مقام قمر بنی‌هاشم (ع) از نگاه ائمه معصوم

به گزارش خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ همزمان با خجسته اعیاد شعبانیه و میلاد سرداران کربلا، در این گزارش نگاهی می‌اندازیم به مقام عظیم‌الشأن قمر بنی‌هاشم (ع) و روایات ائمه معصومین ما در خصوص فضایل این حضرت (ع).

آنچه از رشادت‌ها و دلیرمردانگی‌های حضرت ابوالفضل (ع) می‌دانیم، پهلوانی و اطاعت بی‌چون و چرایی است که همه امامان معصوم (ع) نگاه ویژه‌ای به قمر بنی‌هاشم (ع) دارند.

مصلح بزرگ، حجت خدا و بقیة‌الله الاعظم، امام زمان (عج) قائم آل محمد (ص) در بخشى از سخنان زیباى خود درباره عمویش عباس (ع) چنین می‌گوید:

«سلام بر ابوالفضل، عباس بن امیرالمؤمنین، هم درد بزرگ برادر كه جانش را فداى او ساخت و از دیروز بهره فردایش را برگزید، آنكه فدایى برادر بود و از او حفاظت كرد و براى رساندن آب به او كوشید و دستانش قطع گشت. خداوند قاتلانش، «یزید بن رقاد» و «حیكم بن طفیل طایى» را لعنت كند...» 

امام عصر (عجل الله تعالى فرجه) صفات والاى ریشه‌دار در عمویش، قمر بنی‌هاشم و مایه افتخار عدنان را چنین برمی‌شمارد و می‌‏ستاید:

* همدردى و همگامى با برادرش سیدالشهداء (ع) در سخت‏‌ترین و دشوارترین شرایط تا آنجا كه این همگامى و همدلى ضرب‌المثل تاریخ گشت.

* فرستادن توشه آخرت با تقوا، خویشتندارى و یارى امام هدایت و نور.

*  فدا كردن جان خود، برادران و فرزندانش در راه سرور جوانان بهشت، امام حسین(ع)

* حفاظت از برادر مظلومش با خون خود.

* كوشش براى رساندن آب به برادر و اهل بیتش هنگامى كه نیروهاى ستمگر و ظالم مانع از رسیدن قطره‏اى آب به خاندان پیامبر (ص) شده ‏بودند.

امام سجاد (علیه‌السلام) می‌فرمایند: خداوند رحمت کند عمویم عباس‌بن‌علی (علیه‌السلام) را ، که به تحقیق، ایثار و جانبازی کرد و جنگ نمایانی نمود و خود را فدای برادرش ساخت، تا اینکه دستانش قطع شد و خداوند در مقابل، بسان عمویش جعفر طیار، دو بال به او عنایت کرد تا با آنها با ملائکه در بهشت پرواز نماید. و همانا عباس(علیه‌السلام) نزد خداوند تبارک و تعالی منزلتی دارد که جمیع شهدا در روز قیامت بر او غبطه خورند و تمنّای مقامش را نمایند. (خصال شیخ صدوق، جلد 1 صفحه 35 باب خصال دو گانه)

 

امام جعفر صادق (علیه‌السلام) در فراز نخست اذن ورود به حرم حضرت عباس (علیه‌السلام) می‌فرماید: سلام خدا و سلام فرشتگان مقّربش و سلام پیامبران مرسل و بندگان شایسته‌اش و سلام تمام شهیدان و صدّیقان، سلام‌هایی پاک و طیّب، در صبحگاهان و شامگاهان بر تو باد ای فرزند امیرالمومنین (علیه‌السلام). سپس امام صادق (علیه‌السلام) در ادامه زیارت حضرتش می‌فرماید: شهادت می‌دهم که نسبت به جانشین رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در مقام تسلیم بودی، حضرتش را تصدیق نمودی و در شأن وی وفا ورزیدی و خیرخواهی نمودی. سپس امام صادق (علیه‌السلام) تنها حضرتش را در میان سایر شهیدان به این خطاب مخاطب فرموده که خدا لعنت کند آن را که حق تو را نشناخت و حرمت تو را پاس نداشت. از این عبارت معلوم می‌شود که سایر شهدا به این میزان از فضیلت دست نیافته‌اند، هرچند هر کدام را حق و حرمتی عظیم است. (ترجمه (العباس) علّامه مقّرم صفحه 231)

امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: عمویمان عباس (علیه‌السلام)، تیزبین بود و ایمانی استوار داشت. همراه اباعبدالله الحسین (علیه‌السلام) جهاد کرد و نیکو از آزمایش به درآمد و به شهادت رسید. (سرالسلسلة العلویه صفحه 89)

 

امام صادق (علیه‌السلام) در زیارت حضرت ابوالفضل (علیه‌السلام) می‌فرمایند: پس خداوند برترین و بیشترین و وافرترین و کامل‌ترین پاداش کسی را از میان آنان (مجاهدین و شهدای حق) که به پیمانشان وفا نمودند، دعوت او را پذیرفتند و از ولی امر خود طاعت کردن، به تو ارزانی فرماید. (کامل الزّیارت ابن قولویه صفحه 257)

امام صادق (علیه‌السلام) در فراز دیگری از زیارت حضرت ابوالفضل (علیه‌السلام) می‌فرماید : شهادت می‌دهم که محقّقاً تو در خیرخواهی، سر حدّ تلاش را نمودی و نهایت کوشش را انجام دادی، پس خداوند تو را در جمع شهدا و روحت را با ارواح نیک بختان قرار داد و وسیع‌ترین منزل و برترین غرفه را در بهشت به تو بخشید. (کامل الزّیارت ابن قولویه صفحه 257)

بشیر هنگامی که وارد مدینه شد، امُّ‌البنین (علیه‌السلام) او را دید و فرمود از حسین (علیه‌السلام) چه خبر داری؟ بشیر یکی یکی خبر شهادت فرزندانش را به او داد، امُّ‌البنین (علیه‌السلام) فرمود رگ دلم را پاره کردی، فرزندان من و هر چه در زیر آسمان است فدای حسینم باد. خاتون دو سرا (فیض‌الاسلام صفحه 90)

از صفات مشهور حضرت ابوالفضل (علیه‌السلام) شجاعت اوست. در جنگ صفین مولی‌الموالی امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) جوان نقابداری در سن پانزده سالگی یا هفده سالگی را به میدان فرستادند که از هیبت او شجاعت ظاهر بود، اصحاب معاویه از مبارزه با او ترسیدند، معاویه به ابن شعثاء گفت تو به مبارزه او برو، او گفت اهل شام مرا با ده هزار سوار برابر می‌دانند. هفت پسر دارم، یکی را می‌فرستم. هفت پسرش را فرستاد، آن جوان نقابدار همه را هلاک کرد. ابن شعثاء خودش به میدان جنگ آمد، آن جوان او را نیز از پای درآورد. دیگر کسی جرأت مبارزه با او را نکرد. حضرت امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) او را صدا کرد، هنگامی که نقاب از صورت مبارکش برداشت، دیدند قمر بنی‌هاشم (علیه‌السلام) است. در حمله به شریعه فرات چهارهزار سوار پیاده را متفرق فرمود. (خصایص العبّاسیّه صفحه 138)

 

امام صادق (علیه‌السلام) عقل ابداع‌گر و اندیشمند اسلام و چهره بی‌مانند دانش بشرى، همواره از عمویش عباس (علیه‌السلام) تجلیل به عمل مى‏آورد و با درود و ستایش‌هاى عطرآگین از او یاد می‌كرد و مواضع قهرمانانه‏‌اش در روز عاشورا را بزرگ می‌داشت. از جمله سخنانى كه امام درباره قمر بنی‌هاشم(ع) فرموده است، بیان زیر می‌باشد: «عمویم عباس‌بن‌على (علیه السلام) بصیرتى نافذ و ایمانى محكم داشت. همراه برادرش حسین جهاد كرد، به خوبى از بوته آزمایش بیرون آمد و شهید از دنیا رفت...»

امام صادق (علیه‌السلام) از برترین صفات مجسم در عمویش كه مورد شگفتى اوست چنین نام می‌برد:  

تیزبینى، پیامد استوارى رأى و اصالت فكر است و كسى بدان دست پیدا نمی‌كند، مگر پس از پالودگى روان، خلوص نیت و از خود راندن غرور و هواهاى نفسانى و عدم سلطه آنها بر درون آدمى.

تیزبینى از آشكارترین ویژگی‌هاى ابوالفضل العباس بود. از تیزبینى و تفكر عمیق بود كه حضرت به تبعیت از امام هدایت و سیدالشهداء امام حسین (علیه‌السلام) برخاست و بدین گونه به قله شرف و كرامت دست یافت و خود را بر صفحات تاریخ، جاودانه ساخت. پس تا وقتى ارزش‌هاى انسانى پایدار است و انسان آنها را بزرگ می‌شمارد، در برابر شخصیت بی‌مانند حضرت كه بر قله‌‏هاى انسانیت دست یافته است سر بر زمین می‌‏ساید و كرنش می‌كند.

امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: «عمویم عباس بن على (علیه‌السلام) بصیرتى نافذ و ایمانى محكم داشت. همراه برادرش حسین جهاد كرد، به خوبى از بوته آزمایش بیرون آمد و شهید از دنیا رفت...

 یكى دیگر از صفات بارز حضرت، ایمان استوار و پولادین اوست. از نشان‌هاى استوارى ایمان حضرت، جهاد در كنار برادرش، ریحانه رسول اكرم (صلی الله علیه و آله) بود كه هدفش جلب رضایت پروردگار متعال به شمار مى‏رفت. و همانطور كه در رجزهایش روز عاشورا بیان داشت از این جانبازى كمترین انگیزه مادى نداشت و همین دلیلى گویاست بر ایمان استوار حضرت.

فضیلت دیگرى كه امام صادق (علیه‌السلام) براى عمویش، قهرمان كربلا، عباس (علیه‌السلام) نام می‌برد، جهاد تحت فرماندهى سالار شهیدان، سبط گرامى پیامبر اكرم (صل الله علیه و آله) و آقاى جوانان بهشت است. جهاد در راه آرمان برادر، بزرگ‌ترین فضیلتى بود كه حضرت ابوالفضل بدان دست یافت و نیك از عهده آزمایش به درآمد و در روز عاشورا قهرمانی‌هایى از خود نشان داد كه در دنیاى دلاورى و شجاعت بی‌مانند است ...

انتهای پیام/