نوک پیکان دیپلماسی ایران بسوی خاور دور

به گزارش خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، با توجه به دکترين سياست خارجی آمريکا و نشانه های  ژئوپليتيک موجود مبنی بر اهميت شرق آسيا در دهه‌های آينده، محمد‌جواد ظريف نيز از اين نکته غافل نشده و سفری چند روزه به کشورهای همجوار پکن را آغاز نموده است.

با نگاهی به کشورهای هدف محمد‌جواد ظريف متوجه می شويم دستگاه ديپلماسی کشورمان روی کشورهايی دست گذاشته است که به هلال نيم دايره در دستورالعمل سياست خارجی آمريکا موسوم قرار دارد. زيرا اينها کشورهايی هستند که برای تسلط آمريکا و هم‌پيمانان استراتژيک آن به‌هارتلند فلات تبت نياز مبرم به آنها وجود دارد و رئيس دستگاه ديپلماسی کشورمان نيز با نکته‌سنجی کامل برای ايفای نقش در نظم آتی جهانی به اين سرزمين‌ها سفر کرده است.

دولت حسن روحانی پس از رفع تنش‌های ناشی از ايجاد هراس واهی غرب در مورد برنامه صلح‌آميز هسته‌ای ايران و فراهم شدن مسير توسعه روابط با کشورهای غربی، اکنون بخشی از توجه سياست خارجی خود را متوجه جنوب شرق آسيا و منطقه آسيا - اقيانوسيه کرده است. دستگاه ديپلماسی ايران در اين راستا سفر «محمدجواد ظريف» وزير امور خارجه کشورمان به 6 کشور اين منطقه را با هدف استفاده حداکثری از ظرفيت‌های کشور در دوران پسابرجام برنامه‌ريزی کرده و وی يکشنبه در نخستين گام سفر وارد «جاکارتا» پايتخت اندونزی شد.

رئيس دستگاه ديپلماسی کشورمان در اين سفر منطقه‌ای قرار است از کشورهای اندونزی، سنگاپور، برونئی، تايلند، نيوزيلند و استراليا ديدن کند و در اجلاس فوق العاده سران سازمان همکاری اسلامی با محوريت فلسطين و مسجد‌الاقصی و اجلاس گفت‌وگوی همکاري آسيا به ميزبانی دو کشور اندونزی و تايلند شرکت کند.

وزير امور خارجه ايران در اين سفر منطقه‌ای قرار است از مجموع 10 کشور عضو اتحاديه کشورهای جنوب شرقی آسيا موسوم به آ.سه.آن از اندونزی، سنگاپور، تايلند و برونئی ديدن کند. اين کشورها از ابتداي توافق هسته‌ای ايران با قدرت‌های غربی، همواره از پيشرفت‌های انجام شده استقبال و تلاش کرده‌اند، روابط اقتصادی و تجاری خود را با ايران بيش از پيش تقويت کنند.

دولتمردان اندونزی پس از موفقيت‌های اخير ايران در عرصه بين‌المللی خواستار از سرگيری همکاریهای دوجانبه با کشورمان به عنوان يکی از بزرگترين توليدکنندگان نفت جهان در دوران پساتحريم هستند و تاکنون نيز قدم‌های عملياتی در اين زمينه برداشته‌اند. واردات نفت و گاز، ساخت کارخانه کود شيميايی در ايران و دريافت فناوری توليد برق آبی فرصت‌هایی هستند که اندونزی از آنها به عنوان گزينه‌هايی جهت توسعه مناسبات با ايران استفاده کرده است.

 اين کشور 250 ميليون نفری در حال حاضر حدود 817 هزار بشکه نفت در روز توليد می کند و نيازمند واردات همين ميزان نفت است. با توجه به کاهش توليد نفت اين کشور از ابتدای دهه فعلی که ميزان توليد نفت آن در سال 2010 ميلادی حدود 942 هزار بشکه در روز بود و پيش‌بينی مي‌شود تا سال 2020 ميلادی اين ميزان تنها به 550 هزار بشکه برسد، می توان از اندونزی به عنوان بازار مناسبی برای صادرات نفت ايران ياد کرد.

از آنجايی که قرار است هفته جاری در تهران مذاکراتی بين يک وزير اندونزيايی و مقامات کشورمان در مورد ساخت پالايشگاه و سرمايه‌گذاری در بخش گاز و پتروشيمی ‌انجام شود، می توان گفت که از هم‌اکنون مقامات جمهوری اسلامی ايران، نخسيتن گام‌های جدی خود را برای حضور در بازار انرژی اندونزی برداشته‌اند که سفر محمدجواد ظريف را نيز می توان گامی در توسعه اين قبيل روابط عنوان کرد.

 ظريف در سفر دو روزه به اندونزی علاوه بر شرکت در اجلاس فوق العاده سران سازمان همکاری اسلامی ‌با «جوکو ويدودو» رئيس‌جمهور و «رنتو مرسودی» وزير امور خارجه اين کشور جنوب شرق آسيا نيز مذاکره مي‌کند. درست در مقابل پرجمعيت ترين کشور منطقه جنوب شرقی آسيا، کم‌جمعيت‌ترين کشور اين منطقه يعنی برونئی نيز مورد توجه سکاندار وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ايران قرار گرفته تا در سومين گام از سفر با ديدار از اين کشور، پايه‌های همکاریهای دوجانبه و منطقه‌ای را تقويت کند.

برونئی به عنوان يکی از کشورهای عضو اتحاديه کشورهای جنوب شرقی آسيا مورد توجه جمهوری اسلامي ‌ايران است و دو طرف خواستار افزايش مناسبات فرهنگی و تجاری هستند.سنگاپور کوچکترين کشور منطقه جنوب شرقی آسيا در دومين مرحله از سفر ميزان وزير خارجه کشورمان است. اين کشور کوچک که دولت – شهر خوانده می شود از توان اقتصادی بسيار بالايی برخوردار است و همواره در مناسبات تجاری ايران بويژه در بخش انرژی جايگاه ويژه‌ای داشته است.

 اعمال تحريم‌های يک‌جانبه غرب عليه ايران در سال‌های گذشته باعث شد ارزش تبادلات تجاری ايران و سنگاپورکه در سال 2011 و پيش از اعمال تحريم‌های ناعادلانه غرب 6 ميليارد و 600 ميليون دلار بود، در سال 2012 کاهش يابد و به دو ميليارد و 600 ميليون دلار برسد و اين تبادلات سال گذشته ميلادی به رقم کم‌سابقه 171 ميليون دلار کاهش يافت.

اگرچه تحريم‌های ظالمانه غرب سطح روابط تجاری ايران با سنگاپور را در سال گذشته به پايين‌ترين سطح رساند، اما ميل و اشتياق دولت سنگاپور و همچنين بخش خصوصی اين کشور که تاکنون چندين سفر تجاری و اقتصادی به ايران انجام داده اند، نشان دهنده آينده روشن روابط اقتصادی دو کشور است. رئيس دستگاه ديپلماسی ايران پس از بازديد از اندونزی، برونئی و سنگاپور عازم «بانکوک» پايتخت تايلند ديگر کشور عضو آ.سه.آن می شود تا ضمن شرکت در اجلاس وزرای گفت‌وگوی همکاری آسيا، در خصوص مناسبات سياسی اقتصادی دو جانبه نيز با سران اين کشور به بحث و گفت‌و‌گو بپردازد.

 روابط بانکوک – تهران پس از لغو تحريم‌هاي غرب عليه ايران در مسير توسعه قرار گرفته و اراده دو طرف بر توسعه همکاریها باعث افزايش سفر هيات‌های تجاری و سياسی عالی رتبه بين دو کشور شده است. تحريم‌های يکجانبه غرب عليه ايران در سالهای گذشته باعث شد تايلند نيز از سود تجارت خود با ايران محروم شود، به گونه‌ای که ميزان تجارت و سرمايه‌گذاری دو کشور کاهش يافت و به مرز 400 ميليون دلار رسيد.

مقامات تايلندی پس از اجرای برجام با فراهم شدن فرصت تجارت با ايران، از جمله پيشروان منطقه جنوب شرق آسيا براي توسعه مجدد مناسبات و روابط تجاری شدند و اميدوارند سطح اين روابط تا دو سال آينده با افزايش سه برابري به بيش از يک ميليارد و 200 ميليون دلار و در چهار تا پنج سال آينده نيز اين رقم به چهار تا پنج ميليارد دلار ارتقا يابد.

نيوزيلند و استراليا مقصد‌های بعدی سفر منطقه‌ای رئيس دستگاه ديپلماسي کشورمان هستند. اين دو کشور با تغيير قوانين و مقررات خود و لغو تحريم‌ها، زمينه افزايش همکاریيهای تجاری را با ايران فراهم کرده‌اند و حسن روحاني نيز در مقابل، به منظور نشان دادن اراده جدی تهران مبنی بر افزايش روابط، وزير امور خارجه خود را به همراه هياتی اقتصادی راهی اين دو کشور کرد. نيوزيلند سال گذشته تنها موفق به صادرات 163 ميليون دلار محصولات مختلف به ايران شد که از اين مقدار 90 درصد آن را محصولات لبنی و حيوانی تشکیل می داد.

استراليا نيز که در هفته گذشته تحريم‌های اعمال شده عليه ايران را با هدف تسهيل روابط تجاری با کشورمان لغو کرد، در تلاش است روابط تجاری با تهران را که اکنون حدود 360 ميليون دلار است با تکيه بر صادرات کالاهاي گوشتی و لبنی افزايش دهد. استراليا نيز از نخستين کشورهايی بود که پس از توافق هسته‌ای ايران با غرب، وزير امور خارجه خود را راهی تهران کرد تا نسبت به از سرگيری مذاکرات جهت افزايش روابط در زمينه‌های مختلف بحث و گفت‌وگو کند.

 سفر وزير خارجه کشورمان به شرق آسیا و استرالیا را می توان اینطور تشریح کرد که؛ ظریف درابتدا به اندونزی سفر خواهد کرد و در نشست سران سازمان همکاریهای اسلامی در ارتباط با فلسطين شرکت می کند و بعد از آن جهت ديدار با مقامات سنگاپور به اين کشور خواهد رفت. سفر ظريف به تايلند برای شرکت در يک اجلاس بين‌المللی و همچين برگزاری ديدارها و گفت‌و‌گوهای دو‌جانبه با مقامات دو کشور برگزار خواهد شد. سفر بعدی رئيس دستگاه ديپلماسی کشور به برونئی می باشد.

 در ادامه اين سفر ایشان به اقيانوسيه خواهد رفت و با مقامات دو کشور نيوزيلند و استراليا ديدار و رايزني خواهد کرد. در جريان اين سفر مسائل بين‌المللی منطقه‌ای دو جانبه‌ای مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت، مسائل سياسی و اقتصادی و همچنين وضعيت ايرانیها در برخی از کشورها نيز از جمله ديگر موضوعات مورد توجه در جريان اين سفر خواهد بود. باید افزود اين سفر يک تور آسيايی کامل در شرايط پس از برجام است و اين سفر سفری مهم و تعيين‌کننده در گسترش روابط ايران با حوزه شرق محسوب می گردد.

به نظر می رسد پس پایان مناقشه هسته ای ایران و اروپا و دست یافتن طرفین به توافقی جامع، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران ضرورت می بیند تا نوک پیکان دیپلماسی خود را به سمت حوزه بسیار مهم شرق آسیا متمایل گرداند و این اقدام سیاسی در راستای همان تامل و هم افزایی در تئوری کلان انقلاب اسلامی ایران می باشد که متاسفانه بدلیل کارشکنی  ونیز اعمال سیاستهای خصمانه امریکا و غرب علیه نظام جمهوری اسلامی این تئوری در بزنگاههایی با وقفه روبرو گشته است.

امروز روابط دیپلماتیک تهران در دوره گذار پس از رکود قرار گرفته است در نتیجه می بایست گستره وسیعتری از اعمال سیاستهای سازنده کشورمان را در آینده نزدیک متصور شد و این همان موضوعی است که رژیمهایی با نقشهای غیر سازنده و مخرب در منطقه بشدت از آن واهمه دارند. بنابراین باید گفت در حال حاضر روابط خارجی کشور در عصر حاضر رژیمهای مذکور را به بالاترین سطح چالش و نگرانی خواهد رساند.

محمدرضاشجاعیان

انتهای پیام/