یادی از اقبال ایران

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان ؛ به عقیده صاحب نظران اقبال سرآمد خوانندگان قرن ما است وشناخت او وآثارش می‌تواند مارا با شکوه وعظمت موسیقی کهن ایران آشنا کند.

استاداقبال آذر علاوه بر صدای بی‌نظیر، روایتی سنجیده و صحیح از ردیف آوازی را برای ما به یادگار گذاشت که تدوین ردیف او می‌تواند به عنوان یک مرجع ارزشمندبه رشد و کمال آواز ایرانی کمک کند .

وی سرآمد سبک تبریز در سال ‪ ۱۲۵۲‬شمسی در روستای الوند(شهر) قزوین متولد شد .

پدر وی ملاموسی از مجتهدان پارسا ودارای رساله بود که در الوند و روستاهای مجاور حتی درقزوین تعداد کثیری مقلد داشت ودرمدرسه "حاجی ملامحمدصالح برغانی"  تدریس می کرد .

ابوالحسن از کودکی پدرخود را از دست داد و برای امرار معاش ناچار شد در مسجد الوند به نوحه خوانی بپردازد.
وی در یادداشت‌هایش می‌نویسد: از کودکی با علاقه بسیار به خواندن از پرندگان تقلید می‌کردم به طوری که  در زیر درختان با سر دادن آواز ، پرندگان از شنیدن صدایم به وجد می آمدند .

ابوالحسن چون صدایی رسا و دلنشین داشت از همان کودکی در تعزیه‌ها شرکت می‌کرد و نقش بچه‌خوان و نوحه‌خوان را داشت.

اقبال اذرنزد "حاج ملا جناب" از اساتید آواز رفت و ،استاد هم با پی بردن به قابلیت ابوالحسن به تعلیم صدای او پرداخت.

ابوالحسن که محیط قزوین را برای جولان دادن خود تنگ می‌دید به‌فکر محیط مناسب تری برای عرضه هنر بی‌نظیرش افتادو در اردیبهشت سال ‪، ۱۲۷۷‬چند روز قبل از فرا رسیدن ماه محرم همراه با دسته شبیه خوانان میرزا حسین ثقفی به تبریز رفت.

این گروه بعد از رسیدن به تبریز،وارد عمارت عالی قاپوی این شهر شدند،سپس مراسم تعزیه خوانی با تشریفات فراوانی به رهبری میرزا حسن ثقفی وفرزندش به مدت ‪ ۱۰‬روز درتکیه دولتی آذربایجان با حضور محمد علی میرزا ولیعهد، برپا شد .

ابوالحسن دراین مراسم چنان خوش درخشید که تحسین همگان بویژه ولیعهد را برانگیخت و قرار شد به عنوان پیشخدمت مخصوص، در دربار ولایت عهدی بماند.

هنگامی که مظفرالدین شاه به بستر بیماری افتاد و محمد علی میرزا را به تهران فراخواندن وی ابوالحسن را با خود به تهران آورد و در میان مردم پایتخت به عنوان پیشخدمت و آوازه‌خوان شناخته شد.

وی پس از چندی به تبریز مراجعت کرد وضمن پیوستن به آزادی خواهان، درکنار میرزا علی ثقته‌الاسلام و یارانش خدمات ارزنده‌ای برای مشروطیت انجام داد.

اقبال آذر در سال ‪ ۱۲۹۲‬به اتفاق درویش‌خان،باقرخان رامشگر،سیدحسین طاهر زاده،وعبدالله‌خان دوامی، برای پر کردن صفحه گرامافون راهی تفلیس شد.

اقبال آذر پس از ورود به تفلیس به دیدن سید شوینسکی خواننده مشهور آن کشور رفت، سید هم  با تهیه لباس فراک برای اعضای گروه آنان را به صحنه راهنمایی کرد،در این کنسرت قطعاتی را در بیات شیراز و راست اجرا کرد و تمام بینندگان را به حیرت فرو برد.

اقبال آذر در ‪ ۱۳۲۱‬به ریاست کارگزینی شهرداری تبریز و پس از دو ماه‌به کفالت شهرداری این شهر منصوب شد.

در سال ‪ ۱۳۲۴‬اقبال‌آذر از ریاست شهرداری تبریز برکنار وبه ریاست شعبه موسیقی اداره هنرهای ظریفه برگزیده شد.
چهره استثنایی وتکرار نشدنی او موجب شد تا از سوی صاحب نظران بی‌غرض به عنوان سلطان موسیقی ایران لقب گیرد.

از آثار استاد اقبال آذر می توان به ابوعطا ، حجاز ، بیات ترک ، بیات کرد ، مثنوی ترک ، شهناز شور ، تصنیف افشاری ، همایون ، شوشتری ، بیات اصفهان ، دلکش ماهور، راک ماهور ، عراق ماهور ، تصنیف ماهور، نوا ، چهارگاه و سه گاه  اشاره کرد .

استاد اقبال آذر پس از سالها تلاش در اعتلای موسیقی ایران در سوم اسفند ‪ ۱۳۴۹‬در ‪ ۹۷‬سالگی درگذشت.

فیلم مستند وارث باربد درباره ابوالحسن خان اقبال آذر، سال 93 درصدا وسیمای مرکز قزوین ساخته شده است .

تهیه کنندگی و کارگردانی این مستند 50 دقیقه ای را نیما حسن بیگی بر عهده داشته است

 پیش از این نیما حسن بیگی  مستند دیگری درباره اقبال آذر به نام "اقبال ایران"   کارگردانی و به تهیه کنندگی انجمن سینمای جوانان ایران ساخته است.
انتهای پیام/