درباره «کیست هیداتیک» و خطرات آن بیشتر بدانیم

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، مهناز زادانی فرد کارشناس بهداشت عمومی دانشکده بهداشت شیراز با بیان اینکه کیست هیداتیک بیماری انگلی و مشترک بین انسان و دام است، اظهار کرد: کرم بالغ در روده سگ و نوزاد این کرم در بدن انسان و حیوان اهلی (نشخوار کنندگان) زندگی می‌کند. عامل ایجاد بیماری مرحله نوزادی انگل «اکینوکوکوس گرانولوزوس» است. آلودگی انسان به این کرم بیشتر در مناطقی که دامداری رواج دارد دیده شده و ارتباط انسان با سگ و دام‌ها زمینه ابتلا را فراهم می‌کند.

او ادامه داد: فاکتور‌هایی از قبیل سن، شغل، مذهب، آداب و رسوم مردم نقش زیادی در انتقال و انتشار بیماری دارد. میزان شیوع بیماری در افرادی که تماس بیشتری با سگ دارند، همچون کودکان، یا بعضی مشاغل مانند چوپانان، دباغان و کشاورزان بیشتر است.

مهناز زادانی فرد اضافه کرد: دفع تخم‌های کرم بالغ باعث آلودگی خاک و آب می‌شود و حیوانات اهلی مانند گوسفند، بز، گاو و شتر هنگام چریدن، تخم‌ها را می‌خورند و انسان به طور تصادفی با خوردن غذا یا آب آلوده به تخم‌ها آلوده می‌شود.

کارشناس بهداشت عمومی دانشکده بهداشت شیراز بیان کرد: تماس مستقیم با سگ‌های آلوده نیز موجب آلودگی می‌شود. انگل بلع شده از راه روده نفوذ کرده و به وسیله سیستم خونی به کبد، ریه‌ها و به بافت‌های دیگر منتقل می‌شود.

او گفت: در نواحی با شیوع بالا اغلب کودکان مبتلا می‌شوند، اما کیست‌های کبدی به چندین سال زمان نیاز دارد تا به قدری بزرگ شوند که قابل کشف یا علامت دار شوند. امکان ابتلای همه ارگان‌ها در این بیماری وجود دارد.

شایع‌ترین محل ابتلا

مهناز زادانی فرد ادامه داد: شایع‌ترین محل ابتلا، کبد (۶۰ تا ۷۰ درصد) و سپس ریه و مغز است. کمتر از ۲درصد موارد گزارش شده کیست در مغز بوده و ابتلای سایر اعضاء مانند طحال، عضله و ابتلای چند ارگانی کبد و ریه یا کبد و طحال، ریه و مغز نیز گزارش شده است.

کارشناس بهداشت عمومی دانشکده بهداشت شیراز تصریح کرد: به طور نادر کیست هیداتیک در قلب، تیروئید، پستان، کلیه و بافت نرم گردن و مهره گزارش شده است.

او افزود: بیشترین موارد کیست هیداتیک در بزرگسالان، در کبد یافت می‌شود، اما کیست در ریه و مغز کودکان بیش از افراد بالغ دیده می‌شود.

مهناز زادانی فرد ادامه داد: پس از بلع تخم، هر اندامی از بدن می‌تواند محل به وجود آمدن کیست باشد و بسته به این که در چه اندامی کیست ایجاد شده اختلال در عملکرد عضو دیده می‌شود، کیست‌های ریوی و کبدی اغلب شایع‌تر هستند.

نشانه‌های بیماری

این کارشناس اظهار کرد: علائم بیماری بستگی به عضو درگیر، اندازه کیست، محل دقیق آن در عضو مبتلا، واکنش‌های بین کیست و عضو مبتلا، پاره شدن کیست، همچنین واکنش‌های ایمونولوژیک به دنبال آن مثل شوک آنافیلاکسی و مواردی از این دست دارد. ممکن است دوره کمون بیماری بین پنج تا۲۰ سال به طول بیانجامد.

او بیان کرد: آغاز این بیماری اغلب علائمی را به همراه ندارد. در بیشتر موارد سال‌ها طول می‌کشد تا بیماری علامت دار شود و گاه کیست خود به خود بهبودی پیدا می‌کند. بعد از سال‌ها به علت بزرگ شدن و ایجاد اثر فشاری، بیمار احساس درد شکمی، بی اشتهایی و احساس توده شکمی می‌کند.

مهناز زادانی فرد گفت: کیست‌های کبدی علائمی همچون بزرگی کبد، قولنج کبدی و زردی ایجاد می‌کند. در کیست‌های ریه علائم مختلفی از جمله سرفه، تنگی نفس، درد‌های قفسه سینه و خلط خونی دیده می‌شود. کیست در مغز موجب اختلالات عصبی تاری دید، لرزش و صرع می‌شود.

کارشناس بهداشت عمومی دانشکده بهداشت شیراز اضافه کرد: کیست در کلیه با سوزش ادرار و وجود خون در ادرار خودنمایی می‌کند. کیست قلبی ممکن است باعث تپش قلب، تنگی نفس و اختلال عمل شود.

او افزود: در موارد نادر با درگیری اعضایی مثل مغز، چشم، استخوان و عضلات، علائم جدی مثل کوری و فلج ایجاد می‌کند.

مهناز زادانی فرد تصریح کرد: تشخیص بیماری اغلب به کمک سونوگرافی صورت می‌گیرد، اما سی تی اسکن یا ام آر آی نیز می‌توانند مورد استفاده قرار بگیرد. آزمایش خونی که در آن پادتن‌های ضد این عفونت را بررسی می‌کنند و همچنین نمونه برداری نیز می‌توانند مؤثر باشد.

این کارشناس اضافه کرد: به علت انتشار کیست و محدود نبودن حدود آن، درمان مشکل است. در مواردی که کیست‌ها کوچک و محدود باشد، بعضی از دارو‌ها باعث بهبودی می‌شود، اما در همه موارد جوابگو نیستند و جراحی تنها درمان قطعی است.

او ادامه داد: در مواردی که کیست هیداتیک بزرگ و در اندام‌های حیاتی تشکیل شده و خطر پارگی وجود داشته باشد، درمان به روش جراحی انجام می‌شود. در سال‌های اخیر تخلیه یا خارج کردن محتویات کیست با کمک سونوگرافی یکی از روش‌های جدید جراحی است که در آن عوارض بعد از عمل جراحی وجود ندارد و بیمار می‌تواند بعد از عمل مرخص شود.

مهناز زادانی فرد گفت: البته بیماران بعد از عمل جراحی باید مدتی دارو مصرف کنند. کیست‌هایی که ریز هستند و مشکلی برای بیمار ایجاد نمی‌کنند را با دارو درمان می‌کنند.

کارشناس بهداشت عمومی دانشکده بهداشت شیراز افزود: به کمک رعایت بهداشت فردی و محیط، ضدعفونی کردن سبزی ها، محصور کردن مزارع کشت سبزی، معدوم کردن اندام‌های آلوده به کیست هنگام ذبح دام، خوراندن دارو‌های ضد انگلی به سگ‌های شناسنامه دار و گله، تماس نداشتن با سگ سانان، درمان سگ‌های آلوده صاحب دار، از بین بردن سگ‌های ولگرد، کشتار دام‌ها در کشتار گا‌های بهداشتی، کشتار دام‌ها در سنین پایین‌تر (جلوگیری از بزرگ شدن کیست ها)، دفع بهداشتی امعاء و احشای آلوده، جلوگیری از تغذیه سگ‌ها با مانده امحاء و احشای کشتارگاهی و آموزش همگانی می‌توان از انتقال و انتشار بیماری جلوگیری کرد.

انتهای پیام/چ