سبک فرزندپروری آسان‌گیرانه، رایج‌ترین روش میان والدین

 احمد عابدی گفت: کودکان متولد شده از سال ۲۰۱۰ را نسل آلفا می‌گویند،  این کودکان بیشترین مواجهه و ارتباط را با وسایل ارتباط جمعی مثل تلویزیون، موبایل و شبکه‌های اجتماعی داشته‌اند و همین نکته از آن‌ها نسلی با ویژگی‌های خاص ساخته است.

او این موضوع را در دوره «فرزندپروری» که توسط اداره آموزش‌های کاربردی مبلغان دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان برگزار شد عنوان کرد و گفت:  در گذشته خانواده‌ها با تعداد فرزندان بیشتر،  بدون اطلاع از مباحث روان‌شناختی و آموزش‌های فرزندپروری،  اغلب فرزندانی مستقل و توانمند تربیت می‌کردند درحالی که امروز ظهور کارشناسان فرزندپروری و نظرات مختلف و متعدد آن‌ها باعث سرگرم شدن والدین به موضوعات بی‌ارزش، نگران کردن آنها، دورکردن کودکان از ناکامی، شکست و اتفاقات واقعی زندگی و دخالت در همه ارتباطات کودک شده است.

این متخصص روانشناسی درخصوص تعریف والدگری و فرزندپروری، گفت:  هر اقدام، برنامه، تکنیک و روشی که برای بزرگ کردن فرزند انجام می‌شود، فرزندپروری است، که امروز به علت پیچیدگی ارتباط با نسل آلفا به فرایندی  بسیار سخت و پیچیده تبدیل شده است.

عابدی نگرش‌ها و سبک‌های فرزندپروری را برشمرد و گفت: این نگرش‌ها به طور کلان در دو دسته قرار می‌گیرد، نگرش اول مبتنی بر پاسخگو بودن والدین است به این معنا که فرزندان ما نیازها، انتظارات و آرزو‌هایی دارند و والدین باید پاسخگوی این توقعات و آرزو‌ها باشند، این والدین سهلگیر، مهربان و در اختیار فرزندان هستند و کنترل، تنبیه و محدودیت در روش تربیت آن‌ها وجو د ندارد.

به گفته او، گروهی دیگر والدین  مطالبه‌گری هستند که در برابر امکاناتِ اعطایی،   انتظاراتی از فرزند دارند، کنترل،   محدودیت و مسئولیت بخشی در این سبک جای دارند.

این روان درمانگر کودک و نوجوان در خصوص "دایانا بامریند" اولین کسی بود که فرزندپروری را به صورت علمی مورد بررسی قرار داد، گفت:  او در بررسی‌های خود مشاهده کرد که والدین در مواجهه با فرزندان سه نوع رفتار نشان می‌دهند؛ گروه اول که رفتاری مبتنی بر پذیرش و همراهی داشتند، گروه دوم والدین کنترلگر  و گروه سوم والدینی که طرفدار استقلال و عزت نفس کودک بودند.

او معتقد است: بامریند با بررسی و مطالعه این والدین، ۴ سبک فرزندپروری را ارائه کرد که عبارتند از؛ سبک مقتدرانه، سبک مستبدانه یا سختگیرانه، سبک آسان‌گیرانه و سبک بی‌اعتنا؛ سبک فرزندپروری مقتدرانه که بهترین، کارآمدترین و موفق‌ترین سبک فرزندپروری است مبتنی بر منطق و استدلال است، به این معنا که والد هر دستور و خواسته‌ای را با استدلال و منطق به فرزند خود اعلام می‌کند، آن‌ها شنوندگانی فعال هستند و بدون قضاوت و داوری به حرف‌های فرزندشان گوش می‌کنند، استفاده از ضمیر " ما" در صحبت‌ها، (بیا باهم فکر کنیم و باهم مسئله را حل کنیم) و توضیح دلایل منطقی محدودیت و کنترل برای فرزند در عین مهربانی، از دیگر ویژگی‌های این والدین است.

عابدی به ویژگی‌های فرزندان با سبک تربیتی مقتدرانه اشاره کرد و گفت: فرزندان این والدین خویشتن‌دار، صبور، دارای استقامت در تکالیف، توانایی بالا در همکاری، عزت نفس  و پختگی اجتماعی هستند البته باید توجه داشت که استفاده از این سبک فرزندپروری باید از دوران پیش از دبستان آغاز شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان گفت: اجبار فیزیکی، خشونت کلامیِ غیر توضیحی و دستوری، کنترل و تنبیه ویژگی‌های سبک فرزندپروری مستبدانه و سختگیرانه هستند، فرزندان تربیت شده با این سبک مضطرب، ناخشنود، بدون عزت نفس و توانایی انتخاب هستند، آن‌ها تا متوسطه دوم به علت کنترل بالای والدین در تحصیل موفق می‌شوند، اما به محض اینکه توانایی مخالفت و مقابله با والدین  پیدا کنند از فضای تحصیل و خواسته‌های والدین فاصله می‌گیرند.

او می گوید: در سبک فرزندپروری آسان‌گیرانه، والدین خود را موظف به برآوردن نیاز‌ها و خواسته‌های فرزندان می‌دانند و محدودیت، توقع، کنترل و تنبیه در این سبک جایی ندارند. فرزندان این والدین پرخاشگر، پرتوقع، غیرقابل کنترل، وابسته به دیگران، خودشیفته، توجه طلب با رفتار‌های پرخطر و عزت نفس کاذب هستند.

این روان درمانگر کودک و نوجوان گفت: امروز فرزندان تربیت یافته با این سبک بخش زیادی از افراد جامعه را تشکیل می‌دهند، چرا که والدین از کودکی با سبک آسان‌گیرانه شروع می‌کنند و  بعد توان سلب این آزادی بیش از حد و اعمال کنترل و محدودیت را ندارند.

عابدی درخصوص سبک فرزندپروری بی‌اعتنا، گفت: پذیرش و روابط پایین، کنترل کم و بی‌تفاوتی کلی نسبت به استقلال فرزند، مشخصه‌های این سبک است، این والدین اغلب به لحاظ هیجانی از فرزندان جدا هستند و وقت و انرژی کمی برای او صرف می‌کنند، فرزندان رها می‌شوند و بعضا حتی نیاز‌های اولیه آن‌ها هم تامین نمی‌شود.

این روانشناس می گوید: والدینی که با اکراه ازدواج کرده‌اند یا مشکلات شخصیتی دارند، نسبت به فرزندان خود بی‌اعتنا هستند، که بدرفتاری با کودک در  این نوع تربیت، تمام جنبه‌های رشد از جمله  رشد شناختی و  اجتماعی او را مختل می‌کند و رفتار‌های ضداجتماعی و مشکلات رفتاری از جمله پیامد‌های آن در آینده هستند.