حمام نوبر تبریز از باشکوه‌ترین بناهای ایرانی

وی افزود: سفره خانه سنتی شهریار تبریز،در واقع همان حمام نوبر است كه مربوط به دوره قاجار مي باشد. این حمام، یكى از معماری‌هاى ایرانى برجای مانده از اواسط دوران قاجاریه است كه با زیربنا و مساحتی حدود 700 مترمربع در محل تقاطع دو خیابان اصلی و معروف شهر تبریز (خیابان امام و تربیت) قرار گرفته است. این حمام که توسط معمارتبریزی به نام بالا كاظم ساخته شده است، با توسعه شهر تبریز و تخریب دروازه قدیمی، در مركز شهر قرار گرفت.

وی با اشاره به اینکه در نقشه شهر تبریز كه پیش از سال 1243 هجری قمری تهیه شده، این حمام در نزدیكی دروازه نوبر مشخص شده و در نقشه دارالسلطنه تبریز، متعلق به سال 1297 قمری، این بنا با نام «حمام وزیر» دیده می‌شود، تشریح کرد: حمام باستانی نوبر بعد از چند صد سال استفاده به عنوان حمام اکنون بعد از باز سازی تبدیل به سفره خانه سنتی بسیار زیبایی شده است، که هر ساله گردشگران داخلی و خارجی زیادی را به خود جذب می کند.

وی با بیان اینکه حمام تاریخی نوبر دو بخشِ اصلي، سربينه و گرمخانه دارد، ادامه داد: سربينه حمام فضايي وسيع با قاعده هشت ضلعي است كه در بخش مياني آن، طاق بندي شده و بر هشت ستون سنگي قرار گرفته است،همچنين حوضي هشت گوش در ميانه اين بخش قرار دارد و سكوهايي بر گرداگرد آن قرار دارند.

معاون امور گردشگری اداره کل میراث فرهنگی،صنایع دستی وگردشگری استان آذربایجان شرقی تصریح کرد: طاق و گنبد بزرگ گرمخانه، طاق و گنبد با ستون و سرستون هاي سنگي مقرنس كاري شده سربينه و اجراي كاربندي و تركيب آجر و كاشي و پوشش معقلي مناسب حمام و كتيبه هاي مصور زيباي ورودي را می توان از جاذبه هاي زیبایی اين حمام تاريخي برشمرد.

وی در ادامه با اشاره به اینکه در ساخت حمام تاریخی نوبر تبریز از جمله مصالح به كار رفته آجر در جرزها و سقف ها ملات و گچ و همچنين سنگ تراش خورده در ستون ها كف ها است، افزود: در راستاي بهره برداري بهينه از تمام فضاهاي حمام، فضاهاي سربينه و گرمخانه به سفره خانه، فضاي پشت بام نیز به چايخانه و اجراي مراسم پرده خواني و نقالي اختصاص دارد.

حمزه زاده با بیان اینکه ستون های سنگی به کار رفته در این شاهکار معماری، باعث جذب علاقمندان و دانشجویان معماری و هنر از سراسر جهان شده است، خاطر نشان کرد: فضای پیرامون حوض که دارای متکا های مرسوم دربار قاجار است، زیبایی حیرت انگیزی به سالن هشت ضلعی داده است به طوری که اکثر قریب به اتفاق گردشگران خارجی تمایل به نشستن و عکسبرداری از این بخش از چایخانه را دارند.

وی در ادامه رستوران سنتی استاد شهریار(حمام نوبر تبریز) را ترکیبی از اشکال هندسی عنوان کرد و افزود: این اشکال هندسی بوسیله تخت های چند ضلعی و صندلی های لهستانی، که برخی آنها آنتیک هستند، دکوراته شده اند.

وی خاطر نشان کرد: حمام زيبا و قديمي نوبر تبریز چه در روزگاري كه با كاربري حمام مورد استفاده قرار مي گرفت و چه در سال هاي اخير به دليل موقعيت مكاني و رطوبت موجود در محل آسيب هاي فراواني را متحمل شده بود كه ميراث فرهنگي به منظور حفظ اين اثر تاريخي برجسته، چندین بار این مکان را مرمت و بازسازي کرده است.

در ادامه سید رامین اسبقی معاونت برنامه‌ریزی وسرمایه‌گذاری سازمان میراث فرهنگی،صنایع دستی وگردشگری استان آذربایجان شرقی گفت:حمام نوبر یکی از آثار تاریخی شهر تبریز است که در دوره قاجار ساخته شده است،عناصر تشکیل‌ دهنده‌ کالبدی‌ بنا سنگ‌ و آجر و چوب‌ است.

وی با بیان اینکه جهت حفظ، نگهداری و احیای برخی بناهای تاریخی به بخش خصوصی واگذار شده است، افزود: با توجه به قدمت و ارزش تاریخی این بنا در سال ۷۸ از سوی سازمان میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده وبه بخش خصوصی واگذار شد، تا در قالب طرح پردیسان با تغییر کاربری با همان الگوی قدیمی و بدون دخل و تصرف در فضاهای معماری به سفره خانه و چایخانه سنتی تبدیل شود.

سید رامین اسبقی یادآور شد: تمامی آثارو امکان تاریخی که به دلایل مختلف از جمله نگهداری و بهره برداری به بخش های خصوص و دولتی واگذار می شود، جهت حفظ و مرمت تحت نظارت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری می باشد که حمام نوبر تبریز نیز جز این آثار و امکان می باشد.

وی در ادامه با اشاره به اینکه در رستوران سنتی استاد شهریار به منظور ارائه سرویس به مشتریان، از فضا ی اعجاب انگیز سالن گرد،هشت ضلعی، پشت بام و حیاط خلوت استفاده می شود، خاطر نشان کرد: طاق و گنبد بزرگ گرمخانه ، طاق و گنبد با ستون و سرستون های سنگی مقرنس کاری شده سربینه و اجرای کاربندی و ترکیب آجر و کاشی و پوشش معقلی مناسب حمام و کتیبه های مصور زیبای ورودی را می توان ازجاذبه های زیبای رستوران سنتی استار شهریار تبریز برشمرد.

اولین و بزرگترین سفره خانه سنتی تبریز، حمام نوبر این شهر است که برای اولین بار در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.