تفسیر واقعه عاشورا در کتاب «معلم درس محبت»

کتاب «معلم درس محبت» نوشته محمدعلی جاودان از نشر ایمان ماندگار  است، این کتاب درباره چرایی و نتایج قیام خونین حضرت اباعبدالله‌الحسین علیه‌السلام و چرایی و چگونگی عملکرد امام سجاد علیه‌السلام پس از نهضت عاشوراست.

معلم درس محبت در ۱۹۶ صفحه در سال ۹۴ به چاپ رسیده است، در این اثر، نه به سبک مقاتل و سیره‌نگاران، اتفاقات و جزئیات قبل و حین و بعد از عاشورا با دقت و ظرافت بررسی شده و نه تلاشی برای نشان‌دادن یک سیر کامل تاریخی را از ابتدای نهضت حسینی تا پایان دوره‌ٔ امامت حضرت زین‌العابدین ارائه داده، بلکه گزارشی از یک تتبع طاقت‌فرسا در میان آثار و منابع تاریخی متعدد در دوران حکوت امویان برای رسیدن به یک شناخت و درک عمیق از فضای حاکم بر جامعه‌ی اسلامی آن روزگار است لذا تعداد قابل‌توجّهی از مطالبی که در این اثر نقل می‌شود، هیچ ارتباط مستقیم و احیاناً غیرمستقیمی با قیام امام‌حسین ندارد، ولی منجر به شناسایی علل و عوامل پنهان و آشکار آن دوران می‌گردد که در فهم چرایی و چگونگی رفتار‌های ائمۀ آن عصر نقش به‌سزایی دارد.

کتاب حاضر، سه مقاله منتشر نشده از استاد محمدعلی جاودان است که به دلیل ارتباط عمیق مسائل و وحدت شیوه بررسی، در کنار یکدیگر قرار داده شده و در این کتاب چاپ شده است.

بررسی کارشناسانه آن مقطع تاریخی حسّاس در صدر اسلام و روشن کردن زوایای مختلف جنایات و مفاسد امویان در ابعاد تمام جهان اسلام، با زبانی جدید و نگاهی متناسب با نیاز‌های روز، از برجستگی‌های این اثر است.

شیخ محمدعلی جاودان سال‌ها شاگردی علامه آیت‌الله سیدمرتضی عسکری را در کارنامه دارد،   ایشان با نگرشی کلان و توصیفی، جو حاکم بر جامعه و تلاش‌های به‌نتیجه‌رسیده بنی امیه را استخراج کرده و قیام حسینی را به صورت بی‌طرف و منصفانه داوری کرده است که آیا حرکت امام حسین اولاً حرکتی مناسب با شرایط آن زمان بود یا نه؟ ثانیاً آیا این حرکت به نتیجه رسید یا شکست خورد و ثالثاً سیر حضرت برای احیای اسلام و نجات جامعهٔ منحط آن روزگار چگونه توسط امام بعدی پیگیری شد و ادامه یافت؟

در بخشی از کتاب معلم درس محبت می‌خوانیم:

«روز دهم محرم سال شصت و یکم هجری در عالم اسلام واقعه‌ای رخ داده است که هنوز بعد از گذشتن قرن‌ها، ماهیت، ابعاد، فلسفه و تفسیر و تحلیل آن نیاز به بحث و بررسی دارد و این سوالات اساسی زیر و سوالات فراوان دیگری را به وجود می‌آورد:

-چه ضرورت حیاتی وجود داشت که موجب آن حرکت بزرگ تاریخی شد؛ حرکتی که به ظاهر حاصلش مصیبتی عظیم برای اسلام و انسانیت بود و شهادت سیدالشهدا و فرزندان و یاران ایشان و اسارت اهل بیت پیامبر را به دنبال داشت؟

-شرایط زمانهٔ ایشان به چه شکل بود که فاجعه‌ای با آن کمیت و کیفیت را توجیه کند؟

-اگر این حرکت و قیام برای حفظ اسلام بود این هدف به چه شکل و چگونه تأمین شد؟

-آن خطر که اسلام را تهدید می‌کرد چه بود؟»

محتوای کلی این کتاب در ۱۰ عنوان کلی به شرح ذیل منتشر شده است:

۱. اشاره به جریان هدایت الهی و بازشناسی معنا و مفهوم ربوبیت خدای متعال؛ همچین برنامه‌ی شیطانی طاغوت‌ها در برابر این جریان الهی با ابزار جهالت و ضلالت

۲. برشماری نمونه‌های متعددی از عناصر شیطانی جهالت و ضلالت که در تاریخ مربوط به عصر امویان ثبت وضبط شده است

۳. بررسی آثار و نتایج قیام حسینی که شاهدی بر بیداری بعدی امت اسلامی و انفتاح باب رهایی از جهالت و ضلالت

۴. اشاره به راهکار مصون ساز دین پس از ختم نبوت.

۵. بررسی خصوصیات دوران امامت امام سجاد (علیه السلام) و مشکلات پیش روی آن حضرت

۶. شمارش برخی جنایات و افساد‌های گسترده‌ی بنی امیه در راس حکومت اسلامی و در سراسر جامعه‌ی مسلمین

۷. اشاره به برخی مشکلات و موانع احیای دین در بازگشت جامعه به اسلام ناب

۸. نقل طرح‌ها و توطئه‌های چندگانه‌ی معاویه در هدم اسلام ناب محمدی با توهین به پیامبر اعظم، تلاش برای تحریف قرآن، ایجاد و ترویج عقاید باطب مذهبی و دشمنی و برخورد کوبنده با اهل بیت (علیهم السلام) و شیعیان ایشان

۹. تجمیع نمونه‌های جزئی و موردی از افساد گسترده‌ی حکومت با فرهنگ سازی و ترویج مفاسد اقتصادی، شیوع بی بندوباری، ترویج زمینه‌های گناه و هوس رانی در سطح عمومی و ... برای بی ارزش ساختن افراد اجتماع و تسهیل امر استعباد آنان

۱۰. تبیین رؤوس اقدامات حیات بخش امام علی بن الحسین (علیهما السلام) برای احیای جامعه‌ی منحط و خود فروخته‌ی آن عصر در قالب دعا و تضرع، اخبار از غیب، کرامت و بزرگواری در برابر مخالفان و دستگیری از بیچارگان و در راه ماندگان در سخت‌ترین شرایط و در برابر سفاک‌ترین خلفای فاسد اموی و مروانی

خواندن کتاب معلم درس محبت را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم:

این کتاب را به کسانی که قصد دارند درباره قیام امام حسین (ع) بیشتر بدانند پیشنهاد می‌شود.