"وقف" میراثی که باید از نو شناخت
وقف به عنوان یکی از سنتهای اسلامی و با تکیه بر فرهنگ معنوی امروزه می‌تواند بسیاری از معضلات جامعه را رفع کند.
به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی باشگاه خبرنگاران نهاد وقف، یکی از فراگیرترین نهادهایی است که در طول چهارده قران توانسته نقش عمده‌ی را در پیشرفت و تحول اجتماعی، فرهنگی و‌آموزشی تمدن اسلامی ایفا کند.
در تاریخ اسلامی اولین واقف رسول خدا بود و اولین موقوفات رسول خدا، مسجد قبا، مسجدالنبی و باغ‌های هفت گانه‌ای بود که توسط آن حضرت وقف شد.
ماهیت این موقوفات نشانگر فرهنگی بودن وقف در نگرش اسلامی است. کارکردهای وقف را می‌توان در پنج زمینه تبیین کرد.
1) عبادت و معنویت
2) آموزش و پرورش
3) جهاد و تبلیغ
4) عدالت و تأمین اجتماعی
5) پزشکی و درمان عمومی
با توجه به موارد ذکر شده به نظر می‌رسد اگر به مقوله وقف و کارکردهای آن به خوبی توجه و به این فرهنگ احیا شود می‌توان بسیاری از سازوکارهای فرهنگی را تعریف کرد.
با نگاهی به ساختار نهاد وقف در می‌یابیم شریعت برای وقف اهداف متعالی را تعریف کرده که کاملا از جنبه‌های زیر ساختی تا بالاترین سطح را پیش بینی کرده است، برای مثال نهادهای فرهنگی چون بیت‌الحکمه در دوره عباسی، مدارس نظامیه توسط خواجه نظام‌الملک طوسی و مجتمع بزرگ علمی و فرهنگی چون ربع رشیدی همگی جزء موقوفات بوده‌اند .
سنت وقف را باید زمینه ساز و بسترساز تحقق اهداف دین و مقاصد شریعت دانست.
اما امروز می‌توان با بهره‌گیری از جنبه‌های عام‌المنفعه کارکردهای گوناگونی را برای آن تعریف کرد.
در روایت مختلفی از ائمه، وقف صدقه جاریه دانسته شده است و بسیاری از فقها معتقدند که مال موقوفه باید به صورت دائمی و ابدی وقف شود.
این نکات بر این موضوع تأکید می‌کند که وقف همیشه و در همه جوامع جزء نیاز و ضرورت بوده است.
جوامع از طبقه بندی اجتماعی و فرهنگی خالی نیست و نیاز به عدالت و توازن اجتماعی همواره از ضرورتهای آن بوده است. از این رو براساس اقتضای زمان و متناسب با نیازهای جامعه وقف را برنامه‌ریزی و مدیریت کرده در دوران بعد از انقلاب اسلامی در زمینه وقف به سه دوره بازیابی، کشف موقوفات گمشده، بازسانی موقوفات غصب شده و بازسازی و احیاء موقوفات مخروبه تقسیم شده است. روند تأسیس بنیادها و مراکز خیریه به صورت وقف و یا غیر وقف که به عنوان یکی از اهداف امور فرهنگی در جمهوری اسلامی نیز تداوم یافته است.
انتهای پیام/ اس
در تاریخ اسلامی اولین واقف رسول خدا بود و اولین موقوفات رسول خدا، مسجد قبا، مسجدالنبی و باغ‌های هفت گانه‌ای بود که توسط آن حضرت وقف شد.
ماهیت این موقوفات نشانگر فرهنگی بودن وقف در نگرش اسلامی است. کارکردهای وقف را می‌توان در پنج زمینه تبیین کرد.
1) عبادت و معنویت
2) آموزش و پرورش
3) جهاد و تبلیغ
4) عدالت و تأمین اجتماعی
5) پزشکی و درمان عمومی
با توجه به موارد ذکر شده به نظر می‌رسد اگر به مقوله وقف و کارکردهای آن به خوبی توجه و به این فرهنگ احیا شود می‌توان بسیاری از سازوکارهای فرهنگی را تعریف کرد.
با نگاهی به ساختار نهاد وقف در می‌یابیم شریعت برای وقف اهداف متعالی را تعریف کرده که کاملا از جنبه‌های زیر ساختی تا بالاترین سطح را پیش بینی کرده است، برای مثال نهادهای فرهنگی چون بیت‌الحکمه در دوره عباسی، مدارس نظامیه توسط خواجه نظام‌الملک طوسی و مجتمع بزرگ علمی و فرهنگی چون ربع رشیدی همگی جزء موقوفات بوده‌اند .
سنت وقف را باید زمینه ساز و بسترساز تحقق اهداف دین و مقاصد شریعت دانست.
اما امروز می‌توان با بهره‌گیری از جنبه‌های عام‌المنفعه کارکردهای گوناگونی را برای آن تعریف کرد.
در روایت مختلفی از ائمه، وقف صدقه جاریه دانسته شده است و بسیاری از فقها معتقدند که مال موقوفه باید به صورت دائمی و ابدی وقف شود.
این نکات بر این موضوع تأکید می‌کند که وقف همیشه و در همه جوامع جزء نیاز و ضرورت بوده است.
جوامع از طبقه بندی اجتماعی و فرهنگی خالی نیست و نیاز به عدالت و توازن اجتماعی همواره از ضرورتهای آن بوده است. از این رو براساس اقتضای زمان و متناسب با نیازهای جامعه وقف را برنامه‌ریزی و مدیریت کرده در دوران بعد از انقلاب اسلامی در زمینه وقف به سه دوره بازیابی، کشف موقوفات گمشده، بازسانی موقوفات غصب شده و بازسازی و احیاء موقوفات مخروبه تقسیم شده است. روند تأسیس بنیادها و مراکز خیریه به صورت وقف و یا غیر وقف که به عنوان یکی از اهداف امور فرهنگی در جمهوری اسلامی نیز تداوم یافته است.
انتهای پیام/ اس
