در کشور‌های لیبرالی رفتار افراد مشهور، تحت ضوابط است. اینجا انگار هیچ خط قرمزی وجود ندارد! فضایی که اگرچه مجازی است، اما از فضای واقعی جامعه هم اثر می‌پذیرد و هم بر آن تاثیر می‌گذارد. به همین دلیل هم هست که محل مناسبی برای قبح‌زدایی، خط‌شکنی و عادی‌سازی رفتار‌هایی همچون بدحجابی یا کشف حجاب است. برخی سلبریتی‌ها در این میان پیشگام شده‌اند تا خط‌شکنی کنند و به نسل جوان و نوجوانان تشنه الگوگیری، خط بدهند و برای‌شان شبهه ایجاد کنند. فضای مجازی رها شده و بی ضابطه به مرکز ثقل تغییر باور‌ها و نظام ارزشی جوانان در جامعه تبدیل شده، اما این فضا آن‌قدر‌ها هم که به نظر می‌رسد بی قانون نیست و درست شبیه فضای عمومی جامعه، جرم‌هایی که جنبه عمومی پیدا می‌کند، قابلیت پیگیری و مجازات دارد و پلیس فتا و مدعی‌العموم، می‌توانند به این جرم‌ها ورود پیدا کنند.

بیشتربخوانید

• رفتار سلبریتی‌ها نمی‌تواند الگو باشد، اما قبح شکنی می‌کند/ مواجهه آدامسی جوان امروز با سلبریتی‌ها

قوانین متعددی در حوزه حجاب و عفاف وجود دارد و قانون مجازات اسلامی، مجازات‌های سلبی و بازدارنده‌ای را برای این مقوله در نظر گرفته، اما از آنجا که در بحث حجاب و عفاف با مقوله‌ای فرهنگی مواجه‌ایم، مصوبه ۴۲۷ شورای عالی انقلاب فرهنگی هم با تمرکز بر وظایف فرهنگی و ایجابی ۲۶دستگاه در سال ۱۳۸۴ مصوب شد تا مباحث فرهنگی و ارزشی پیرامون تعمیق باور‌ها و ارزش‌ها را دنبال کند.

مصوبه‌ای که هرگز به درستی اجرا نشد. در برابر این خلأ‌های فرهنگی با رشد فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی به عنوان رسانه‌هایی تعاملی و اثرگذاری ویژه این رسانه‌ها بر باور‌ها و تفکرات افراد، فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی به محفلی برای قاب‌بندی ذهنی و تغییر نگاه و باور‌های افراد تبدیل شد. در این میان چهره‌های سرشناس در حوزه‌های فرهنگ، ورزش و هنر که به عنوان سلبریتی می‌شناسیم‌شان بهترین گزینه برای خط شکنی و ارائه الگو‌های متفاوتی از پوشش و آرایش و حتی کشف حجاب به گروه سنی جوان و نوجوان در جامعه هستند.

بی‌حجابی مجازی هم جرم است
در رها شدگی فضای مجازی، شاهد آن هستیم برخی سلبریتی‌ها در بخش عمومی فضای مجازی در برابر مخاطبان‌شان بدحجاب یا حتی بی‌حجاب ظاهر می‌شوند. این در حالی است که سرهنگ تورج کاظمی، رئیس پلیس فتای تهران بزرگ پیش از این گفته‌بود «اشتراک گذاشتن تصاویر شخصی با پوشش نامناسب در فضای مجازی توسط سلبریتی‌ها در هر صورت بی‌حجابی محسوب می‌شود.» به گفته سرهنگ پاشایی، معاون اجتماعی پلیس فتای ناجا، در این مورد هیچ تفاوتی میان افراد پرطرفدار و افرادی که دنبال‌کنندگان کمتر یا بیشتری دارند، وجود ندارد و قانون در برابر همه یکسان برخورد خواهد کرد.

قوانین عرصه عمومی فضای مجازی
مهدی صرامی، کارشناس فضای مجازی در گفتگو با «جام جم» درباره کشف حجاب در فضای مجازی و به خصوص انجام این رفتار از سوی سلبریتی‌ها با تاکید براین‌که فضای مجازی هم عرصه عمومی دارد و هم عرصه خصوصی، می‌افزاید: «مبادلات بین شخصی افراد جنبه خصوصی دارد و به عنوان حریم خصوصی باید رعایت شود و قوانین مربوط به حریم خصوصی در این باره هم موضوعیت پیدا می‌کند و حاکمیت وظیفه دارد حریم خصوصی ایمن برای مبادلات در فضای مجازی فراهم کند.»

از نگاه این کارشناس فضای مجازی یک سطحی از زندگی خصوصی وجود دارد که سلبریتی‌ها در این زمینه با سایر افراد جامعه تفاوتی ندارند و می‌توانند حریم خصوصی خود را داشته‌باشند، اما وقتی مباحث مرتبط با حریم خصوصی این افراد در لایه عمومی منتشر می‌شود، اگر مصداق اشاعه منکرات باشد، در برابر آن مسؤول‌اند و به موجب قوانین با آن‌ها برخورد می‌شود، دادستان یا مدعی‌العموم می‌تواند به این جرم ورود کند و از جنبه عمومی جرم با آن‌ها برخورد شود.

رصد جرایم فضای مجازی از سوی پلیس فتا
صرامی تاکید می‌کند: «نیروی انتظامی هم در مورد جرم‌های مشهود وظیفه دارد حتی در فضای مجازی فعال باشد کما این‌که پلیس فتا یکی از وظایفش همین است که در عرصه فضای مجازی جرم مشهود را رصد کند و نسبت به آن برخورد قانونی داشته‌باشد و در این زمینه فرقی بین سلبریتی و افراد عادی نیست.»

وی تصریح می‌کند: «معتقدم قضات باید در این باره حساس‌تر باشند و اگر کسی شهرتی به دست آورده وبا سوءاستفاده از این شهرت خواسته یا ناخواسته سبک زندگی غلطی را در جامعه ترویج می‌کند، جرمش در حد یک فرد عادی نیست و باید جدی‌تر مورد توجه قرار بگیرد؛ چراکه این‌ها ادعای الگوسازی دارند.»

تعهد بیشتر در برابر شهرت
شهرت افراد مشهور برایشان تعهد می‌آورد، اما برخی چهره‌ها در کشور ما هر گونه دل‌شان بخواهد رفتار و خط شکنی می‌کنند به گونه‌ای که گاهی وقت‌ها انگار این رفتار‌ها سازماندهی شده‌است. آن‌طور که صرامی می‌گوید، اما انگار سایر کشور‌ها بر رفتار چهره‌هایشان نظارت بیشتری دارند.

این کارشناس با انتقاد از این‌که در کشورمان قانونی برای الگوسازی افراد مشهور وجود ندارد، می‌افزاید: «در برخی کشور‌های لیبرالی در جهت حفظ منافع خودشان، رسانه‌ها با افراد مشهور قرارداد‌هایی می‌بندند و رفتار آن‌ها را تحت ضوابطی می‌گذارند و در صورتی که فرد در رفتارش از آن ضوابط تخطی کند، برای‌شان علاوه بر ضرر معنوی که به حیثیت حرفه‌ای‌شان وارد می‌شود، حتی تبعات و جریمه‌های مالی دارد و اجازه نمی‌دهند خارج از چارچوب مورد توافق، از موقعیت و شهرت‌شان سوءاستفاده کنند.»

منبع: روزنامه جام جم