فرزند خانم معلمی که موسس بزرگترین تونل باد در خاورمیانه شد

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران از شیراز؛ از طرف انجمن مهندسان مکانیک ایران در سال 1390 به عنوان استاد برجسته مکانیک و از طرف بنیاد ملی نخبگان در سال 1391 به عنوان استاد نخبه مهندس مکانیک تقدیر شد.

پروفسور علیشاهی دو بار به عنوان استاد ممتاز پژوهشی در دانشگاه ، دوبار به عنوان استاد منتخب آموزشی دانشگاه شیراز شناخته شد .

تحقیقات وی در زمینه های آیرو دینامیک و مکانیک سیالات عددی و کار بردی ، دینامیک پرواز و مشابه سازی پروازی است .

علیشاهی پیشکسوت هوا فضا در ایران و مؤسس بزرگترین آزمایشگاه تونل باد در حد صوت خاورمیانه در کشور است .

سین: خودتان را معرفی کنید؟

جیم : محمد مهدی علیشاهی هستم ، در سال 1334 در خانواده ای معمولی و متوسط در تهران متولد شدم. پدرم کارمند بانک ملی و مادرم آموزگار بود .

سین : خاطره ای از دوران ابتدایی به یاد دارید ؟

جیم :مهمترین خاطره ای که در ذهنم مانده این است که ،من در همان مدرسه ای درس میخواندم ،وکه مادرم آموزگار بود و همه مرا به عنوان فرزند خانم معلم می شناختند .

سین : چه خاطره ی شما از سال آخر دبیرستان به یاد می‌آورید؟

جیم : اتفاقا روز آخر دبیرستان را به یاد دارم ، بعد از پایان امتحانات به ما گفتند هیچ کس حق ندارد ، از دبیرستان بیرون برود، چون نخست وزیر-امیر عباس هویدا- و وزیر آموزش و پرورش قصد بازدید از مدرسه رادارند.

برای بچه ها این بازدید بی معنا بود ، که بعد از امتحانات کسی بخواهد از آنها ، درس بپرسد وقتی نخست وزیر از ما پرسید می دانید عکس روی کتاب فلسفه و منطق کیست ؟ کسی پاسخی نداد هر چند می دانستیم ، عکس رنه دکارت بود و ما می دانستیم اما از سر لجبازی چیزی نمی گفتیم، وزیر از پشت سر نخست وزیر یواش می گفت : دکارت، دکارت. صحنه ای که باعث خنده ی بچه ها شد و من پی‌بردم حتی وزیر هم ممکن است تقلب کند و نخست وزیر هم سرش کلاه برود .

سین : سرگرمی شما در دوران نوجوانی چه بود ؟

جیم :ورزش مورد علاقه ام فوتبال بود ، در تیمی به نام پیکان بازی می کردم ، آن روزها اولین اتومبیل های پیکان از کارخانه ها در آمده بود و بچه ها دوست داشتند اسم تیم شان را چنین چیزهای نویی بگذارند .

سین : در کدام دانشگاه پذیرفته شدید ؟

جیم : در سال 1352در هشتمین دوره ی پذیرش دانشگاه صنعتی شریف قبول شدم ، البته در دانشگاه شیراز هم قبول شدم ، پذیرش دانشگاه شیراز از طریق کنکور نبود و ملاک پذیرش نمره بود. قسمت این شد که در صنعتی شریف درس بخوانم و در دانشگاه شیراز کار کنم .

سین : انتخاب رشته شما هدفمند بود ؟

جیم : من مکانیک را انتخاب کردم ، اما! نه شناخت خاصی داشتم و نه هدف ویژه ای مد نظرم بود ، برای من هم کنکور مانند رودخانه ای بود که با آن همراه شدم فقط باور داشتم درس خواندن کار خوبی است.

سین : در آن سال ها فکر می کردید که روزی به عنوان پژوهشگری برجسته وچهرهی ماندگار مهندسی مکانیک ایران انتخاب شوید ؟

جیم :من نهایت تصوری که از خودم داشتم تدریس در دانشگاه بود

سین : شما در سالهایی در دانشگاه تحصیل می کردید که اوج مبارزه مردم برای پیروزی انقلاب بود، از آن روزها چه خاطره ای در ذهن دارید ؟

جیم : شور و هیاهوی آن روزها همه چیز را تحت شعاع قرار دارد ، دانشگاه ازنهاد های مهمی بود که نقش مهمی در پیروزی انقلاب ایفا کرد .

به یاد دارم با وجود آنکه بچه ها در دانشگاه درس خوان بودند یک ترم برای اعتراض امتحان ندادند و ترم حذف شد. خلاصه آن که در آن روزها لازم نبود حتما سیاسی باشی یا فعالیت انقلابی داشته باشی تا بفهمی چه اتفاقاتی دراطرافت میافتد، شهادت و دستگیری دانشجوها قبل از انقلاب از رویدادهای به یادماندنی هر داشجوی آن روزهاست .

سین :چرا برای کارشناسی ارشد ، رشته هوا فضا را انتخاب کردید ، در حالی که رشته ی شما مکانیک بود ؟

جیم : تا سال 56 که فارغ التحصیل شدم، هنوز رشته ی هوا فضا در ایران نبود، من توسط یکی از استادانم که از خارج آمده بود با این رشته آشنا شدم پروژ ه ی لیسانسی که به من داد مرتبط با رشته هوا فضا بود ،برای ادامه تحصیل کشور را ترک کردم و مدرک کارشناسی‌ارشد و دکترای هوا فضا را از دانشگاه MITامریکا گرفتم .

سین : تجربه ی سالهای دانشجویی خودتان برای تدریس هم کار بردی داشته است ؟

جیم :یروژه لیسانس من در مکانیک اندازه گیری سرعت سیال بوسیله LDVیا(Laser Doppler velocimetry)به این ترتیب که نور لیزر تا بانده می‌شود و ذرات از محل تقاطع ردمیشوند و سرعت سیال اندازه گیری می‌شود؛ این وسیله اکنون هم کاربرد دارد. 

این برنامه کاربردی دست آورد بزرگی برای من به همراه داشت و مسیر زندگیم را مشخص کرد، راهاندازی LDV به من یاد داد برای یک جوان مهم است که بتواند کاری را انجام دهد، چیزی را به وجود بیاورد و یا مساله ای را به صورت کاربردی انجام دهد تا احساس موفقیت کند.

انجام دادن کار عملی با خود باوری همراه است . من سعی کردم این مساله را در تدریسهم مد نظر بگیرم .

سین : شما در زمان جنگ در خارج از کشور فارغ التحصیل شدید ، با چه هدفی به ایران باز گشتید ؟

جیم : من و خیلی از دانشجوهای دیگه حوادث ایران را دنبال می کردیم ، همه ی فکر ما ایران بود به یاد می آورم زمانی که درسم تمام شد، حتی منتظر جشن فارغ التحصیلی و گرفتن مدرک هم نشدم. با تمام وجود احساس می کردم هویتم به وطنم گره خوره و من هم می توانم

برای حفظ این هویت قدمی بردارم . یادم می آید موقعی که برگشتم یکی از اساتید با تعجب به من گفت در چنین شرایطی چطور برگشتی؟ چند روز بعد من به فرودگاه رفتم تا بارهایی که در فرودگاه جا مانده بود بگیرم اتفاقا همان استاد در فرودگاه بود با دیدن من گفت : به این زودی منصرف شدی ؟ گفتم نه برای گرفتن چمدان هایم آمدم.

سین: چرا شیراز را برای زندگی انتخاب کردید ؟

جیم: همسرم شیرازی است البته سال 61 که من به شیراز آمدم؛ شیراز شهر خلوتی بود آرامش این شهر باعث شد این جا را انتخاب کنم و گرنه مطمئنم اگر با همسرم صحبت می کردم و از ایشان می خواستم در تهران زندگی کنیم ،او با زندگی در تهران هم مشکلی نداشت . البته پدرم هم اصالتا اهل استهبان است .

سین : از تجهیزاتی بگویید که در دوران دفاع مقدس طراحی کردید ؟

جیم :یک تیم تحقیقاتی از دانشگاه شیراز تشکیل دادیم از جمله پروژه های ما ساخت نیم زیر دریایی بود که می توانست تغییر عمق بدهد، این پروژه به معنای بسیج نیرو بود چون با حداقل امکانات بود .

خاطره ی روزی که زیر دریایی به آب انداخته شد را فراموش نمی کنم ، انگار دنیا را به ما دادند؛ برای ما باور کردنی نبود همه طرح ها و اندازه گیری ها با واقعیت جور در آمده بود .

این زیر دریایی 24 نفره اکنون در موزه ی جنگ قرار دارد . شبیه سازی موشک ضد تانک مالیو تکا روسی و اولین موشک زمین به زمین کشور از جمله تجهیزاتی بود که افتخار همکاری با آن را داشتم.

بعضی از طرح های انجام شده از زمان جنگ تحمیلی تاکنون در رابطه با نیازهای صنایع دفاعی کشور به تولید انبوه رسیده و بنده مفتخر به دریافت جایزه از جشنواره تحقیقات صنعتی نیروهای مسلح (سلمان فارسی ) بعنوان همکار، رتبه اول شدم .

سین : در چه زمینه های دیگری فعالیت کردید ؟

جیم : بنده موسس و مدیر علوم و فنون هوا دریا ، دانشگاه شیراز هستم این کار از سال 88با همکاری تعدادی از اساتید دانشکده های مهندسی مکانیک و برق و دانشجویان کارشناسی ارشدو دکترا انجام شد.

در سال 1386 برنده جایزه خواجه نصیر طوسی به عنوان پیشکسوت هوا فضا از انجمن هوا فضای ایران شدم.

از دیگر فعالیت های اینجانب ، نصب و راه اندازی تونل باد حدود صوت دانشگاه شیراز است . تونل باد در حد صوت دانشگاه شیراز بزرگترین تونل باد در حدصوت درخاورمیانه است .

سین : تونل باد چه کاربردی دارد ؟

جیم :این تونل جریان هوا را باشرایط مشخص اعم از میزان سرعت و فشار روی یک مدل ساکن برای شبیه سازی شرایط پرواز واقعی ایجاد می کند و با ابزار آلات اندازه گیری مشخصات پروازی جسم پرنده ی مورد نظر در شرایط مختلف بررسی می شود . تونل باد علاوه بر تست هواپیما و موشک ها برای خطوط جریان سیال حول بالگردها ، فضاپیماها ، خودرو ها و سازه های ساختمانی استفاده می شود .

سین : همسر و فرزندانتان در چه زمینه ای فعالیت می کنند ؟

جیم : همسرم آموزگار بازنشسته است و یکی از دخترانم دانشجوی دکترای مکانیک دانشگاه شیراز و دیگری دانشجوی دکترای برق صنعتی شریف است .

سین :به نطر شما پروفسور محمد مهدی علیشاهی کیست ؟

به نظر من حاصل عمر هر انسانی او را تعریف می کند .

وَأَن لَّيْسَ لِلْإِنسَانِ إِلَّا مَا سَعَى؛ برای انسان چیزی جز آنچه که از راه تلاش و کوشش بدست می آورد نیست».