مستندسازی دریچه‌ای برای انعکاس واقعیت‌ها یا زیر پا گذاشتن اخلاق؟!

به گزارش خبرنگار حوزه سینما  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، مستند سازی این روز‌ها در صنعت سینما به جایگاهی رسیده که به بیان واقعیت‌ها می‌پردازد، اما اینکه چقدر مورد حمایت قرار می‌گیرد مسئله‌ای است که ذهن مستندسازان را درگیر کرده است. موضوعی که اگر به آن اهمیت داده شود می تواند به راحتی خودنمایی کند. اما زبان مستند بخش دیگری است که اهمیت بالایی دارد بطوریکه با در نظر گرفتن اخلاقیات با زبانی صریح به بیان حقایق بپردازیم. البته در برخی موارد شاهد این هستیم که مستندسازان تولیدات را با زبانی گزنده تولید می‌کنند و بهتر است مسئولان نسبت به این موضوع واکنش نشان دهند.

به همین منظور با چند نفر از مستندسازان گفتگو کردیم که در ادامه می خوانید.

وطن دوست: قرار نیست واقعیت‌ها را با زبان رکیک نشان دهیم

محمدرضا وطن دوست کارگردان مستند در خصوص رعایت اخلاق در آثار مستند گفت: متاسفانه برخی از مستند سازان معتقدند که برای بیان واقعیت‌ها باید هر آنچه اتفاق افتاده را روایت کنند که این تفکر آسیب زننده‌ای به دنیای مستند است.

وی ادامه داد: مستند ساز باید آنقدر به موضوع اشراف داشته باشد که بتواند بدون رد کردن خط قرمزها، منظورش را به مخاطب منتقل کند، قرار نیست واقعیت‌ها را با زبانی رکیک به بیننده نشان دهیم. این هنرمندی یک کارگردان است که بتواند به بهترین شکل واقعیت را به تصویر بکشد.

ذوالفقاری: زبان مستند زبان ملموسی برای مخاطبان است

ذوالفقاری کارگردان سینما با اشاره به تفاوت مستند با ژانر‌های سینمایی تصریح کرد: زبان مستند، زبان به خصوصی است و با دنیای سینما تفاوت دارد. این ژانر با وجود تلخی‌ها، و ملموس بودنش جان آدمی را جلا می‌دهد.

وی در خصوص مهجور بودن این ژانر در سینما، گفت: مستند با وجود اهمیتی که دارد اکران‌های محدودی شامل حال آن می‌شود که آن هم به دلیل چرخه ناقص است و باید یک مجموعه و یا سالنی را برای آن اختصاص دهند تا مخاطبان هم از آن مطلع شوند.

محمد کارت: گاهی قصه‌های تلخ مخاطب را می‌آزارد

محمد کارت مستند ساز درخصوص رعایت اخلاق در آثار مستند گفت:مستند سازی دنیایی خاص و پیچیده است و زبان به شدت صریحی دارد و همین زبان صریح منجر به جذب بسیاری از مخاطبان شده است، زبانی که بی واسطه واقعیت‌ها را به تصویر می‌کشد و در جهت آگاهی مردم گام بر می‌دارد.

وی افزود:گاهی قصه‌هایی که روایت می‌شود آنقدر تلخ و گزنده است که مخاطب را می‌آزارد، اما باید بپذیریم که مستند هرچقدر هم که گزنده باشد درس‌های خوبی را با خود به همراه دارد.

کارت در ادامه درخصوص این سوال که آیا این زبان صریح می‌تواند اخلاق را زیر پا بگذارد؟ اظهار داشت:مستند هرچقدر هم که از دنیایی واقعی صحبت می کند، اما حق ندارد اخلاق را زیر پا بگذارد. شاید برخی روایت‌ها تلخ باشد و برای نشان دادن آن تلخی حرف و تصاویری به زبان آید که خاطر بیننده را مکدر کند، اما باز هم دلیل نمی‌شود که بی اخلاقی در کار صورت گیرد چرا که نباید به هرقیمتی دست به تولید بزنیم.

رضایی: سینمای مستند زبانی شعرگونه دارد

پناه بر خدا رضایی کارگردان سینما در ادامه این موضوع اظهارداشت:سینمای مستند هم همچون سینمای درام زبانی شعرگونه دارد و باید به نحوی بیان شود که اخلاق را زیر پا نگذارد و با همان صراحتی که دارد حرمت‌ها را حفظ کند، زیبایی هنر در این است که یک فیلمساز بتواند در عین ظرافت و زیبایی واقعیت‌ها را به تصویر بکشید.

وی در ادامه گفت:اخلاق در هر حوزه‌ای حرف اول را می‌زند و به هیچ عنوان نباید به دلیل بیان واقعیت‌ها و آسیب‌های اجتماعی از آن گذر کرد، اما می‌توان واقعیت‌ها را بدون بی احترامی تمام و کمال گفت، شاید برخی مستند سازان معتقد باشند که باید هرآنچه اتفاق افتاده را به تصویر کشید تا مخاطب بهتر با اثر ارتباط برقرار کند، اما می‌توان از دیالوگ‌هایی استفاده کرد که در شان مخاطبان باشد و نباید تصور کنیم که بی اخلاقی تاثیرگذاری بهتری دارد.

رضایی گفت:زیبایی هنر در این است که هر آنچه که در جامعه است را بیان کند آن هم به زبان هنر نه به زبانی سخیف؛ مستند سازی شان و منزلت خود را دارد که نباید به قیمت بیان حقایق، اخلاق را زیر پا گذاشت.

فیلمساز باید این را بداند که چه چیزی را به مخاطب منتقل می‌کند و نباید به هرقیمتی اثری را تولید کرد. هر ژانری قاعده و قانون‌های خود را دارد که باید رعایت شود و با زبان خودش به تصویر کشیده شود و باید بین اخلاق و واقعیت تعادل ایجاد کرد.

صالحیان: بی توجهی به مستند باعث تغییر ذائقه مردم شده است

اباذر صالحیان تهیه کننده مستند در خصوص کاهش سطح سلیقه مردم توسط تولید برخی از مستند‌های بی کیفیت گفت: متاسفانه جایگاه مستند در ایران به درستی تعریف نشده است و بی توجهی به مستند باعث شده ذائقه مردم تغییر کند این در حالی است که مردم از مستند‌های خوبی که در زمان‌های مناسب پخش شود استقبال و حمایت می‌کنند.

وی افزود:در زمینه مستند سازی استعداد‌های درخشانی داریم که مربوط به جوانان و نسل سوم انقلاب است. انگیزه‌ها و توانمندی‌های بسیاری درعملکرد نسل جدیدی که وارد عرصه مستند شده اند، دیده می‌شود که از نظر من قابل قیاس با فیلمسازان داستانی نیست.

صالحیان در خصوص پخش مستند‌ها از تلویزیون و تاثیرات آن بیان کرد: توجه تلویزیون به فیلم‌های مستند می‌تواند در ذائقه سازی مخاطبان تأثیرگذار باشد و مردم را برای دیدن فیلم‌های مستند ترغیب کند، مستند‌های جذاب و دیدنی می‌توانند توجه مخاطبان را به خود جلب کنند.

وی گفت:در نمایش‌های معدود تلویزیون از فیلم‌های مستند ارزشمند که با استاندارد‌های جهانی ساخته شده اند شاهد استقبال خوب فیلم‌ها بودیم.

حیدری: تولید مستند با روایت داستانی متفاوت است

محمدحسین حیدری کارگردان مستند «مهین» گفت: مستند، زبانی صریح و واقعیت محور دارد و مخاطب به خوبی با آن ارتباط برقرار می کند.به همین دلیل قصه‌هایی که در این قالب تولید می‌شود بیشتر به جان مردم می نشیند و تاثیرگذاری شگرفی دارد.

وی درخصوص تفاوت تولید مستند با دیگر تولیدات سینمایی بیان کرد: تولید مستند بسیار با روایت داستانی متفاوت است و دیالوگ‌ها و تصاویر‌ها با حقایقی رو به رو است اگرچه برخی از نکات دستمان را می‌بندد، اما بیان واقعیت‌ها و پرده برداشتن از آن لذتی دارد که نمی توان در هیچ تولیدی آن را تجربه کرد.

انتهای پیام/