علائم روماتیسم مفصلی کدامند؟

در برنامه ضربان شبکه سلامت سیما احمدرضا جمشیدی، متخصص روماتولوژی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در خصوص روماتیسم گفت: روماتیسم مفصلی شایع‌ترین بیماری التهابی مفصلی است که حدود ۱ درصد افراد در دنیا به این بیماری مبتلا هستند. در این بیماری، مفاصل به صورت قرینه دچار تورم و درد می‌شوند که اگر به موقع درمان نشود، با ایجاد تخریب در مفصل، باعث تغییر شکل آن نیز خواهد شد.

وی ادامه داد: این بیماری جزء بیماری‌های خود ایمنی محسوب می‌شود که به دلیل داشتن زمینه‌های ژنتیکی و اختلال در آن، بدن قادر نخواهد بود خودی را از غیر خودی تشخیص دهد و زمانی که تحریک شود به بافت‌های بدن حمله می‌کند. یکی از شایع‌ترین نوع این بیماری، آرتریت روماتوئید است. شیوع این بیماری در خانم‌ها دو الی سه برابر آقایان است. احتمال بروز آن در هر سنی وجود دارد، اما شیوع بیشتر آن، حدود ۲۰ تا ۵۰ سالگی است.

جمشیدی بیان کرد: یکی از عوامل شروع کننده این بیماری، میکروب‌ها و ویروس‌ها هستند که با تحریک سیستم ایمنی، باعث شروع این بیماری می شوند.

در دوران اپیدمی کرونا، عده‌ای از افراد پس از ابتلاء به کرونا، به این نوع بیماری‌های التهابی سیستم ایمنی مبتلا شدند.

وی همچنین، استرس‌ها را از دیگر عوامل ابتلاء به این نوع بیماری‌ها شمرد و گفت: وقتی سلول زنده در مقابل استرس قرار می‌گیرد، از خود پروتئینی ترشح می‌کند که در یک زمینه ژنتیکی مساعد قادر است سیستم ایمنی را تحریک کند که نتیجه این فعالیت نامناسب، التهاب است. التهاب در بیماری آرتریت روماتوئید در مفاصل ایجاد می شود، التهاب موجود در مفاصل، مجدداً با ایجاد یک سیکل معیوب، سیستم ایمنی را تحریک می‌کند و این چرخه معیوب، به طور مداوم ادامه پیدا می کند.

جمشیدی یادآور شد: در افرادی که از روغن ماهی استفاده می‌کنند، به دلیل داشتن امگا۳، ممکن است درد‌های التهابی فروکش کند.

او همچنین گفت: استفاده از موادی مانند زنجبیل، دارچین و زردچوبه، با داشتن اثرات ضد التهابی ممکن است با کاهش درد همراه باشد. این مواد پیشگیری کننده نیستند، اما در کاهش درد مؤثرند.

این متخصص روماتولوژی، اصلاح شیوه زندگی، کاهش استرس و مصرف کمتر مواد غذایی آماده را به همه افراد و به خصوص افراد در معرض خطر این بیماری توصیه و تاکید کرد: مصرف دخانیات از جمله عواملی است که می‌تواند این بیماری را شعله ور کند.

جمشیدی گفت: شایع‌ترین علامت در این بیماری، درد مفاصل است که ناشی از التهاب است.

وی از خصوصیات درد‌های التهابی مفصل به دو علامت اشاره کرد:

اول: این دردها، در استراحت نیز وجود دارند وحتی تشدید می شوند.

دوم: فرد با خشکی صبحگاهی بیدار می‌شود و برای بهبود نیاز به زمان دارد.

این استاد دانشگاه گفت: روماتیسم مفصلی، هیچ مفصلی را بی نصیب نمی‌گذارد؛ اما درگیری در مفاصل انگشتان دست، مچ دست و انگشتان پا، شایع‌تر است.

او قرینه بودن درگیری مفاصل را از خصوصیات بارز این درد‌ها دانست.

وی یادآور شد: اگر درگیری مفصل بیش از ۶ الی ۸ هفته به طول بینجامد، درگیری مزمن نامیده می‌شود که متاسفانه همین زمان برای تخریب مفصل کافی است.

جمشیدی متذکر شد: بسیار مهم است که در بیماری آرتریت روماتوئید، تشخیص و درمان سریعتر انجام شود و اجازه ندهیم که مفصل تخریب شود.

او توصیه کرد: اگر درد التهابی داشتید و علامت‌های گفته شده در شما وجود دارند، سریع اقدام کنید تا مفاصل شما آسیب نبینند. با درمان و تشخیص به موقع، شانس خاموش شدن بیماری نیز وجود دارد.

کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال که تشخیص این بیماری چگونه ایجاد می شود، گفت: علائم بالینی و انجام آزمایشات تشخیصی (CRP,ESR,RF) از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در سال‌های اخیر انجام آزمایش ANTI CPP کمک کننده است، البته این آزمایش جواب مثبت کاذب نیز دارد.

وی افزود: این بیماری معمولاً آرام پیش می رود، اما در درصدی از موارد، سیر سریع وجود دارد.

وی گفت: از ابتدای درمان، از چند جهت بیماری را کنترل می‌کنیم. اول خاموش کردن التهاب، سپس سرکوب کردن سیستم ایمنی است که در نهایت منجر به کنترل بیماری می‌شود.

جمشیدی گفت: هر دارویی با عوارضی توام است. پزشک است که باید منافع و معایب دارو را نسبت به منفعت بیمار بسنجد.

وی افزود: متوتروکسات با دوز پایین، گزینه مناسبی در درمان بیماری‌های روماتیسمی است. همچنین برای کاهش درد و التهاب، معمولاً از دوز‌های پایین کورتون نیز استفاده می‌شود؛ زیرا عوارض بیماری را هم کنترل می‌کند.

کارشناس برنامه گفت: هیدروکسی کلروکین و سولفاسالازین جزء دیگر دارو‌های درمان این بیماری هستند.

او در مورد مصرف سولفاسالازین تاکید کرد: این دارو باید همراه با آب زیاد و با فاصله یک ساعت پس از غذا خورده شود.

این استاد دانشگاه گفت: اگر بیماری با این دارو‌ها بهبود نیافت، مصرف دارو‌های بیولوژیک توصیه می‌شود. این داروها، Anti TNF نام دارند که هم به صورت ضد التهاب عمل می‌کنند و هم روند بیماری را متوقف می‌کنند.

او گفت: خوشبختانه این دارو‌ها در کشور تولید شده اند و تحت پوشش بیمه نیز قرار دارند.

جمشیدی گفت: این داروها چون با شدت بیشتری سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند، بیمار ممکن است، مستعد ابتلا به عفونت شود. به همین دلیل دارو‌های بیولوژیک، در پله اول مصرف قرار نمی‌گیرند.