چرخش ایران به سمت شرق؛ آمریکا از چه نگران است؟

به گزارش خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، فاطمه زهرا نصراللهی، در طول سال‌های گذشته ایران مذاکرات فشرده و نفس‌گیری را با کشور‌های ۱+۵ انجام داد که منجر به شکل‌گیری توافق نامه برجام شد، اما اندکی بعد با روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا، این کشور به طور یکجانبه از توافق هسته ای خارج شد.

بعد خروج واشنگتن از برجام، سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان که تضمین کنند این توافق نامه  بودند، به تعهدات خود در هیچ زمینه‌ای عمل نکردند و با وجود اینکه ایران فرصت‌های زیادی به آنها داد، ولی متاسفانه این کشور‌ها ثابت کردند که تابع آمریکا هستند.

نا امیدی که ایران را به سمت شرق متمایل کرد

حسن هانی زاده کارشناس مسائل بین الملل دلیل چرخش ایران به سمت شرق را ناشی از عدم تعهد کشور‌های غربی نسبت به توافق نامه برجام می‌داند او معتقد است که  این کشور‌ها ثابت کردند که تابعی از اراده آمریکا هستند و نمی‌توانند خارج از فشار‌های واشنگتن تصمیم مستقلی در ارتباط با برنامه صلح آمیز هسته ای ایران بگیرند.

او همچنین  معتقد است که چرخش ایران به سمت شرق ناشی از ناامیدی ایران نسبت به کشور‌های اروپایی است، به همین دلیل راه حل معقول برای تقابل با تحریم‌های آمریکا و غرب این است که یک بلوک شرقی در مقابل زیادی خواهی‌های واشنگتن و غرب تشکیل شود،  هر سه کشور ایران، چین و روسیه تحت فشار و تحریم‌های آمریکا هستند و باید در این رابطه جبهه بندی‌ها و قطب بندی‌هایی در مقابل این فشار‌های ظالمانه ایجاد شود. 

این کارشناس مسائل بین الملل گفت که ایران برای قرارداد اولیه‌ با چین به توافق رسیده است و با روسیه همکاری‌های امنیتی، نظامی، اقتصادی و سیاسی در همه حوزه‌ها دارد، لذا شکل گیری یک بلوک جدید با شرکت تهران، مسکو و پکن که یک چهارم جمعیت جهان را تشکیل می‌دهد، یک سری مزایایی دارد از جمله اینکه می‌توان تحریم‌های واشنگتن را دور زد.

همچنین نوذر شفیعی کارشناس مسائل بین الملل در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، درباره تغییر نگاه ایران به سمت شرق معتقد است که ایران هنگامی که از ناحیه غرب ناامید شد، به طور طبیعی به سمت شرق حرکت کرد، در مقاطع مختلف ممکن است جهت گیری سیاست خارجی ایران به سمت شرق یا غرب سنگینی کرده باشد، اما این به معنی نادیده گرفتن تمامی فرصت‌ها برای تامین منافع‌ها نبوده است.

بیشتر بخوانید

• خط مشی سیاست خارجی ایران دیپلماسی همه سویی است

شفیعی ادامه داد که در شرایط فعلی راه برای همکاری غرب با ایران باز است و همکاری تهران با پکن و مسکو به هیچ عنوان به معنی قطع همکاری یا عدم رابطه با سایر کشور‌ها نیست، البته در شرایط فعلی روابط ایران با روسیه و چین برجستگی بیشتری پیدا کرده است.

کارشناس مسائل بین الملل همچنین می‌گوید که به نظر می‌رسد خط مشی سیاست خارجی ایران، دیپلماسی همه سویی است و کشورمان درصدد تعامل و ارتباط با همه دنیاست، البته بخشی از این موضوع  مربوط به تهران است که این علاقه مندی را نشان می‌دهد و بخشی از آن مربوط به دیگران است که به این علاقه مندی کشور ما پاسخ دهند.

او ادامه می‌دهد که در دنیای امروز راه‌های تامین منافع کشور‌ها و منابع تامین آن متنوع است، در حقیقت اکنون با یک دنیای رقابتی برای تامین منافع کشور‌ها مواجه هستیم. هرکشوری که از این رقابت عقب بماند، به منافع خود لطمه زده است.

دلیل نگرانی آمریکا از تغییر نگاه ایران چیست؟

هانی‌زاده کارشناس مسائل بین الملل در این باره می‌گوید که هر سه کشور روسیه، ایران و چین شرایط خاصی دارند و می‌توانند با استفاده از ارز بومی حاکمیت دلار را از چرخه اقتصادی جهان و شرق خارج کنند، لذا به نظر می‌رسد که طی سال‌های آینده اگر توافق راهبردی ایران و چین عملیاتی شود، دلار از چرخه تعامل این سه کشور و سپس کل شرق خارج خواهد شد، به همین دلیل آمریکا به شدت نگران اجرایی شدن توافق نامه راهبردی ایران و چین است، اگر دلار از حاکمیت اقتصادی شرق خارج شود واشنگتن با یک بحران اقتصادی بین المللی مواجه می شود.

او همچنین گفت که چین به انرژی ایران نیازمند است و تهران هم به همکاری اقتصادی در حوزه‌های مختلف با چین نیاز دارد، لذا روسیه، ایران و چین به عنوان سه کشوری که به شدت تحت فشار آمریکا هستند، یک بلوک جدیدی تشکیل دادند و این منجر به نگرانی آمریکا و غرب شده است.

سفرهای شرقی ظریف

سید عباس موسوی سخنگوی دستگاه دیپلماسی با اشاره به سفر وزیر امور خارجه کشورمان به مسکو گفت که ظریف وزیر امور خارجه کشورمان از طریق تماس تلفنی امن با پوتین درباره مهمترین مسائل و دغدغه‌های دو کشور در حوزه‌های دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی گفت‌وگو داشت که ان‌شاءالله ثمراتش در آینده مشخص خواهد شد؛ رایزنی‌های همیشگی با مقامات روسی با توجه به اهمیت شرایط و تحولات داریم. قرار بود این سفر انجام و پیام مقتضی رئیس جمهور ایران به همتای روس منتقل شود.

سخنگوی وزارت خارجه گفت که این سفر دو هدف داشت یکی مواضعی است که آمریکایی‌ها درباره ادامه محدودیت‌های تسلیحاتی ایران در حال اتخاذ هستند و لازم بود دوباره یک مذاکراتی را در سطوح عالی با فدراسیون روسیه داشته باشیم و در کنارش برخی مسائل دیگر مطرح شد. نکته دیگر تمدید قراردادی است که از ۲۰ سال پیش با روسیه داشتیم که اسفند ۱۳۷۹ امضا و ۱۰ ساله مدت زمان آن دیده شد و ۲ بار در طی فواصل زمانی پنج سال تمدید شد. گفت‌وگو‌هایی شد که این قرارداد را طویل المدت‌ تر داشته باشیم و یکسری نقطه نظرات طرفین بود که باید در قرارداد جدید که اسفند امسال پایان می‌پذیرد با اصلاحات مجدد تمدید کنیم که این هم از محور‌های گفت‌وگوی ظریف بود.

موسوی به سفر ظریف به بغداد و اربیل نیز اشاره و گفت که سفری پرباری  بود و مذاکرات در جهت مثبت، صمیمی و کاری برگزار و بعد به سفر نخست‌وزیر عراق به ایران در رأس هیئت بلندپایه منجر شد که امیدواریم خیر این سفر به هر دو ملت برسد.

او همچنین درباره سفر الکاظمی به ایران گفت که مسائل منطقه ما و برخی ناسازگاری‌ها و ناهماهنگی‌ها و سوء تفاهمات در منطقه می‌تواند محور این گفت‌وگو‌ها باشد. ایران بار‌ها به کشور‌های مختلف اعلام کرده است که همسایگان در منطقه ما اولویت هستند و حاضریم رابطه متوازن و متعادل توام با احترام متقابل علی الخصوص با عربستان داشته باشیم.

شفیعی کارشناس مسائل بین الملل هم درباره سفر وزیر خارجه کشورمان به روسیه، معتقد است که این تصور وجود دارد که ایران همان پیمان مشارکت استراتژیک که با چین دارد را به شکل دیگری با روسیه انجام دهد که این اتفاق برای تهران و مسکو اهمیت زیادی دارد، بنابراین به رغم اینکه تصور می‌شد دست دیپلماسی ایران بسته است، این تحرکات نشان می‌دهد که تهران ابتکار عمل‌های زیادی می‌تواند داشته باشد.

انتهای پیام/