معضل وقوع گرد و خاک‌ پی در پی در شهر‌های خوزستان

در حالی که اهالی خوزستان آماده عید فطر پس از یک ماه روزه داری می‌شوند و قومیت‌های عرب خوزستان خانه تکانی انجام می‌دهند، اما گرد و خاک وضعیت را دگرگون کرده.

هفته هاست که معضل وقوع خاک‌های پی در پی در خوزستان آب و هوای استان به ویژه اهواز را چندین برابر حد مجاز آلوده کرده است.

هفته پیش گردوخاک در اهواز به ۲۲ برابر حد مجاز و در برخی شهر‌های دیگر نیز به ۵ تا ۱۰ برابر حد مجاز رسید.

امروز (۱۲ اردبیهشت) نیز بر اساس اطلاعات هواشناسی خوزستان میزان گردوغبار در کلانشهر اهواز با ۴ هزار و ۹۱۸ میکروگرم برمترمکعب به ۳۳ برابر حد مجاز رسید.

حد مجاز غبار در هوا ۱۵۰ میکروگرم بر مترمکعب است.

افزون بر آن مرکز ملی پایش، پیش‌بینی و هشدار سریع گرد و خاک هواشناسی برای استان خوزستان تا روز چهارشنبه وزش باد و گرد و غبار با منشاء کشور عراق و گرد و غبار محلی پیش‌بینی کرد.

در مواقع مشابه که کارگروه اضطرار آلودگی هوای خوزستان با تعطیلی‌های دیر هنگام موجب سردرگمی شهروندان می‌شد، این بار با اطلاع رسانی به موقع تمامی مدارس استان را تعطیل و اعلام کرد که ادارات نیز با ۲ ساعت تاخیر آغاز به کار خواهند کرد.

اگرچه در سوی دیگر نیز برخی شهروندان نسبت به اعلام ۲ ساعت تاخیری برای گشایش ادارات انتقاد کردند، اما امروز صبح اعلام شد ادارات سراسر استان نیز تعطیل هستند.

در هر صورت آنچه اکنون مورد توجه است، منشاء و دلیل وقوع این پدیده در خوزستان و همچنین طرح این پرسش است که چه اقداماتی برای رفع آن انجام شده.

مهار کانون‌های گردوغبار نیازمند دیپلماسی قوی است

سدسازی‌های بی رویه ترکیه روی سرچشمه‌های ۲ رودخانه دجله و فرات موجب شده تا بین ۵۰ تا ۷۰ درصد آب این رود‌ها درون دریاچه‌های سد «ایلیسو» محصور شوند.

رودخانه دجله و فرات که با گذشت از میان دامنه‌های جنوبی رشته‌کوه «توروس» در شرق ترکیه و کوهستان‌های شرق «آناتولی» راهی را برای خروج از این کوه‌های سخت یافتند تا زمین‌های تشنه عراق و سوریه را سیراب کنند، حالا میان بتن‌های سفت و سخت دولت آنکارا گرفتار شده و راهی به بیرون پیدا نمی‌کنند.

همین مسئله باعث شده تا کانون‌های گردوخاک در سوریه و عراق همزمان با دوره خشکسالی فعال شوند.

اگرچه مدیرکل هواشناسی خوزستان در این خصوص می‌گوید: کانون‌های گرد و خاک در کشور‌های عراق، سوریه و اردن همیشه فعال هستند و تنها در مواقع بارش‌های خوب باران تثبیت می‌شوند.

محمد سبزه زاری می‌افزاید که حالا نیز با کاهش بارندگی در منطقه غرب آسیا کانون‌های گرد و خاک مجددا فعال خواهند شد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان نیز مدتی پیش در این خصوص یادآور شد که مهار کانون‌های گرد و خاک در خارج از کشور نیازمند «دیپلماسی قوی» است.

اشاره محمد رضا اشرفی به سد سازی‌های ترکیه است که موجب شده آب در یک نقطه جمع و حقابه تالاب‌ها داده نشود و باید با ایجاد ارتباط‌های تنگاتنگ با دولت آنکارا، اردن، عربستان، سوریه و عراق مذاکراتی را به منظور رهاسازی آب و مهار کانون‌های گرد و غبار انجام داد.

توپ در زمین وزارت امور خارجه

اگرچه در سوی دیگر نیز کانون‌های داخلی گردو غبار هستند که حالا بحران کم آبی و مدیریت ناصحیح منابع آبی باعث شده تامین آب مورد نیاز درختان کاشته شده به منظور توسعه بیابان زدایی با چالشی جدی مواجه شود.

منابع طبیعی می‌گوید که سازمان آب و برق خوزستان زیر بار تامین آب مورد نیاز درختان در نواحی فوق بحرانی نمی‌شود و این مسئله استان را در حوزه گردوغبار با چالش‌های جدی تری مواجه خواهد کرد.

هر چند حالا که منشاء گردوغبار‌ها بیابان‌های سوریه و اردن یا عراق اعلام می‌شود توپ در میدان وزارت امور خارجه است تا با دیپلماسی و مذاکرات کشور‌های همجوار را مجاب به بیابان زدایی و تامین حقابه تالاب‌ها نماید.