فرزندآوری و جلوگیری از حرکت کشور به سمت پیری جمعیت

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شهرکرد، فرزندآوری یکی از مهمترین مؤلفه‌های علم جمعیت و از جمله موضوعاتی است که در حوزه مسائل اجتماعی، توجه زیادی را به خویش معطوف داشته است.

تحولات جمعیتی هر کشوری بیش از هر عاملی ریشه در باور‌ها و نگرش زوجین به فرزندآوری دارد و بر اساس آمار‌ها و برآورد‌های انجام شده، جمعیت کشور رو به کهن‌سالی و پیری پیش می‌رود به طوری که در دوره‌ای شعار فرزند کمتر زندگی بهتر بود که سیاست‌های انجام شده در این زمینه سبب کاهش تمایل خانواده‌ها به فرزندآوری شد.

فرزندآوری در نظام خانواده از چالش‌های جدی زوجین در عصر کنونی است، زیرا مشکلات اقتصادی یکی از مهم‌ترین موانع خانواده‌ها برای فرزندآوری است و این موضوع حمایت دولت و مسئولان را برای کاهش مشکلات اقتصادی می‌طلبد که در مجلس شورای اسلامی هم مشوق‌های جدید برای فرزندآوری خانواده‌ها و تکریم جایگاه مادران در نظر گرفته شده است.

بیشتر بخوانید

• برنامه های آموزشی و فرهنگی در اجرای سیاستهای کلی جمعیت
• جمعیت سالمندان کشور ۱۰ برابر تخت‌های بیمارستانی کشور می‌شود
• تولد ۱۶ هزار و ۲۹۳ نوزاد در چهارمحال و بختیاری

با افزایش مرگ و میر ناشی از بیماری کرونا موضوع فرزندآوری و جمعیت از اهمیت بالایی برخوردار است به همین سبب مسئولان باید تمهیدات ویژه‌ای در نظر بگیرند.

برنامه‌هایی از جمله ارائه مشوق‌های فرزندآوری، افزایش وام ازدواج، کمک هزینه فرزندآوری و بیمه هزینه‌های بارداری و زایمان، کنترل طلاق، کمک هزینه واکسیناسیون کودکان، کمک هزینه مراقبت از کودک و سایر موارد باید در دستورکار دولت و مسئولان قرار گیرد.

در اطراف هر یک ما کم نیستن، زوج‌هایی که سال‌های زیادی از عمر زندگی زناشویی‌شان می‌گذرد و هنوز فرزندی ندارند.

وقتی از آن‌ها هم می‌پرسی چرا، جواب‌های مشترکی می‌دهند، از نداشتن امنیت شغلی مرد خانواده گرفته تا گرانی این روز‌های جامعه ما، هر یک برای زوج‌های جوان می‌تواند دلیلی برای فرزند گریزی باشد.

وقتی گذشته را نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم که خانواده‌های قدیمی علارغم کمبود‌های مالی و اقتصادی مختلف در زندگی‌شان دست از فرزند آوری برنمی‌داشتند و ۵.۶.۷ و یا حتی بیشتر، تعداد فرزندان یک خانواده بود و خانواده‌های پرجمعیت قدیمی ایرانی هم معروف بودند، اما با گذشت زمان تعداد فرزندان یک خانواده تازه تشکیل شده کم و کمتر شد تا به معضل تک فرزندی برخوردیم و سال‌ها با این معضل دست و پنجه نرم کردیم و در نهایت امروز با مشکل گریز از فرزندآوری و کاهش میل به فرزندآوری در بین زوجین جوان روبه رو هستیم.

سه مولفه کاهش میل فرزندآوری در بین زوج‌های جوان

لواف کارشناس مسائل خانواده در این باره اظهار داشت: تمایل به فرزندآوری و اساساً مقوله فرزندآوری ریشه در چند مسئله دارد؛ یکی مربوط به اعتقادات و باور‌های افراد است یکی هم مربوط به سبک زندگی بوده است.

او با اشاره به اینکه متاسفانه در سال‌های اخیر به دلیل این که سبک زندگی جوانان تغییر کرده است افزود: تمایل به فرزندآوری در جوانان کاهش پیدا کرده است در واقع افزایش سه مولفه، رفاه اقتصادی، تجمل گرایی، مسئولیت گریزی و آسایش طلبی که در نسل جوان وجود دارد باعث شده که فرزند آوری را برای خود مقوله دشواری تصور کنند.

لواف اضافه کرد: نکته جالب در بحث فرزندآوری این است که همیشه ما فکر می‌کنیم که این ما هستیم که فرزندانمان را تربیت می‌کنیم در حالیکه این فرزندان هستند که با حضور خود ما را تربیت می‌کنند و این ما هستیم که برای کنار آمدن با یک انسان جدید باید با خود کنار بیاییم و مواجهه با یک انسان جدید را یاد بگیریم.

او ادامه داد: والدین باید در مقابل آن انسان جدید (فرزند متولد شده) باید کوتاه بیایند و یا گاهی بایستند و در واقع این یک نوع پرورش روح پدر و مادر است یعنی بیش از آن که والدین قرار باشد فرزندان خود را تربیت کنند این فرزندان هستند که بر رشد روح و روان والدین تاثیر می‌گذارند.

توجه به مادیات و چشم و هم چشمی از عوامل کاهش میل به فرزندآوری

رقابت و چشم و هم چشمی در برخی از خانواده ها، مشاهده تولد‌ها و جشن‌های آنچنانی، صرف هزینه‌های زیاد برای عمل سزارین و برگزاری جشن‌های تولد پس از به دنیا آمدن بچه در بیمارستان سبب می‌شود زوج‌های جوان که جزو قشر متوسط جامعه هستند دیگر میلی به بچه دار شدن نداشته باشند.

لواف با بیان اینکه از طرف دیگر توجه زیاد به مادیات و تصور جوانان به اینکه باید در رفاه کامل فرزندانشان را بزرگ کنند اضافه کرد: این مسئله باعث می‌شود زوج‌های جوان در امر فرزندآوری تعلل کنند و این در حالی است که تجربه‌های تربیتی نشان داده است که نوع تربیت گلخانه‌ای اساساً کمتر جواب می‌دهد و تجربه‌های تربیت جهادی اثرگذاری بیشتری داشته است.

او با تاکید بر اینکه تربیت جهادی به این معنا نیست که پدر و مادر فرزند را اذیت کنند، ادامه داد: در واقع تربیت جهادی به این معنی است که قرار نیست تمام امکانات رفاهی برای فرزندان فراهم باشد در واقع قرار است بچه‌ها نوعی دشواری، سختی، نیستی و نداری را تجربه کنند و در مقابل سختی‌های روزگار مقابله کند.

تاکید ۴۲ باره رهبر انقلاب بر مسئله جمعیت و فرزندآوری

در سال‌های گذشته رهبر معظم انقلاب مداوم به موضوعات مرتبط با افزایش جمعیت اشاره داشتند، از سال ۱۳۹۰ تا کنون این چهل و دومین باریست که مسئله جمعیت مورد تاکید قرار می‌گیرد.

مقام معظم رهبری ۲۲ تیر ماه ۹۹ در دیدار و ارتباط تصویری با نمایندگان مجلس شورای اسلامی، مجدداً بر روی مسئله‌ای تاکید کردند که طی این سال‌ها، بار‌ها و بار‌ها به انحای مختلف نسبت به اهمیت و ضروریت آن هشدار داده‌اند.

ایشان در دیدار اخیر خود به نمایندگان مجلس درباره مسئله «ازدواج جوانان و راه‌های تسهیل آن» و مسئله «فرزندآوری و جلوگیری از حرکت کشور به سمت پیری جمعیت» تذکر دادند.

پیش از این رهبر معظم انقلاب در مرداد ماه سال ۱۳۹۰ طی سخنانی، رسمی و علنی به موضوع جمعیت و لزوم مقابله با سیاست‌های تحدید نسل اشاره و تاکید کردند که هر اقدام و تدبیری برای کم کردن جمعیت باید پس از ۱۵۰ میلیون نفر صورت بگیرد.

مقام معظم رهبری از سال ۱۳۸۸ بیان دیدگاه‌های جمعیتی را آغاز کرده و در میان مسئولان درباره لزوم تغییر سیاست‌های جمعیتی صحبت کرده‌اند و از آن زمان تاکنون هیچگاه این مسأله را فراموش نکرده‌اند؛ ایشان با مشاهد برخی کم‌کاری‌ها و بی‌توجهی به مسئله مهم جمعیت کشور در مسئولان دولتی و لزوم بازنگری در سیاست‌های تحدید نسل، روی سخن‌شان را در جلسات عمومی به سوی جامعه تغییر داده‌اند.

ایشان در اردیبهشت سال ۹۳ با توجه به اهمیت مقوله جمعیت در اقتدار ملی و با توجه به جوانی جمعیت کنونی، سیاست‌های کلی جمعیت را ابلاغ فرمودند؛ این سیاست‌ها بر اساس بند یک اصل ۱۱۰ قانون اساسی و پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام تعیین شده است؛ ایشان با در نظر داشتن نقش مهم جمعیت در پیشرفت کشور، تاکید فرمودند که لازم است برنامه‌ریزی‌های جامع برای رشد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور متناسب با سیاست‌های جمعیتی انجام گیرد.

در سال‌های گذشته رهبر معظم انقلاب در بیانات مختلف خود به طور مداوم به موضوعات مرتبط با افزایش جمعیت اشاره کرده‌اند؛ بر این اساس، به علاوه بیانات ایشان در ارتباط تصویری با نمایندگان مجلس، از سال ۱۳۹۰ تا کنون، بیش از ۴۲ بار به «مسئله جمعیت» اشاره و بر ضروت اصلاح رویه غلط گذشته در تهدید نسل تاکید داشته‌اند.

شناسایی عوامل مستعدکننده ناباروری در چهارمحال و بختیاری ضروری است

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد گفت: شناسایی عوامل مستعد کننده ناباروری برای افزایش فرزندآوری در چهارمحال و بختیاری ضروری است.

او افزود: بعد از ابلاغ سیاست‌هایی از سوی مقام معظم رهبری، به پیشنهاد سازمان ثبت احوال کشور و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، ۳۰ اردیبهشت ماه با عنوان روز ملی جمعیت نامگذاری شد.

شیرانی اضافه کرد: پایگاه پرورش نسلی سالم، سرزنده و بانشاط نهاد خانواده است که به عنوان سنگ بنای جامعه اسلامی به‌شمار می‌رود.

او ادامه داد: نهاد ارزشمند خانواده باید از همان ابتدا با آموزش‌های صحیح قبل از ازدواج مستحکم شود و در ادامه نیز باید با ارائه خدمات باروری سالم با دو رویکرد افزایش نرخ باروری کلی و حفظ و ارتقای سلامت مادران و کودکان به صورت همراه و همزمان بیش از پیش تقویت شود.

شیرانی گفت: کاهش میانگین فاصله زمانی بین ازدواج و فرزند اول، کاهش میل به تک فرزندی و کاهش میانگین فاصله زمانی بین فرزندان ازجمله عوامل مؤثر در بحث جمعیت هستند که باید به صورت ویژه مدنظر مسئولان امر به خصوص در مجموعه دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد قرار گیرند.

او با بیان اینکه متأسفانه در سال‌های اخیر شاهد کاهش موالید و عدم تمایل زوج‌های جوان به فرزندآوری هستیم، افزود: کاهش فرزندآوری در درازمدت منجر به پیری و از کارافتادگی جمعیت کشور خواهد شد، همین واقعه می‌تواند تبعات مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حتی امنیتی به دنبال داشته باشد.

شیرانی اضافه کرد: شناسایی عوامل مستعد کننده ناباروری، شناسایی زوج‌های مشکوک به ناباروری و ارجاع این افراد به سطوح تخصصی درمان ناباروری از سوی سیستم بهداشت و درمان دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، در چهارمحال و بختیاری ضروری است و باید در دستورکار مسؤولان امر در این خصوص قرار گیرد.

کلینیک درمان ناباروری حضرت زهرا (س) شهرکرد از مراکز مطرح کشور است

عباس قادری مدیرعامل مجمع خیرین سلامت چهارمحال و بختیاری گفت: مرکز فوق تخصصی زنان و کلینیک ناباروری و درمان ناباروری حضرت زهرا (س) شهرکرد از جمله مراکز به نام و قابل قبول بخش بهداشت و درمان کشور است.

او افزود: در این مرکز دو فوق تخصص ناباروری مشغول به کار هستند و بخش‌های IUI و کشت IVF در کنار سایر خدمات ارائه خواهد شد.

قادری اضافه کرد: روزانه بیش از ۱۲۰ نفر به این مرکز مراجعه می‌کنند که همه باید تشکیل پرونده بدهند.

اما حکایت زوج‌های نابارور حکایت غریبی است؛ حکایتی که یک سر آن به گوشه چشمان منتظر این زوج‌ها دوخته شده و سر دیگر آن به مراکز درمان ناباروری وصل است، حکایتی که گاهی اوقات به مراکز بهزیستی ختم می‌شود.

فرزندخواندگی یکی از بهترین راه‌ها برای جلوگیری از تبعات نداشتن فرزند و والدین برای زوج‌های جوان و کودکانی باشد که بنا بر دلایلی از والدین محروم هستند.

تسهیل قوانین مربوط به فرزندخواندگی

نرگس عسگری مدیرکل سازمان بهزیستی چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه مبنای قانونی برای بحث فرزندخواندگی قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست است، اظهار داشت: این قانون در سال ۱۳۹۲ به تصویب رسید و در آن شرایط برای خانواده‌های متقاضی پذیرش فرزند و کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست تسهیل شد.

او با بیان اینکه در چهارمحال و بختیاری تعداد فرزند قابل واگذاری به خانواده‌های متقاضی فرزندخواندگی محدود است، افزود: در حال حاضر ۳۵۰ خانواده در استان متقاضی پذیرش فرزند هستند، تعاملاتی با سایر استان‌ها برای فراهم شدن شرایط پذیرش کودکان بی‌سرپرست و کم سرپرست از سایر استان‌ها نیز فراهم شده است، اما در سایر استان‌ها نیز اولویت با خانواده‌های متقاضی همان استان است.

عسگری با بیان اینکه قانون تا سن ۱۶ سالگی اجازه واگذاری فرزند را به خانواده‌های متقاضی فرزندخواندگی داده است، اضافه کرد:، اما بیش‌تر خانواده‌ها درخواست پذیرش نوزاد یا کودکان زیر چهارسال را دارند، همچنین قانون اجازه فرزندخواندگی را به دختران مجرد و خانواده‌های دارای فرزند نیز داده است، اما در واگذاری فرزند اولویت با زوج‌های نابارور است.

او در خصوص کودکان سرراهی، توضیح داد: معمولا والدین به دلایل مختلف از جمله فقر، اعتیاد والدین و ناخواسته بودن کودک خود را در مکان‌های عمومی رها می‌کنند، این کودکان با حکم قضایی برای تعیین تکلیف حضانت در اختیار سازمان بهزیستی قرار می‌گیرند.

عسگری اضافه کرد: پس از طی مراحل واگذاری کودک به والدین متقاضی فرزندخواندگی و طی دوره موقت شش ماهه، برای فرزند به نام والدین جدید و با مشخصات موردنظر شناسنامه صادر می‌شود.

او ادامه داد: باتوجه به اینکه در بحث فرزندخواندگی، آن کودک در آینده از والدین خود ارث نمی‌برد، بنابراین زوجین باید برای اطمینان از تامین آینده فرزند بخشی از ملک منقول و یا غیرمنقول خود را به نام آن کودک بزنند یا به‌گونه‌ای با بیمه عمر و ... آینده کودک را تضمین کنند، همچنین والدین باید صلاحیت‌های عمومی و تخصصی را برای پذیرش فرزند داشته باشند.

عسگری با بیان اینکه در بحث فرزندخواندگی اولویت با زوج‌های واجد شرایط است، عنوان کرد: والدین به ترتیب تقاضا و اولویت زمانی در لیست پذیرش قرار می‌گیرند.

او در خصوص وضعیت پذیرش کودکان بیمار و معمول بدون سرپرست و یا بدسرپرست هم گفت: اگر زوجی تقاضای پذیرش فرزند معلول یا بیمار را داشته باشند، شرایط برای این والدین تسهیل می‌شود و نیازی به قرار گرفتن در لیست انتظار به مدت طولانی نیست و درخواست آن‌ها به سرعت مورد بررسی قرار می‌گیرد و سازمان بهزیستی این خانواده‌ها را مورد حمایت خاص قرار می‌دهد.

در هر صورت باید زیرساخت‌های فرزند آوری در جامعه شکل گرفته و تقویت شود که یکی از اصلی‌ترین این موارد اشتغال است.

علاوه بر این حمایت از تشکیل خانواده و پشتیبانی از آن باید به‌عنوان یک اصل در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران موردتوجه بیشتر قرار بگیرد.

در پایان باید بگویم که مراکز رصد سیاست‌های کلی نظام باید تشکیل شود، چرا که صیانت از نهاد خانواده از اصول کلی است که رهبر انقلاب تأکید فراوانی روی آن دارند و به همین منظور باید مداوم اجرایی شدن آن رصد شود.

انتهای پیام/ف