از مدرسه تا دانشگاه/ آینده‌ای مبهم و نبود فرصت شغلی دغدغه اصلی دانش آموزان و دانشجویان است
نقش بی بدیل آموزش در توسعه جوامع بر کسی پوشیده نیست از این رو کشور‌های توسعه یافته بیشترین سرمایه گذاری را در جهت ارتقای سطح آموزش و پرورش انسان‌ها انجام می‌دهند.
به گزارش خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اردبیل، یکی از شاخصه‌های توسعه یافتگی جوامع ارتقای سطح آموزش در این جوامع است، به نحوی که کشور‌های توسعه یافته و قدرتمند جهان، دارای سیستم آموزشی و دانشگاهی پیشرفته‌ای بوده و سعی در تربیت افرادی خلاق کارآمد برای اجتماع و قدرت تفکر و علمی بالا دارند.
در این گزارش سعی بر آن داریم تا به بهانه روز دانشجو نگاهی اجمالی به وضعیت آموزش در استان اردبیل داشته باشیم و از نظرات و دغدغه‌های این قشر فرهیخته جامعه آگاه شویم.
وحید غیاثی که یک کارشناس آموزشی است، در گفتوگوی اختصاصی با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اردبیل؛ با اشاره به اینکه در کشور ما با پیروزی انقلاب اسلامی دستاورد‌های قابل توجهی در حوزه آموزش به دست آمد، از توسعه همه جانبه آموزش تا حضور دانشمندان ایرانی در سطوح بین المللی، گفت: متاسفانه در سال‌های اخیر قبولی از دانشگاه و مدرک گرایی به آفت و معظلی برای سیستم آموزشی کشور تبدیل شده است.
غیاثی اظهار داشت: دلهره دانش آموزان و دانشجویان از مردود شدن در یک واحد درسی به دغدغه مهم این قشر تبدیل شده و در ورای آن دانش آموز یا دانشجو دیگر انگیزه‌ای برای کسب مهارت و یادگیری ندارد. قبولی از دانشگاه و در ادامه پاس کردن یک به یک واحد‌های دانشگاهی و سپری شدن دوره چهار ساله دانشگاه و گرفتن مدرک.
او با بیان اینکه این عامل افزایش نرخ بیکاری در بین دانش آموختگان مقطع کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی را در پی داشته است تصریح کرد: در واقع به نظر می‌رسد بخش آموزش عالی در کشور به جای آنکه در جهت افزایش سرمایه انسانی و در نتیجه افزایش بهره وری نیروی کار حرکت کند، بیکاران تحصیل کرده تری تولید کرده است.
این کارشناس آموزشی افزود: به دلیل محدویت بازار کار برای رشته‌های دانشگاهی، خانواده‌ها بیشترین توجه خود را بر قبولی فرزندان خود از برخی رشته‌های خوب پزشکی و مهندسی متمرکز کرده اند، که این امر تعداد دانش آموزان پشت کنکوری را افزایش داده است.
غیاثی از کنکور به عنوان عامل بازدارنده شکوفا شدن استعداد‌های دانش آموزان نام برد و بیان داشت: کنکور آسیب جدی به بدنه تربیت دانش آموزان وارد آورده است، چرا که نوجوانان و آینده سازان کشور با تحمل فشار روحی و روانی، تنها به کسب رتبه در آزمون‌ها برای پذیرش در دانشگاهها می‌اندیشند.
در استان اردبیل از جمعیت یک میلیون و ۲۷۰ هزار نفری آن، بیش از ۲۴۳ هزار نفر دانش آموز و ۴۵ هزار نفر دانشجو در مراکز آموزش عالی و دانشگاه‌های استان مشغول تحصیل هستند.
به عقیده بسیاری از کارشناسان نتایج کنکور عصاره و چکیده ۱۲ سال تلاش سیستم آموزش و پرورش در به کارگیری برنامه‌ها و راهبرد‌های مختلف در کسب نتایج مطلوب است. آنچه از نتایج کنکور سال ۹۸ بر می‌آید استان اردبیل امسال نیز به مانند سنوات گذشته در یک سوم بالایی جدول رتبه‌های کنکور در بین ۳۱ استان کشور جای گرفته است.
نتیجه کنکور استان در سالیان اخیر و رتبه‌های بالای استان در این آزمون، نشان دهنده وجود کم و کاستی‌هایی در نظام آموزشی استان بوده و مبین این واقعیت است که برنامه ریزی‌ها و اقدامات صورت گرفته برای ارتقای رتبه استان در کنکور سراسری کافی نبوده است.
کنکور معیار سنجش آموزش و پرورش نیست
ناصری مدیرکل آموزش و پرورش استان اردبیل در گفتوگوی اختصاصی با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اردبیل؛ با بیان این مطلب که قبولی در کنکور تنها ملاک و شاخص برای سنجش عملکرد آموزش و پرورش نیست اظهار داشت: استان اردبیل در رتبه بندی نتایج کنکور جایگاه ۲۱ کشور را دارد.
ناصری تراز علمی دانش آموزان استان در پاسخ دهی به سوالات کنکور را بالاتر از میانگین کشوری دانست و بیان داشت: این مبین این مطلب است که برای یافتن چرایی رتبه بالای استان در کنکور باید عوامل و شاخص‌های دیگری تحلیل و راهکار مناسب ارائه گردد.
او با اشاره به اینکه ارتقا رتبه استان در کنکور به مطالبه اصلی مسئولان و اولیای دانش آموزان تبدیل شده است، تلاش بر ارتقا این جایگاه و برنامه ریزی برای رسیدن به این مهم را از اولویت‌های آموزش و پرورش استان عنوان کرد.
مقام عالی آموزش و پرورش استان، کوتاه ماندن دست استان از سهمیه مناطق محروم را عاملی مهم در رتبه بندی استان در کنکور دانست و اظهار داشت: طبق مصوبه ۱۲ شورای آموزش عالی در اردیبهشت سال ۷۲، که بر طبق آن، ۹ استان محروم و مرزی و کمتر توسعه یافته ۴۰ درصد ظرفیت پذیرش دانشگاه‌های دولتی را از بین افراد بومی گزینش می‌کنند، که چون در زمان تصویب این مصوبه اردبیل جز شهر‌های استان آذربایجان شرقی بود از این سهمیه محروم مانده است.
او ظرفیت پایین دانشگاهها، تنوع کم رشته‌های دانشگاهی متناسب با نیاز بازار و روند توسعه استان، نبود تنوع در مراکز دانشگاهی، تمرکز و تجمیع مراکز عالی در مرکز استان، گرایش دانش آموزان به رشته تجربی و نبود جذابیت در رشته‌های هنرستانی و از همه مهمتر جمعیت بالای دانش آموزان پشت کنکور را از چالش‌هایی یاد کرد که جایگاه استان را در کنکور پایین نگه داشته اند.
مدیرکل آموزش و پرورش استان از کسب دو رتبه دو رقمی در کنکور ۹۸ توسط دانش آموزان اردبیلی خبر داد و افزود: از آنجا که هنوز آمار کنکور ۹۸ احصا نگردیده است، اعلام نظر در مورد جایگاه استان اردبیل زود بوده، اما شواهد و اطلاعات حاصله از مدیران مناطق آموزش و پرورش استان، حاکی از کسب دو رتبه دو رقمی رتبه ۴۸ تجربی و ۲۰ زبان در استان است.
نابرابری آموزشی چالش بزرگ سیستم آموزشی
داوود عبداللهی که یک جامعه شناس و استاد دانشگاه است، در مصاحبه با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اردبیل؛ در واکاوی و چرایی رتبه بالای استان در کنکور سراسری، چهار عامل دانش آموز، خانواده، سیستم آموزشی و جامعه را از عوامل مهم در دستیابی به رتبه مناسب در کنکور عنوان کرد و گفت: هر کدام از این عوامل با توجه به کارکرد و جایگاه خود، در رسیدن به جایگاه واقعی استان در آزمون سراسری مهم بوده که می‌توان ساعت‌ها تحلیل و بررسی نمود.
عبداللهی با بیان اینکه در سال‌های اخیر میل و رغبت به ادامه تحصیل به دلیل شرایط مبهم شغلی بعد از فارغ التحصیلی به خصوص در بین پسران به شدت کاهش یافته است، اظهار داشت: این امر افزایش شرکت کنندگان دختر به ویژه در گروه آزمایشی علوم تجربی را در پی داشته است.
او بیان داشت: نتیجه آزمون سراسری سال ۹۸ و کسب رتبه‌های برتر توسط دانش آموزان مدارس خاص حاکی از وجود نابرابری در نظام آموزشی کشور بوده، به طوری رتبه‌های برتر کنکور از بین دانش آموزان مدارس خاص بودند و دانش آموزان مدارس دولتی سهم آنچنانی از این رتبه‌ها نداشتند.
کارشناس جامعه شناسی استان وجود نابرابری را بیان کننده این مطلب خواند که اول معلمان توانمند و متبهر به دلیل امتیاز ویژه مدارس تیزهوشان و استعداد‌های درخشان نسبت به سایر مدارس به این مدارس دعوت می‌شوند و دوم اینکه آموزش و پرورش بیشتر انرژی خود را روی این مدارس متمرکز کرده و بر نحوه ارائه مطالب درسی و عملکرد معلمان در مدارس دولتی نظارتی نداشته و به نوعی می‌توان گفت مدارس دولتی و عمومی به حال خود رها شده اند.
این استاد دانشگاه متناسب نبودن مطالب آموزشی ارائه شده در سطح مدارس با نیاز‌های علمی و کنکوری دانش آموزان را مشکلی بزرگ برای سیستم آموزش و پرورش عنوان کرد و افزود: سطح علمی پایین و عدم تسلط به مطالب کتب درسی و تدریس چالشی این مطالب توسط معلمان حتی در برخی مدارس خاص، باعث شده تا دانش آموزان در پاسخ دهی به سوالات آزمون سراسری عاجز مانده و در نتیجه، رتبه بالای استان در کنکور را شاهد باشیم.
مهاجرت مغز‌ها نتیجه ضعف نظام آموزشی کشور
او از پدیده مهاجرت به عنوان آسیب مهم در نظام آموزشی که در سال‌های اخیر از دوران دانشجویی به دانش آموزی رسیده است یاد کرد و بیان داشت: برخی اشتباهات رایج در بین مدارس و دانشگاهها مانند دعوت از اساتید فارغ التحصیل یا ساکن کشور‌های دیگر برای سخنرانی در همایش‌ها و یا کارگاه‌های انگیزشی برای دانش آموزان و دانشجویان در دامن زدن و افزایش این آسیب موثر بوده است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: وقتی دانش آموزشی چهار یا شش سال تحصیل در دانشگاه و بیکاری بعد از فارغ التحصیلی را جز اتلاف وقت چیز دیگری نمی‌داند ادامه تحصیل را نیز امری بیهوده دانسته و به دنبال یافتن موقعیت شغلی و کسب درآمد برای خود می‌رود و آینده خود را در رفتن از کشور متصور می‌شود.
اشتغال مهم‌ترین دغدغه دانشجویان
بعد از ورود به دانشگاه و گذراندن دوران چند ساله دانشجویی و گرفتن مدرک کارشناسی و حتی مقاطع بالاتر، پیدا کردن فرصت شغلی متناسب با رشته تحصیلی به دغدغه اصلی دانشجویان تبدیل می‌شود.
مرتضی افضلی دانشجوی کارشناسی ارشد رشته فیزیک می‌گوید: در سال‌های گذشته فرصت‌های شغلی متعددی پیش روی فارغ التحصیلان دانشگاهی حتی با مدارک کاردانی قرار داشت، اما امروزه حتی برای فارغ التحصیلان مقاطع بالاتر مانند دکتری نیز یافتن شغل مناسب بسیار سخت شده است.
افضلی گفت: آموزش و پرورش و دانشگاهها در کشور ما سمت تربیت نسل دانش آموخته حرکت می‌کند، نه نسل ماهر و با تجربه و نتیجه آن بیکاری صد‌ها دانشجویی است که سالانه از دانشگاه‌های کشور فارغ التحصیل می‌شوند.
این دانشجو با تاکید بر اینکه ایجاد رشته‌های دانشگاهی باید متناسب با نیاز روز جامعه و بازار کار صورت گیرد، اظهار داشت: اعتماد به نیرو‌های تحصیل کرده دانشگاهی و سپردن مسئولیت‌های اجتماعی به آنان حس اعتماد به نفس و خودباوری و در نتیجه تلاش برای آبادانی کشور را در جوانان بیدار کند.
مریم دانشجوی دیگری که خود را دانشجوی ترم چهار رشته مهندسی کشاورزی معرفی می‌کند، افزایش هزینه‌های تحصیل را از نگرانی‌های دانشجویان غیر بومی عنوان کرد و افزود: برای امثال من که از شهر دیگر آمده ایم و به اصطلاح خوابگاهی هستیم، هزینه غذای دانشجویی، شهریه خوابگاه و امثالهم بسیار زیاد است.
مریم ادامه می‌دهد: در کشور‌های دیگر دانشجویان هنگام تحصیل هزینه‌های کمک تحصیلی دریافت می‌کنند و این امر باعث می‌شود تا بیشترین تمرکز دانشجویان به آموختن باشد. دانشجو درآمدی ندارد و این هزینه‌ها به دوش خانواده‌ها می‌افتد و این امر به یکی از نگرانی‌های ذهنی دانشجویان غیر بومی تبدیل شده است.
دانشگاه‌های استان پیشرو در تولید علم
یکی از ثمره‌های مهم پیروزی انقلاب اسلامی برای استان اردبیل رشد و توسعه مراکز آموزش عالی و دانشگاه‌های استان است، به طوری که اکثر دانشگاه‌های موجود در این استان بعد از پیروزی انقلاب تاسیس شده است.
عزیز حبیبی رییس دانشگاه محقق اردبیل در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اردبیل؛ با اشاره به این که دانشگاه‌های استان از ظرفیت بالایی در جهت رشد و آبادانی استان برخوردارند، گفت: یکی از تاکیدات مقام عالی استان تاکید بر نقش ویژه مراکز دانشگاهها در ارتقای شاخص‌های توسعه در استان است و دانشگاه‌های استان باید در راستای توسعه کمی، کیفی و تولید ثروت از علم را در سرلوحه برنامه‌های خود قرار دهند.
حبیبی بر ارتباط موثر دانشگاه با صنعت تاکید کرد و اظهار داشت: متاسفانه در کشور ما آنگونه که باید ارتباط موثری بین دانشگاه و صنعت وجود نداشته و فعالان حوزه صنعت تمایل چندانی به وارد کردن تحقیقات به بخش تولید ندارند.
او با اشاره به اینکه دانشگاهها از ظرفیتی غیرقابل انکار در توسعه اقتصادی و در نتیجه رونق تولید و اشتغال برخوردار هستند، که متاسفانه تاکنون از این ظرفیت برای توسعه و آبادانی کشور و استان بهره لازم گرفته نشده است.
رئیس دانشگاه محقق اردبیلی خاطر نشان کرد: برای تقویت این ارتباط نیازمند تغییر رویه از هر دو طرف دانشگاه و حوزه صنایع هستیم.
حبیبی بر اقدامات صورت گرفته در راستای تقویت ارتباط دانشگاه با حوزه صنعت اشاره کرد و بیان داشت: به منظور استفاده از طرح‌های تحقیقاتی در حوزه صنایع و تجاری سازی این طرح‌ها و نیز پاسخ دهی به نیاز‌های تحقیقاتی این واحد‌ها توسط مراکز دانشگاهی برای اولین بار در استان "شورای ارتباط دانشگاه با صنعت" در این دانشگاه تشکیل یافته است.
او اظهار داشت: انعقاد قرارداد طرح‌های پژوهشی به ارزش یک میلیارد تومان با دستگاه‌های علمی و بخش خصوصی، دستاورد مهم تشکیل این شورا در امسال بوده است.
رئیس دانشگاه محقق اردبیلی از تشکیل هسته‌ها و مراکز پژوهشی در این دانشگاه برای ارتباط دانشگاه با جامعه نیز اشاره کرد و افزود: با تایید وزیر علوم دو پژوهشکده، دو مرکز تحقیقات و ایجاد ده هسته پژوهشی از جمله فعالیت‌هایی بوده اند که در سال جاری در این راستا صورت گرفته است.
او از رشد ۲ و نیم برابری تعداد مراکز رشد دانشگاه محقق اردبیلی خبر داد و تصریح کرد: تعداد هسته‌های فناور موجود در مرکز رشد از ۳۵ هسته پژوهشی در سال ۹۵ به حدود ۹۵ هسته در سال ۹۶ رسیده است.
مقام عالی علمی استان از جذب دانشجویان نخبه و استعداد‌های درخشان مقاطع بالاتر و ارتقای سطح علمی در این دانشگاه خبر داد و گفت: در سال ۹۸ برای جذب دانشجویان نخبه در این دانشگاه آئین نامه انتخاب و هدایت دانشجویان استعداد‌های درخشان را مصوب کرده ایم که بر اساس این آئین نامه دانشجویان به سه خوشه ۱، ۲ و ۳ تقسیم بندی می‌شوند.
حبیبی بیان داشت: دریافت حقوق ماهانه و برخورداری از خوابگاه و نیز استفاده از اینترنت پرسرعت رایگان، از جمله تسهیلاتی است که برای این دانشجویان در نظر گرفته شده است.
او افزود: رتبه یک کشوری کنکور دکتری مکانیزاسیون کشاورزی، رتبه یک کشوری کنکور دکتری باغبانی، رتبه ۲ کنکور کشوری هواشناسی و رتبه‌های ۳ و ۵ دکتری گیاه شناسی از جمله رتبه‌های برتر مقطع دکتری بودند که امسال در این دانشگاه جذب شده اند.
مهارت افزایی زمینه ساز توسعه اقتصادی و اجتماعی جامعه است و آموزش و پرورش و دانشگاهها باید افزون بر آموزش‌های نظری، آموزش عملی را که مدتی است مورد غفلت قرار گرفته مد نظر قرار دهند؛ مهارت آموزی و مهار تفکر مدرک گرایی حلقه گمشده و مقدمه ایجاد کسب و کار در کشور است و تحقق این مهم نیازمند هم افزایی دستگاه‌های اجرایی با یکدیگر است.
انتهای پیام/س
