آنگلا مرکل همچنان نفر اول در آلمان
«آنگلا مرکل» امروز در حالی وارد یازدهمین سال صدارت خود شده است که به نظر می رسد در عرصه سیاست آلمان، فعلا کسی توان رقابت با وی را ندارد. او این موقعیت را به لطف مدیریت سالم اقتصادی، کاهش نرخ بیکاری و رهبری سیاسی در اروپا به دست آورده است.
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان ،خبرگزاری آسوشیتدپرس نوشت: مرکل در طول یک دهه، آلمان را به سوی بازگشتی قدرتمندانه به عرصه های بین المللی رهنمون شده است. او رهبری اروپا در مواجهه با بحران مالی، استفاده از انرژی های تجدیدپذیر، گفت و گوها در بحران اوکراین و رفتار اخلاقی با بحران پناهندگی در این قاره را مدیریت کرده است.
در عرصه های داخلی نیز ثباتی که آنگلا مرکل برای آلمان به ارمغان آورد، سبب شد که آلمانی ها به او لقب «Mutti» (به زبان آلمانی: مامان) بدهند. چنین میزانی از محبوبیت است که سبب شده حتی با وجود تنش های سیاسی به خاطر رویکرد مرکل در پذیرش انبوهِ پناهجویانِ خارجی، در عمل، فعلا هیچ رقیب سیاسی قدرتمندی برای جانشینی او وجود نداشته باشد.
مرکل که دکترای فیزیک دارد، از اواسط دهه چهارم زندگی اش پژوهش های علمی را رها کرد و وارد سیاست شد. او نخستین زن و نخستین شهروند آلمان شرقی است که به صدراعظمی آلمان رسید.
** جسارت تازه
آلمان تحت رهبری مرکل، دست کم در بخش اقتصادی، جسارتی تازه یافت و توانست سیاست هایش را پس از بحران مالی اروپا به کرسی بنشاند. برلین یکی از طراحان اصلیِ واکنش به بحران های اقتصادی بود و موفق شد سیاست پرداخت وام در ازای کاهش هزینه ها و اصلاحات اقتصادی را در کشورهای حوزه یورو اجرا کند. صدراعظم آلمان، این سیاست را با وجود مخالفت های خارجی به اجرا در آورد. آلمان از زمان دور سوم صدارت مرکل (2013)، در بخش سیاست بین المللی نیز نقشی محوری بازی کرده است. اوج این نقش را می توان در رویکرد «تحریم و دیپلماسی» در واکنش به بحران روسیه و اوکراین مشاهده کرد. آلمان همچنان تمایلی ندارد که نیروهای ارتش این کشور در بیرون از مرزهایش فعال باشند؛ هرچند برلین یکی از اصلی ترین اعضای ناتو در افغانستان است و کردهای عراق را نیز مسلح کرده است. این اتفاق از آن جهت دارای اهمیت است که آلمان پیش از این، تمایلی به ارسال سلاح به محل درگیری های نظامی نداشت.
** رنسانس اقتصادی
زمانی که مرکل در سال 2005 قدرت را به دست گرفت، نرخ بیکاری در آلمان 11 درصد بود و این کشور 4.5 میلیون بیکار داشت. کمی پیش از آن، بیکاری در آلمان به بالای 12 درصد هم رسیده بود. دولت مرکل محصولِ اصلاحات ریاضتی در دولت چپِ میانه به رهبری «گرهارد شرودر» را درو کرد و به استثنای افزایش سن بازنشستگی از 65 به 67 سال، طرح ریاضتی دیگری ارائه نکرد.
مرکل توانست اقتصاد آلمان را در جریان بحران جهانی اقتصاد در سال های 2008 و 2009 حفظ کند و با اجرای طرح های اشتغال زایی، جلوی افزایش نرخ بیکاری را بگیرد.
از همه مهمتر، درآمدهای مالیاتیِ بالا که حاصل اقتصاد سالم در دوران ریاست مرکل بوده است، به او اجازه داد تا برای نخستین بار از سال 1969 میلادی، بودجه ای متوازن را بدون دریافت وام در آلمان تنظیم کند.
امروز، نرخ بیکاری در آلمان تنها شش درصد و تعداد بیکاران 2.6 میلیون نفر است.
** نه چندان محافظه کار
اگرچه حزب «دموکرات مسیحی» در آلمان، حزبی راستگرا و محافظه کار است، اما «مرکل» شخصا نگاهی عملگرایانه دارد و حزبش را به سوی راستِ میانه سوق داده است. محاسبات انتخاباتی، او را واداشت که در چهار سال نخست و دوباره از سال 2013 به این سو، با حزب هایی ائتلاف کند که معمولا رقیب دمکرات مسیحی ها بودند. همین سیاست به او اجازه داد که نقشی محوری در فضای سیاسیِ آلمان داشته باشد. او حتی حاضر شد برای ائتلاف با مخالفان، به برخی سیاست های سنتیِ محافظه کاران پشت کند که از آن جمله می توان به لغو خدمت سربازی و نیز تعطیلی نیروگاه های اتمی پس از زمین لرزه ژاپن و حادثه فوکوشیما در سال 2011 اشاره کرد. البته همین سیاست ها در کوتاه مدت، از محبوبیت وی کاست، اما در درازمدت، باعث پر کردنِ شکاف های دیرینه سیاسی در جامعه آلمان شد.
هنوز باید منتظر ماند و دید سیاست مرکل برای گشودن درهای آلمان به سوی مهاجران خارجی، چه تاثیری بر محبوبیت او خواهد گذاشت؛ بویژه آنکه محافظه کاران پیشاپیش از او انتقاد کرده و هشدار داده اند که این سیاست می تواند به از دست رفتن کنترل اوضاع و بی نظمی منجر شود. مخالفان همچنین می گویند ظرفیت آلمان برای پذیرش خارجی ها تکمیل است. به طور کلی، در دوران مرکل، نگاه آلمان به مهاجران خارجی در حال تغییر است و این کشور به سوی مهاجرپذیری گام بر می دارد.
** چرخش انرژی
آنگلا مرکل که در گذشته هوادار استفاده از انرژی اتمی بود، پس از حادثه فوکوشیما، اعلام کرد همه نیروگاه های اتمی این کشور تا سال 2022 و بر اساسِ برنامه ای به نام «Energiewende» (چرخش انرژی) تعطیل خواهد شد. وی طرحی بسیار بلندپروازانه را برای گسترش انرژی های نو شدنی ارائه کرد و گفت منابعی مانند باد و خورشید تا سال 2025 میلادی بین 40 و 45 درصد از انرژی آلمان را تامین خواهد کرد و این رقم تا سال 2035 میلادی به 55 تا 65 درصد خواهد رسید. این برنامه بسیار محبوب بوده، اما اجرایش در بزرگترین اقتصاد اروپا پیچیدگی هایی داشته است. از جمله، مناطق بادخیز آلمان در دشت های شمالی این کشور است و با احداث خطوط برق فشار قوی از شمال به مناطق صنعتی در جنوب که می تواند طبیعت مسیر را نازیبا کند، مخالفت هایی جدی شده است.
در دوران صدارت مرکل، سهم انرژی های نو شدنی از کل انرژی ها در آلمان از 10 درصد به 25.8 درصد در سال 2014 رسید. مرکل در ماه ژوئن امسال (خرداد - تیر) در ایالت باواریا میزبان گروه هفت کشور صنعتی جهان بود. وی توانست از کارنامه موفق خود استفاده و آمریکا، ژاپن، کانادا، انگلیس، فرانسه و ایتالیا را متقاعد کند که تا پایان قرن حاضر از انرژی های فسیلی فاصله بگیرند.
** آینده مرکل
مرکل نگفته است که آیا در سال 2017 برای کسبِ چهارمین دوره صدارت تلاش خواهد کرد یا نه؛ هرچند تصور عمومی در آلمان این است که وی برای چهارمین دوره هم نامزد خواهد شد؛ بویژه آنکه فعلا هیچ گروه و فردی را یارای رقابت با او نیست. در سال 2013 که او برای سومین بار صدراعظم شد، در حزب خود نیز رقیبی جدی نداشت. حزب سوسیال دموکرات، دیگر حزب بزرگ آلمان، سال هاست که زیر سایه مرکل نتوانسته است بیش از 25 درصد از آرای انتخابات های سراسری را به دست آورد. این رقم فاصله ای بیش از 10 درصدی را با رای حزب دمکرات مسیحی نشان می دهد.
آنگلا مرکل اگر بخواهد رکورد «هلموت کهل» در صدراعظمی آلمان (16 سال) را بشکند، باید باز هم نامزد صدارت شود؛ هرچند هفته گذشته وقتی خبرنگاران از او درباره آینده سیاسی اش سوال کردند، وی حاضر نشد جوابی روشن بدهد.
«هرفرید مونکلر» استاد علوم سیاسی در دانشگاه هومبولتِ برلین می گوید: 10 سال پیش، هیچ کس گمان نمی کرد مرکل بتواند تا این مدت صدراعظم بماند. اما امروز، او هماوردی جدی ندارد. من کسی را نمی بینم که در شرایط کنونی بتواند مقابل مرکل قد علم کند.
در عرصه های داخلی نیز ثباتی که آنگلا مرکل برای آلمان به ارمغان آورد، سبب شد که آلمانی ها به او لقب «Mutti» (به زبان آلمانی: مامان) بدهند. چنین میزانی از محبوبیت است که سبب شده حتی با وجود تنش های سیاسی به خاطر رویکرد مرکل در پذیرش انبوهِ پناهجویانِ خارجی، در عمل، فعلا هیچ رقیب سیاسی قدرتمندی برای جانشینی او وجود نداشته باشد.
مرکل که دکترای فیزیک دارد، از اواسط دهه چهارم زندگی اش پژوهش های علمی را رها کرد و وارد سیاست شد. او نخستین زن و نخستین شهروند آلمان شرقی است که به صدراعظمی آلمان رسید.
** جسارت تازه
آلمان تحت رهبری مرکل، دست کم در بخش اقتصادی، جسارتی تازه یافت و توانست سیاست هایش را پس از بحران مالی اروپا به کرسی بنشاند. برلین یکی از طراحان اصلیِ واکنش به بحران های اقتصادی بود و موفق شد سیاست پرداخت وام در ازای کاهش هزینه ها و اصلاحات اقتصادی را در کشورهای حوزه یورو اجرا کند. صدراعظم آلمان، این سیاست را با وجود مخالفت های خارجی به اجرا در آورد. آلمان از زمان دور سوم صدارت مرکل (2013)، در بخش سیاست بین المللی نیز نقشی محوری بازی کرده است. اوج این نقش را می توان در رویکرد «تحریم و دیپلماسی» در واکنش به بحران روسیه و اوکراین مشاهده کرد. آلمان همچنان تمایلی ندارد که نیروهای ارتش این کشور در بیرون از مرزهایش فعال باشند؛ هرچند برلین یکی از اصلی ترین اعضای ناتو در افغانستان است و کردهای عراق را نیز مسلح کرده است. این اتفاق از آن جهت دارای اهمیت است که آلمان پیش از این، تمایلی به ارسال سلاح به محل درگیری های نظامی نداشت.
** رنسانس اقتصادی
زمانی که مرکل در سال 2005 قدرت را به دست گرفت، نرخ بیکاری در آلمان 11 درصد بود و این کشور 4.5 میلیون بیکار داشت. کمی پیش از آن، بیکاری در آلمان به بالای 12 درصد هم رسیده بود. دولت مرکل محصولِ اصلاحات ریاضتی در دولت چپِ میانه به رهبری «گرهارد شرودر» را درو کرد و به استثنای افزایش سن بازنشستگی از 65 به 67 سال، طرح ریاضتی دیگری ارائه نکرد.
مرکل توانست اقتصاد آلمان را در جریان بحران جهانی اقتصاد در سال های 2008 و 2009 حفظ کند و با اجرای طرح های اشتغال زایی، جلوی افزایش نرخ بیکاری را بگیرد.
از همه مهمتر، درآمدهای مالیاتیِ بالا که حاصل اقتصاد سالم در دوران ریاست مرکل بوده است، به او اجازه داد تا برای نخستین بار از سال 1969 میلادی، بودجه ای متوازن را بدون دریافت وام در آلمان تنظیم کند.
امروز، نرخ بیکاری در آلمان تنها شش درصد و تعداد بیکاران 2.6 میلیون نفر است.
** نه چندان محافظه کار
اگرچه حزب «دموکرات مسیحی» در آلمان، حزبی راستگرا و محافظه کار است، اما «مرکل» شخصا نگاهی عملگرایانه دارد و حزبش را به سوی راستِ میانه سوق داده است. محاسبات انتخاباتی، او را واداشت که در چهار سال نخست و دوباره از سال 2013 به این سو، با حزب هایی ائتلاف کند که معمولا رقیب دمکرات مسیحی ها بودند. همین سیاست به او اجازه داد که نقشی محوری در فضای سیاسیِ آلمان داشته باشد. او حتی حاضر شد برای ائتلاف با مخالفان، به برخی سیاست های سنتیِ محافظه کاران پشت کند که از آن جمله می توان به لغو خدمت سربازی و نیز تعطیلی نیروگاه های اتمی پس از زمین لرزه ژاپن و حادثه فوکوشیما در سال 2011 اشاره کرد. البته همین سیاست ها در کوتاه مدت، از محبوبیت وی کاست، اما در درازمدت، باعث پر کردنِ شکاف های دیرینه سیاسی در جامعه آلمان شد.
هنوز باید منتظر ماند و دید سیاست مرکل برای گشودن درهای آلمان به سوی مهاجران خارجی، چه تاثیری بر محبوبیت او خواهد گذاشت؛ بویژه آنکه محافظه کاران پیشاپیش از او انتقاد کرده و هشدار داده اند که این سیاست می تواند به از دست رفتن کنترل اوضاع و بی نظمی منجر شود. مخالفان همچنین می گویند ظرفیت آلمان برای پذیرش خارجی ها تکمیل است. به طور کلی، در دوران مرکل، نگاه آلمان به مهاجران خارجی در حال تغییر است و این کشور به سوی مهاجرپذیری گام بر می دارد.
** چرخش انرژی
آنگلا مرکل که در گذشته هوادار استفاده از انرژی اتمی بود، پس از حادثه فوکوشیما، اعلام کرد همه نیروگاه های اتمی این کشور تا سال 2022 و بر اساسِ برنامه ای به نام «Energiewende» (چرخش انرژی) تعطیل خواهد شد. وی طرحی بسیار بلندپروازانه را برای گسترش انرژی های نو شدنی ارائه کرد و گفت منابعی مانند باد و خورشید تا سال 2025 میلادی بین 40 و 45 درصد از انرژی آلمان را تامین خواهد کرد و این رقم تا سال 2035 میلادی به 55 تا 65 درصد خواهد رسید. این برنامه بسیار محبوب بوده، اما اجرایش در بزرگترین اقتصاد اروپا پیچیدگی هایی داشته است. از جمله، مناطق بادخیز آلمان در دشت های شمالی این کشور است و با احداث خطوط برق فشار قوی از شمال به مناطق صنعتی در جنوب که می تواند طبیعت مسیر را نازیبا کند، مخالفت هایی جدی شده است.
در دوران صدارت مرکل، سهم انرژی های نو شدنی از کل انرژی ها در آلمان از 10 درصد به 25.8 درصد در سال 2014 رسید. مرکل در ماه ژوئن امسال (خرداد - تیر) در ایالت باواریا میزبان گروه هفت کشور صنعتی جهان بود. وی توانست از کارنامه موفق خود استفاده و آمریکا، ژاپن، کانادا، انگلیس، فرانسه و ایتالیا را متقاعد کند که تا پایان قرن حاضر از انرژی های فسیلی فاصله بگیرند.
** آینده مرکل
مرکل نگفته است که آیا در سال 2017 برای کسبِ چهارمین دوره صدارت تلاش خواهد کرد یا نه؛ هرچند تصور عمومی در آلمان این است که وی برای چهارمین دوره هم نامزد خواهد شد؛ بویژه آنکه فعلا هیچ گروه و فردی را یارای رقابت با او نیست. در سال 2013 که او برای سومین بار صدراعظم شد، در حزب خود نیز رقیبی جدی نداشت. حزب سوسیال دموکرات، دیگر حزب بزرگ آلمان، سال هاست که زیر سایه مرکل نتوانسته است بیش از 25 درصد از آرای انتخابات های سراسری را به دست آورد. این رقم فاصله ای بیش از 10 درصدی را با رای حزب دمکرات مسیحی نشان می دهد.
آنگلا مرکل اگر بخواهد رکورد «هلموت کهل» در صدراعظمی آلمان (16 سال) را بشکند، باید باز هم نامزد صدارت شود؛ هرچند هفته گذشته وقتی خبرنگاران از او درباره آینده سیاسی اش سوال کردند، وی حاضر نشد جوابی روشن بدهد.
«هرفرید مونکلر» استاد علوم سیاسی در دانشگاه هومبولتِ برلین می گوید: 10 سال پیش، هیچ کس گمان نمی کرد مرکل بتواند تا این مدت صدراعظم بماند. اما امروز، او هماوردی جدی ندارد. من کسی را نمی بینم که در شرایط کنونی بتواند مقابل مرکل قد علم کند.
