جدال عشایر با مشقت‌های کوچ / کوچ زودهنگام عشایر به مناطق ییلاقی چهارمحال و بختیاری ممنوع

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شهرکرد،  عشایر بختیاری با آغاز کوچ با مشکلات و مصائب بسیاری روبرو هستند که در دو سال اخیر کرونا نیز به مشکلات جدید عشایر اضافه شده و استرس برای خانوار‌های عشایری به ارمغان آورده است.

هوا در چهارمحال و بختیاری رو به گرمی گذاشته است، شرایط آب و هوایی در حال مساعد شدن، عشایر بختیاری عزم کوچ به مناطق ییلاقی این استان کرده اند و سیاه چادر‌ها در قشلاق یکی از پس از دیگری در حال جمع شدن است.

کوچ عشایر بختیاری یکی از سخت‌ترین نوع کوچ‌ها در بین عشایر به شمار می‌رود. گذر از بلندترین ارتفاعات رشته کوه زاگرس و دست و پنجه نرم کردن با مشکلاتی همچون حرکت در لبه پرتگاه‌ها، گذر از دره‌ها و خطرات وقوع سیل، حمله حیوانات وحشی از جمله گرگ و خرس و… از سختی‌های پیش روی عشایر بختیاری در کوچ است.

در دو سال اخیر کرونا نیز به مشکلات جدید عشایر اضافه شده و استرس برای خانوار‌های عشایری به ارمغان آورده است.

ابتلا به بیماری های مختلف، زایمان زود هنگام زنان بختیاری و نبود دسترسی به پزشک از دیگر مشکلات در هنگام کوچ به شمار می‌رود.

لحظه لحظه زندگی عشایر از کوچ گرفته تا دامداری در قشلاق و ییلاق کار و تلاش است و استراحت برای عشایر جایگاهی ندارد.

بیشتر بخوانید

• عشایر از ۲۵ اردیبهشت وارد چهارمحال و بختیاری شوند

جمعیت عشایر کشور در حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر است که شامل ۲۱۸ هزار خانوار و ۵۲۲ طایفه هستند.

عشایر بختیاری دارای یک میلیون و ۵۰۰ هزار رأس دام هستند.

شیرزاد کرمی رئیس اداره توسعه امور تولید اداره کل امور عشایر چهارمحال و بختیاری اظهار کرد: جمعیت کل عشایر بختیاری ۱۲۶ هزار نفر است که شامل ۱۹ هزار خانوار است.

او گفت: عشایر بختیاری دارای یک میلیون و ۵۰۰ هزار رأس دام هستند که نقش مهمی در تولید محصولات لبنیات و گوشت قرمز در سطح کشور دارند.

رئیس اداره توسعه امور تولید اداره کل امور عشایر چهارمحال و بختیاری تاکید کرد: عشایر چهارمحال و بختیاری بیش از ۲۰ هزار تن شیر و لبنیات در سطح استان تولید کردند.

او گفت: عشایر سالانه ۲۵۰ تن پشم گوسفند و ۵۰ تن نیز کرک و مو بز در این استان تولید می‌کنند.

۱۲۶ هزار نفر جمعیت عشایر بختیاری است که در نیمه اول سال در چهارمحال و بختیاری ساکن هستند.عشایر تولید کننده هستند و با تولید محصولاتی از جمله گوشت قرمز، لبنیات، صنایع دستی، پشم گوسفند و کرک بز نقش مهمی در تحقق اقتصاد مقاومتی در سطح کشور دارند.

کوچ زودهنگام عشایر به چهارمحال و بختیاری ممنوع

فرامرز مردانی رئیس مرتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری با اشاره به آغاز فصل کوچ عشایر از اواسط اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۰به استان گفت: کوچ زودهنگام عشایر به استان ممنوع اعلام شده است.

او افزود:در صورتی که تقویم کوچ از سوی عشایر رعایت نشود پس از صدور اخطاریه‌های لازم در سه نوبت، با متخلفان برخورد و زمینه ابطال پروانه چرای دام ایجاد می‌شود.

مردانی بر برخور قاطع ادارات کل منابع طبیعی و آبخیزداری و امور عشایر با مختلفان در حوزه کوچ زودهنگام تاکید کرد و گفت: تعیین و رعایت تقویم کوچ، نیاز به فرهنگسازی، وحدت برون استانی و ایجاد انسجام سازمانی دارد تا بتوان از حمل دام بدون مجوز و همچنین کوچ زود هنگام جلوگیری و با متخلفان برخورد کرد.

عزت سلیمانی کارشناس مرتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری نیز گفت: در اوایل پارسال همزمان با کوچ عشایر ۵۷۳ مورد پرونده قضایی برای متخلفان تشکیل و ۱۳۲ خودروی عشایر متوقف شد.

او با تاکید بر اینکه اجرای دقیق تقویم کوچ نیاز به یک برنامه بلند مدت و میان مدت دارد، افزود: اجرای طرح مدیریت مرتع باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد تا بتوان در مدیریت کوچ و کنترل پروانه چرا بیشتر نظارت کرد.

یک میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار از مساحت چهارمحال و بختیاری را مراتع و جنگل‌ها پوشش داده است که رقمی معادل ۸۶.۵ درصد از سطح این استان را شامل می‌شود.

چهارمحال و بختیاری با داشتن بیش از ۱۲۶ هزار نفر جمعیت عشایری به همراه یک میلیون و۵۰۰ هزار راس دام سبک دومین استان عشایرنشین کشور بعد از استان فارس است.

عشایر چهارمحال و بختیاری در فصل پاییز به خوزستان و در فصل بهار از خوزستان به چهارمحال و بختیاری کوچ می‌کنند.

تمهیدات لازم برای جلوگیری از کوچ زودهنگام عشایر به استان چهارمحال وبختیاری

یحیی حسین پور مدیرکل امور عشایر چهارمحال و بختیاری گفت: به منظور جلوگیری از بازگشت زودهنگام عشایربه مناطق ییلاقی، ارزاق عشایر در فروردین و اردیبهشت شامل آرد در خوزستان توزیع می‌شود و این اقدام از ورود زودهنگام عشایر به استان جلوگیری می‌کند.

او افزود: بازگشت عشایر به استان طبق تقویم کوچ ۲۵ اردیبهشت است و گروه‌های منابع طبیعی و بهداشت و هلال‌احمر در مسیر‌های اصلی مستقر می‌شوند تا از کوچ زودهنگام عشایر جلوگیری کنند.

حسین‌پور خاطرنشان کرد: بیش از سه هزار و ۵۰۰ کیلومتر ایل‌راه وجود دارد و مواردی که نیاز به بازگشایی سالانه دارند ایل‌راه‌های اصلی هستند که حدود یک هزار و ۱۰۰ کیلومتر است و همه ساله در دستور کار امور عشایر قرار دارد.

مدیرکل امور عشایر چهارمحال و بختیاری گفت: پارسال جلساتی در قالب شورای عشایر شهرستان برگزار شد و مکاتباتی با شهرستان‌ها و ادارات صورت گرفت که محور این جلسات در خصوص خدمات‌رسانی به عشایر حین کوچ بود که هلال احمر، دامپزشکی و مراکز بهداشت جهت غربالگری آمادگی ارائه خدمات را داشته باشند.

حسین‌پور افزود: به دلیل اینکه مراتع به حد استفاده و بهره‌برداری برای دام‌ها نرسیده‌اند، باید از کوچ زودهنگام عشایر جلوگیری شود.

عشایر در طول سال دو بار کوچ برون استانی دارند که در بهار از خوزستان به چهارمحال و بختیاری کوچ می‌کنند و کوچ پاییزه یا مالکَنون به مناطق قشلاقی است.

یحیی حسین پور مدیرکل امور عشایر چهارمحال و بختیاری بیان کرد: کل مسیر کوچ عشایر یک هزار کیلومتر شامل ایل راه‌های «بازفت»، «هزار چم»، «چلو»، «شیمبار»، «دزپارت»، «تاراز» و «کوه سفید» است.

توصیه عشایر به کوچ ماشینی به جای کوچ سنتی در ایام کرونایی

مدیرکل اداره امور عشایر چهارمحال و بختیاری گفت: ۷۵ درصد کوچ عشایر به صورت ماشینی یا صنعتی و مابقی آن به صورت سنتی است که باتوجه به شرایط کرونا تاکید ما بر کوچ ماشینی بود به این جهت که ارتباط عشایر با نقاط آلوده تا حد ممکن کاهش یابد.

زندگی عشایر مبتنی بر کوچ مستمر به منظور تامین علوفه مورد نیاز دام از مراتع و دسترسی به شرایط مساعد آب و هوایی است.

این روش زندگی دارای سابقه طولانی در ایران است که متناسب با شرایط اقلیمی شکل گرفته است. در سده اخیر تحولات زیادی در شیوه زندگی سنتی عشایر به وجود آمده است، به نحوی که عشایر کارکرد گذشته خود را ندارند. از جمله این تحولات می‌توان به تغییر زمان حرکت و کوچ عشایر اشاره کرد که اغلب به ورود زودهنگام دام به مراتع و می‌انجامد.

همچنین اغلب عشایر دام‌های خود را به صورت پیاده از قشلاق به سمت ییلاق کوچ می‌دهند و این روش در مقایسه با انتقال دام با ماشین، کاهش ورود زودهنگام دام به مراتع ییلاقی را به دنبال دارد.

سراسر زندگی عشایر مملو از مشکلات است، اما با توجه به نقش مهم آن‌ها در توسعه اقتصاد کشور و تحقق اقتصاد مقاومتی باید مورد توجه جدی قرار گیرند. عشایر بیش از ۲۸ درصد دام کشور را در اختیار دارند و با تولید سالیانه ۱۹۰ هزار تن گوشت قرمز و تولید ۳۵ درصد صنایع دستی کشور و … سهم مهمی را در اقتصاد درون زای کشور دارند و به همین واسطه باید حمایت‌ها از این قشر زحمت کش افزایش یابد.

در مجموع، از دید عشایر، مهمترین عامل در کوچ زودرس، به ترتیب کمبود آب و کمبود علوفه برای دام است. صیانت از ایل راه‌های عشایری، گماشتن قرقبان برای مراتع ییلاقی، افزایش تامین امنیت کوچ، ایجاد اتراقگاه‌های موقت در مسیر کوچ به منظور تامین خدمات حمایتی دام، انجام اقدامات لازم برای کنترل گیاه بهمن در مراتع قشلاقی، تامین آب مورد نیاز عشایر با روش‌های مناسب و تامین بخشی از علوفه مورد نیاز دام در سال‌های خشکسالی برای کنترل کوچ زودرس عشایر پیشنهاد می‌شود.

انتهای پیام/ش