (مرحله نخست انتخابی المپیک لندن) را به دست آورد. البته برخی منتقدان این قهرمانی را به حساب میزبانی ایران نوشتند و سعی در کمرنگ جلوه دادن نقش سرمربی تیم ملی داشتند، اما ولاسکو در ادامه به شرحی که خواهد آمد، پاسخ همه این قضاوت‌های عجولانه را در میدان عمل داد.

دنیا حیرت زده شد

دو ماه پس از قهرمانی تاریخی تیم ملی در جام ملت‌های آسیا، ایران در آذر 90 راهی ژاپن، محل برگزاری رقابت‌های جام جهانی و مرحله نخست انتخابی المپیک لندن شد. جایی که مدعیان این ورزش از جمله برزیل، ایتالیا، کوبا، لهستان، آرژانتین و صربستان دندان تیز کرده بودند که براحتی تیم‌هایی چون ایران را ببلعند، اما این رویداد همان جایی بود که ولاسکو توان خود و ظرفیت نهفته والیبال ایران را به جهانیان نشان داد. جایی که شاگردان او تیم‌های بزرگی مثل صربستان، لهستان و آرژانتین را با نتایج مشابه 3 بر 2 شکست دادند و مقابل دیگر مدعیان نیز حریف دست و پا بسته‌ای نبودند. تیم ایران گرچه در میان 12 تیم شرکت‌کننده، نهم شد و از راهیابی به المپیک بازماند، اما هیچ کس توقع نداشت در میان چنین تیم‌هایی ایران المپیکی شود، چــه برسد به این‌که پنج پیروزی ارزشمند کسب کند.

حسرت یک امتیاز و تلخ‌ترین شکست

مرحله دوم رقابت‌های انتخابی المپیک لندن نیز خرداد 91 در ژاپن برگزار شد؛ جایی که دو تیم از میان تیم‌های کره جنوبی، استرالیا، ژاپن، ونزوئلا، پورتوریکو، صربستان و ایران راهی لندن می‌شد. در حالی که یکی از این سهمیه‌ها به بهترین تیم آسیایی اختصاص یافته بود و همه علاقه‌مندان منتظر بودند تیم ایران برای نخستین بار المپیکی شود، اما یک باخت ناباورانه و تلخ که به واقع می‌توان آن را تلخ‌ترین باخت دوران مربیگری ولاسکو در ایران دانست، مانع از تحقق این رویا شد.

ایران در بازی با استرالیا 3 بر یک تن به شکست داد تا فقط با اختلاف یک امتیاز تیمی نتوانست به المپیک راه یابد. پس از این رقابت‌ها و در حالی که منتقدان علنی و غیرعلنی، فدراسیون والیبال را به خاطر ناکامی تیم ملی در راهیابی به المپیک تحت فشار گذاشته و خواستار پایان همکاری با ولاسکو شدند، اما فدراسیون تاکید کرد از ولاسکو برای راهیابی به لیگ جهانی حمایت می‌کند، حمایتی که جواب هم داد؛ چرا که در شهریور 91 تیم ملی ایران در دو دیداری که در مصر با تیم ملی این کشور انجام داد به ترتیب 3 بر صفر و 3 بر یک به پیروزی دست یافت تا سرنوشت راهیابی به لیگ جهانی به دو دیدار ایران ـ ژاپن در تهران کشیده شود، جایی که باز هم تماشاگران برای تیم ملی سنگ تمام گذاشتند و ایران در دو دیدار پیاپی و با نتایج مشابه 3 بر صفر بر ژاپن غلبه کرد تا شهریور 91 به ماهی تاریخی برای والیبال ایران تبدیل شود؛ ماه صعود رویایی به لیگ جهانی.

ادامه درخشش در سال 92

تیر 92 هم برای والیبال ایران تاریخی بود، جایی که شاگردان ولاسکو در لیگ جهانی به هیچ عنوان از پیش باخته نبودند و از مجموع ده بازی خود پنج پیروزی کسب کردند؛ از جمله پیروزی 3 بر یک مقابل ایتالیا در خاک آن کشور، دو پیروزی 3 بر 2 و 3 بر یک مقابل کوبا و پیروزی 3 بر 2 مقابل صربستان و برد 3 بر صفر برابر آلمان تا در نهایت با 15 امتیاز در رده پنجم این رقابت‌ها قرار گیرند. شهریور امسال نیز تیم ملی والیبال همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، براحتی بر حریفانش پاکستان، بحرین و اندونزی غلبه کرد و جواز حضور در رقابت‌های جام جهانی 2014 لهستان را کسب کرد.

تیم ایران، پاییز 92 را هم با درخشش پشت سر گذاشت، جایی که در رقابت‌های جام ملت‌های آسیا با شایستگی در امارات از عنوان قهرمانی خود دفاع کرد و برای دومین بار بر سکوی نخست این رقابت‌ها ایستاد. عنوانی که با هفت پیروزی پیاپی کسب شد و با شکست دادن دوباره تیم‌هایی چون کره جنوبی و ژاپن حلاوتی دوچندان یافت، اما دو ماه بعد ـ یعنی آذرماه ـ تیم ملی والیبال در رقابت‌های جام قهرمانان قاره‌های مختلف در ژاپن به میدان رفت و با هفت امتیاز در رده چهارم ایستاد. در این پیکارها ایران برای نخستین‌بار بر تیم آمریکا غلبه کرد و ایتالیا را یک بار دیگر و این بار با نتیجه 3 بر 2 شکست داد.

کارنامه ولاسکو در یک نگاه

گام نخست: انتخابی لیگ جهانی

ایران مغلوب چین شد.

گام دوم: جام ملت‌های آسیا

ایران با نتایج مشابه 3 بر صفر از سد افغانستان، تایوان، هند، پاکستان، ژاپن و سریلانکا گذشت. در نیمه نهایی و فینال با نتایج مشابه 3 بر یک کره جنوبی و چین را مغلوب کرد.

گام سوم: جام جهانی

ایران 3 بر 2 بر لهستان آرژانتین و و لهستان، 3 بر صفر مصر و 3 بر یک ژاپن را شکست داد. 3 بر یک مغلوب ایتالیا شد و 3 بر صفر به آمریکا، چین، برزیل، روسیه و کوبا باخت.

گام چهارم: انتخابی المپیک لندن

ایران 3 بر صفر ژاپن، ونزوئلا و کره جنوبی را شکست داد، 3 بر صفر به صربستان باخت، 3 بر 2 از سد چین گذشت، 3 بر یک مغلوب استرالیا شد و با همین نتیجه پورتوریکو را شکست داد.

گام پنجم: انتخابی لیگ جهانی

ایران، مصر را 3 بر صفر و 3 بر یک شکست داد و دو بار با حساب 3 بر صفر از سد ژاپن گذشت.

گام ششم: لیگ جهانی

ایران 3 بر یک ایتالیا و کوبا را شکست داد، 3 بر صفر آلمان را مغلوب کرد، 3 بر 2 کوبا و صربستان را شکست داد. همچنین 3 بر صفر به روسیه و آلمان، 3 بر یک برابر روسیه و 3 بر 2 برابر ایتالیا و صربستان مغلوب شد.

گام هفتم: انتخابی قهرمانی جهان

ایران با نتایج مشابه 3 بر صفر پاکستان، بحرین و اندونزی را شکست داد.

گام هشتم: جام ملت‌های آسیا

ایران 3 بر صفر قزاقستان، کویت، عراق، کره جنوبی، لبنان و ژاپن را 3 بر صفر و کره جنوبی را در مرحله گروهی 3 بر یک شکست داد.

گام نهم: جام قهرمان قهرمانان

ایران 3 بر یک مغلوب برزیل شد، 3 بر 2 ایتالیا و آمریکا را شکست داد، 3 بر صفر ژاپن را برد و با همین نتیجه برابر روسیه تن به شکست داد.