با وجود چندنرخی بودن قیمت گندم و اختلاف چشمگیر نرخ خرید تضمینی با گندم یارانه ای و همچنین بازار آزاد شاهد سوء استفاده و توزیع خارج از شبکه، جایگزینی گندم به عنوان خوراک دام و طیور و قاچاق به آن سوی مرزها هستیم که با تداوم شیوه فعلی تخصیص ارز به گندم و نان رانت و فساد در این حوزه همچنان ادامه خواهد داشت.

به گفته فعالان بخش کشاورزی؛ سالهاست که گندم یارانه ای به بخش صنف و صنعت همچون صنایع ماکارونی، شیرینی، شکلات و بیسکویت داده می شود که منافع آن به جیب تعداد معدودی از افراد می رود، درحالیکه تخصیص ارز به گندم و نان با هدف حمایت از مصرف کننده صورت می گیرد.

این پایان ماجرا نیست چرا که در فضای مجازی مجوز نانوایی همچون مجوزهای واحدهای مرغداری و دامداری خرید و فروش می شود که اگر این مجوز فروشی همان برگه کاغذ باشد چیزی جز رانت و فساد و امضای طلایی نیست و برای پایان دادن به این موضوع راهی جز تغییر شیوه حمایت از مصرف کنندگان گندم، آرد و نان وجود ندارد.

البته مطرح شدن تغییر شیوه حمایت از مصرف کنندگان گندم، آرد و نان به معنای حذف ارز ترجیحی نیست، بلکه یارانه ای در قالب ارز ترجیحی به مصرف کنندگان تخصیص داده می شود به طوریکه اعتباری به ازای سوئیچ هر کارت ملی ( سرپرست و اعضای خانوار) پیش بینی شده است و در مقابل با اجرایی شدن این طرح دیگر شاهد خروج پنهان آرد یارانه ای در قالب صادرات ماکارونی، شیرینی و شکلات یا هدر رفت مقدار قابل توجهی نان یا افزایش واردات ناشی از تخصیص ارز ترجیحی نیستیم.

فروش آرد در نانوایی ها مجاز نیست!

گزارش های میدانی نشان می دهد که واحدهای نانوایی هر کیلو آرد را با قیمت ۷ تا ۷ هزار و ۵۰۰ تومان به مشتری عرضه می کنند، درحالیکه جلالی مدیرکل هماهنگی و نظارت بر امور آرد و نان بازرگانی دولتی می گوید که هیچ واحدنانوایی مجاز به فروش آرد نیست.

به گفته او؛ با توجه به هدر رفت چشمگیر نان، کاهش کیفیت نان تولیدی، کم فروشی و آگهی فروش مجوز واحد نانوایی در فضای مجازی، طبخ نان برای برخی واحدهای دامداری و قاچاق آرد به آن سوی مرزها سیاست تغییر تخصیص ارز هر چه سریع تر باید اتفاق بیفتد تا علاوه بر جلوگیری از خروج پنهان آرد یارانه ای، دورریز نان هم بواسطه ارتقای کیفیت افزایش یابد.

تغییر شیوه حمایت از مصرف کننده بساط رانت و فساد را جمع می کند

آقای علیقلی ایمانی مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران گفت: با خرید و فروش مجوز در فضای مجازی این انگیزه ایجاد می شود که با قیمت های اعلامی افراد وسوسه شوند و از رانت در بحث آرد و گندم استفاده کنند.

به گفته او، هم اکنون چند نرخ در حوزه گندم داریم به طوریکه یک گندم یارانه دار ۶۶۵ تومان، گندم نیمه آزاد۹۰۰ تومان و گندم صنف و صنعت ۲ هزار و ۷۰۰ تومان است.

با داغ شدن بحث خرید و فروش مجوز در فضای مجازی بسیاری از خریداران تشویق به دریافت امتیازات می شوند، البته نه با این هدف که نان کیفی بپزند بلکه به دلیل سوء استفاده از رانت در بحث آرد و گندم و نان استفاده می کنند.

ایمانی می گوید: واحدهای نانوایی یک کیسه آرد یارانه ای ۴۰ کیلویی را حدود ۳۵ تا ۳۶ هزار تومان خریداری می کنند، درحالیکه در بازار آزاد با نرخ ۶۰۰ هزار تومان خرید و فروش می شود.

مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران گفت: بنابر آمار سالانه ۳۰۰ هزار تن ماکارونی صادر می شود که با احتساب آرد یارانه دار تنها یک عده سود می برند‌. همچنین چه نظارتی بر قیمت شیرینی و شکلات صادراتی و عرضه در بازار داخل صورت می گیرد.

سالهاست که به بخش صنف و صنعت آرد یارانه ای داده می شود، درحالیکه اگر ارز حاصل از صادرات ماکارونی به ارز ترجیحی تبدیل نشود، چه ضرورتی دارد که به بخش صنف و صنعت همچون ماکارانی و شیرینی و شکلات گندم یارانه ای داده شود.

او آزاد سازی نرخ آرد و نان و پرداخت یارانه به مصرف کنندگان را تنها راه حل پایان دادن به رانت و سوء استفاده و افزایش کیفیت نان اعلام کرد.

 ریشه خرید و فروش مجوز واحدنانوایی در فضای مجازی چیست؟

آقای محمد جواد خاکزاد مشاور ارشد نظام صنفی کشاورزی گفت: خرید و فروش مجوز در فضای مجازی کار درستی نیست، اما علت اصلی فروش مجوز واحد نانوایی، دامداری و مرغداری مواد اولیه و نهاده یارانه دار است.

خاکزاد می گوید: در شرایط کنونی دولت به سبب حمایت از اقشار آسیب پذیر، مواد اولیه ارزان قیمت در اختیار تولیدکننده قرار می دهد، درحالیکه مصرف کننده سودی عایدش نمی شود و تنها واسطه گران منتفع می شوند.

تغییر شیوه حمایت از مصرف کنندگان آرد و نان به سیاست های دولت بستگی دارد، اما در شرایط کنونی به بدترین نحو این حمایت صورت می‌گیرد چرا که زمینه را برای سودجویی افراد فراهم کرده است.

مشاور ارشد نظام صنفی کشاورزی گفت: با توجه به تورم های اخیر، پرداخت یارانه به کالاهای اساسی همچون نان و محصولات پروتئینی برای حمایت از اقشار آسیب پذیر یک ضرورت به شمار می رود که با این وجود پرداخت یارانه مستقیم به تولیدکننده یا مصرف کننده به سوء استفاده ها پایان می دهد.

او خرید و فروش مجوز به معنای کاغذ در فضای مجازی را بیانگر فروش امضاهای طلایی و رانت می داند، درحالیکه فروش مجوز واحد ساخته شده به افراد دارای صلاحیت ایرادی ندارد.

بسیاری از کارشناسان و دست اندرکاران حوزه آرد و نان براین باورند که مجوز واحد نانوایی با در نظرگرفتن صلاحیت حرفه ای فرد و مکان مشخص باید داده شود، در غیراین صورت مشکلاتی همچون خرید و فروش مجوز در فضای مجازی را به همراه دارد که علت اصلی مجوز فروشی ها در این‌حوزه ناشی از پرداخت یارانه به آرد است که با استمرار شیوه فعلی تخصیص ارز کماکان شاهد انحراف و توزیع خارج از شبکه، قاچاق گندم و آرد و جایگزینی گندم تولیدی به عنوان خوراک دام‌خواهیم بود.

گزارش از آزاده محبی