قدیمی ترین بنای خشتی جهان در انتظار توجه بیشتر

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از البرز، چند کیلومتری از کرج به سمت نظرآباد فاصله گرفتیم، راه رسیدن به محوطه ازبکی سخت نیست. خشت‌های نه هزارساله و دیدن کارگاه اولین خشت دست ساز بشر اشتیاقم را برای کاوش بیشتر می‌کرد.

محوطه ازبکی یا دژمادها، یادگاری از هزاره اول پیش از میلاد در شهرستان نظرآباد_استان البرز قرار گرفته، این محوطه باستانی، با مساحتی حدود ۱۰۰ هکتار و ۱۰ تپه باستانی، نمایی زیبا و چشم نواز دارد.

زهرا حیدری از گردشگران تپه ازبکی که در حوالی محوطه ازبکی زندگی می‌کند در این رابطه می‌گوید: تپه‌های کوچک اطراف ازبکی در سال‌های ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۴ توسط گروهی کاوش گر به محوطه ازبکی اضافه شد، گفته می‌شد این تپه‌ها با هدف دستیابی به خاک بکر و پی بردن به دوره‌های مختلف تمدنی و فرهنگی در چهار تپه‌ی محوطه‌ی باستانی ازبکی ساخته شده است.

به گفته او مجموعه‌ی این ۶ تپه‌ی محوطه باستانی به اسامی یان تپه، جیران تپه، دوشان تپه، گوموش تپه، مارال تپه و همچنین تپه مرتفع ازبکی (دژ مادی) نامیده می‌شوند و البته علت این نامگذاری‌ها مشخص نیست.

دراین بازدید آقای محمدی مرد جوانی که با دیدن جمعیت نه چندان زیاد اطراف تپه ازبکی به سمت ما آمد، می‌گوید: چه عجب کسی به این منطقه توریستی توجه کرد! این محوطه باستانی یادگاری از گذشتگان است که می‌توانیم با بهتر کردن شرایط محیط دژماد‌ها به توسعه صنعت گردشگری استان البرز کمک کنیم.

علی خلج از ساکنان نظرآبادکه بیشتر از ۲۰ سال نداشت گفت: نباید این بنای خشتی اینگونه رها شود، با سرمایه گذاری اندکی می‌توانیم بهره اقتصادی بسیاری در کنار این محوطه باستانی ببریم.

هر طرف را که نگاه میکنم بخشی از محوطه باستانی ازبکی نظرم را به خود جلب می‌کند، قدمت قابل توجه و اسکان اجتماعات بشری در دوره‌های مختلف تاریخی در این محوطه موجب شده تا شگفتی‌ها و ویژگی‌های خاصی را در این بنا جا بگیرد.

خشت‌های نه هزار ساله، معبد رنگین یان تپه،  دست یابی ساکنان پیش از تاریخ محوطه ازبکی به سیمان، لوح آغاز عیلامی، سند همکاری تجاری ازبکی و شوش که در اواسط هزاره چهارم میلادی اتفاق افتاده است و بنا‌های آریایی‌ها در ازبکی تنها بخش کوچکی از این شگفتی‌ها است که هر توریستی را مجذوب خود می‌کند.

تپه ازبکی ثبت جهانی می‌شود

محمدرضا فلاح نژاد فرماندار سابق شهرستان نظرآباد در رابطه با شرایط محوطه ازبکی، گفت: این سرمایه با ۹ هزار سال قدمت نیازمند توجه بیشتر است، این منطقه باید بهتر و وسیع‌تر معرفی شود.

فرماندار سابق نظرآباد ضمن اشاره به توسعه حوزه گردشگری در این شهرستان، افزود: وجود تپه باستانی ازبکی یکی از ظرفیت‌های است که می‌توان به توسعه گردشگری کمک کند، اشیایی که در این محوطه کشف‌شده به دلیل نبود موزه در تهران نگهداری می‌شود.

فلاح نژاد در بخش دیگری گفت: کاوش‌های انجام‌شده در محوطه باستان ازبکی منجر به ثبت ملی این اثر شد، ثبت جهانی این اثر نیز در دستور کار است.

تپه ازبکی می‌توان نماد معرفی استان البرز باشد.

مهراب رجبی، رئیس سازمان البرزشناسی در رابطه با محوطه ازبکی یا دژمادها، گفت: بسیاری از مردم استان البرز کماکان تپه ازبکی را نمی‌شناسند چرا که به درستی به معرفی ظرفیت نپرداخته‌ایم. این محوطه به دوران پیش از هخامنشیان بر می‌گردد و قدمت بسیاری دارد.

این مسئول فرهنگی ضمن بررسی طرح و ایده‌های مربوط به معرفی محوطه ازبکی به عنوان یکی از اولین سکونتگاه‌های تاریخ بشریت، افزود: محوطه ازبکی ظرفیت معرفی البرز را دارد به طوری که می‌توان برای معرفی استان البرز از محوطه ازبکی کمک گرفت، از این رو نماد و المان استان البرز محوطه ازبکی است.

به گفته رجبی این منطقه باستانی دارای نقش و جایگاه پراهمیت و ارزشمندی در ایران کوچک است.

او گفت: این محوطه جایی برای ییلاق ماد‌ها بوده است، آن‌ها در زمان قشلاق به هگمتانه و در زمان ییلاق به محوطه ازبکی کوچ می‌کردند.

رجبی معتقد است وجود نخستین خشت زاده دست بشر در این محوطه بسیار اهمیت دارد و بیانگر ارزش و قدمت دژماد‌ها است.

در راس محوطه ازبکی تپه‌ای به ارتفاع ۲۶ متر از سطح زمین قرار گرفته و دور تا دور تپه را زمین‌های کشاورزی فراگرفته است.

شنیده‌های حواشی این گزارش خبر از کاربری نظامی و مسکونی این منطقه می‌دهد.

اما با تمام این تفاسیر و ظرفیت‌های بی شمار محوطه ازبکی، شاهدیم که بسیاری از مردم کشور و حتی استان البرز از وجود چنین منطقه باستانی بی‌اطلاع هستند.

جای سوال دارد که این ظرفیت‌ها تا چه زمانی باید مغفول بمانند؟

باتوجه به اینکه تقویت حوزه گردشگری در دستورکار هیأت دولت قرار دارد لازم است از ظرفیت محوطه باستانی ازبکی به نحو احسن استفاده شود، و لازمه این بهره‌برداری فراهم ساختن زیرساخت‌های لازم معرفی و شناساندن این منطقه باستانی است.

این محوطه در سال ۱۳۴۸ شناسایی و در سال ۱۳۵۲ به شماره ۹۵۵ ثبت ملی شده است.

معرفی تپه ازبکی با قدمت نه هزار ساله در نظرآباد و توجه و رسیدگی بیشتر به این مکان تاریخی علاوه بر جذب گردشگر به رونق اقتصادی استان هم منجر می شود ،تقویت بخش گردشگری البرز  وایجاد موزه دراین شهرستان نیازمند توجه جدی مسئولان است موضوعی که باید منتظر ماند ودید که آیا برای این گهواره تمدنی در نظرآباد فکری می شود یا خیر.

انتهای پیام/ط.ج

معرفی تپه ازبکی به عنوان نماد البرز