قنات ها، مظهرخلاقیت معماران اصفهانی/ثبت سه قنات اصفهان درفهرست میراث جهانی یونسکو
پژوهشگر میراث فرهنگی استان اصفهان گفت: اصفهان به عنوان مرکزی‌ترین منطقه و فلات کشور ، سومین منبع ذخیره آبی از نظر تعداد قنات در کشور به شمار می رود.
ابراهیم پور پژوهشگر میراث فرهنگی استان اصفهان در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان گفت: قنات‌ها رمز و رموز زیادی در خود دارند و درس‌های زیادی در مورد آداب و رسوم و عناصر گذشتگان را می‌توان از آن فهمید که درس همیاری و پشتکار برای استفاده نسل‌های آینده از درس‌هایی است که از حفرکنندگان قنات می‌توان آموخت.
او افزود: قنات یا کاریز یکی از شگفت انگیزترین کار‌های دسته جمعی تاریخ بشری است که برای رفع یکی از نیاز‌های مهم و حیاتی جوامع انسانی، یعنی آبرسانی به مناطق کم آب و تامین آب شرب انسان و زراعت و کشاورزی با کار گروهی و مدیریت و برنامه ریزی به وجود آمده است.
فرشید ابراهیم پور ایران را مهد قنات دانست و گفت: بنابر اسناد و مدارک موجود، در دوره هخامنشیان، در فلات مرکزی ایران با توجه به کمبود آب‌های سطحی به فکر استفاده از آب‌های زیر زمینی افتادند و بدین ایده اولیه حفر قنات مطرح شد.با اینکه چندمین هزار سال از اختراع قنات می‌گذرد با این وجود هنوز هم این روش استفاده از آب، در قسمت مهمی از روستا‌ها و مناطق مسکونی و کشاورزی معمول و متداول است و حتی رکن اصلی کشت و زرع در نواحی خشک است.
پژوهشگر میراث فرهنگی استان اصفهان ادامه داد: اصفهان به عنوان مرکزی‌ترین منطقه وفلات کشور یکی از استان‌هایی به شمار می‌رود که بیشترین قنات را در خود جای داده است.
ابراهیم پور افزود: این استان پس از استان‌های خراسان رضوی، جنوبی با ۴۶۷۲ رشته قنات و ۷۹ هزار و ۶۰۲ هکتار زمین تحت پوشش این قنات‌ها، سومین منبع ذخیره آبی این میراث کهن در کشور به شمار می‌رود.
او گفت: واژه قنات در لغت به معنای نیزه و بعد‌ها به معنای کانال و مجراو معادل فارسی امروزی از آن کلمه به عنوان کهریز استفاده می‌شود، قنات از اجزای مختلفی تشکیل شده و این درحالی است که قسمت‌هایی از آنرا پسته که خانه به خانه هستند تشکیل می‌دهند و به دیواره آن میله چاه گفته می‌شود که این اجزاء به مادر چاه می‌رسند.
پژوهشگر میراث فرهنگی استان اصفهان گفت: قنات تاریخی مون در اردستان قنات تاریخی وزوان و قنات تاریخی مزد آباد در زمره ۱۱ قنات ثبت شده در یونسکو قرار گرفته اند.
فرشید ابراهیم پور افزود: قنات دو طبقه مون اردستان، در هر کدام از طبقات این قنات تاریخی ۸۰۰ ساله که تنها نمونه قنات دو طبقه جهان محسوب می‌شود آبی مستقل جریان دارد به گونه‌ای که آب هیچ یک به دیگری نفوذ نمی‌کند.
او افزود: مون از دو کانال موازی که بر روی هم قرار گرفته و چاه‌های عمودی مشترک تشکیل شده است.این قنات ۸۰۰ ساله پیش احداث شده وتن‌ها قنات دو طبقه جهان است و ۳ ونیم تا ۴ کیلومتر طول دارد و مقدار آبدهی آن به ۶۰ لیتر در ثانیه است و آب آشامیدنی تعداد زیادی از اهالی مون اردستان را تامین می‌کند.
پژوهشگر میراث فرهنگی استان اصفهان گفت: قنات وزوان نیز در قسمت شمالی شهر وزوان در قسمت جنوبی شهر میمه واقع شده واز قدمت ۲۵۰۰ تا ۳ هزار ساله برخوردار است.در تاریخ ۲۸ دی ۱۳۷۹ با شماره ثبت ۲۹۶۲ به ثبت رسیده است. همچنین قنات بزرگ و تاریخی وزوان دارای سد زیر زمینی بوده و قادر به ذخیره آب در فصولی است که کشاورزان نیاز به آب ندارد.
او گفت: قنات میمه نیز با طول ۱۸ کیلومتر و با عمق یک صد متر در شهر میمه در شمال اصفهان قرار دارد و دومین قنات قدیمی کشور با عمری دو هزار ساله است که در تاریخ ۲۰ اسفند ۱۳۸۵ با شماره ۱۸۰۹۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
فرشید ابراهیم پور افزود: قنات مزد آباد ومیمه با ۱۸ کیلومتر طول یکی از طولانی‌ترین قنات‌های منطقه و یکی از پرآب‌ترین قنات هاست و از کیفیت آب این قنات نیز جالب و آب سرد و گرم در این قنات وجود دارد.تاسیسات سد مانندی که در این قنات به کار رفته است تا آب را ذخیره کند وجه تمایز این قنات با دیگر قنات‌ها محسوب می‌شود.
پژوهشگر میراث فرهنگی استان اصفهان گفت: استان اصفهان حدود ۱ هزار چشمه و ۲۸۰۰ قنات در اصفهان دارای شرایط مشخص و خاص هستند و همین باعث شده آن‌ها از دیگر قنات متمایز شوند.
او درپایان گفت: قنات‌ها گنجینه با ارزش و سرمایه میراث فرهنگی به حساب می‌آیند وباید قنات‌ها را مرمت و ترمیم کنیم ودقیق‌تر به پیرامون خویش بنگریم و آنچه پیشینیان برای ما به یادگاری باقی گذاشتند آن چنان که در خورشان بوده است محافظت کنیم.
انتهای پیام/ی
۱ هزار چشمه و ۲۸۰۰ قنات در اصفهان
