۹۰ هزار هکتار خاک در چهارمحال و بختیاری در معرض خطر است
زمانی که خاک و حاصلخیزی آن از دست می‌رود درواقع یک بخش مهم برای تولید محصولات کشاورزی با مشکل مواجه می‌شود پس از آن نیز اشتغال افراد در معرض خطر قرار می‌گیرد.
فرزاد رضازاده کارشناس مهندسی مطالعات اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: زمانی که خاک و حاصلخیزی آن از دست می‌رود درواقع یک بخش مهم برای تولید محصولات کشاورزی با مشکل مواجه می‌شود پس از آن نیز اشتغال افراد در معرض خطر قرار می‌گیرد.
وی درخصوص آلودگی و فرسایش خاک، راه‌های جلوگیری از آن و معضلاتی که به همراه دارد، اظهار کرد: آلودگی و تلفات خاک دو عاملی هستند که موجب می‌شوند خاک از دسترس خارج شود، براساس آمار موجود حدود ۳۳ درصد از حاصلخیزی خاک استان چهارمحال و بختیاری نیز به دلیل همین دو عامل از دست رفته است.
بیشتر بخوانید
کارشناس مهندسی مطالعات اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری با اشاره به اهمیت توجه به تغییر کاربری اراضی، افزود: با توجه به گسترش شهرها، جاده‌ها و... می‌توان گفت تغییر کاربری اراضی به عنوان بزرگترین عامل برای از دست رفتن خاک به شمار می‌آید، براساس آمار سازمان جهادکشاورزی از ۲۵۰ هزار هکتار خاک موجود در استان که زیرکشت دیم و آبی قرار دارند متاسفانه ۷۰ هزار هکتار در اطراف شهرها واقع شده‌اند و ۲۰ هزار هکتار نیز در نزدیکی جاده‌ها قرار دارند که برای توسعه جاده‌ها در آینده پیش‌بینی شده‌اند یعنی درحال حاضر ۹۰ هزار هکتار خاک در معرض خطر در استان وجود دارد.
وی با بیان اینکه فرسایش خاک دومین عامل تلفات خاک به شمار می‌آید، ادامه داد: در ایران سالانه حدود ۱۵ تا ۲۰ تن فرسایش خاک وجود دارد، اما در چهارمحال و بختیاری این رقم در هکتار بین ۱۰ تا ۱۵ تن تخمین زده می‌شود، آلودگی‌های خاک نیز یکی دیگر از عوامل تلفات خاک محسوب می‌شوند البته این عامل در استان به سطح بالا نرسیده است و خوشبختانه میزان سم و کود شیمیایی که مورد استفاده قرار می‌گیرد به اندازه یک سوم میانگین کشوری است، اما در برخی نقاط بدمصرفی سم و کود شیمیایی وجود دارد یعنی در این نقاط کشاورزان در کاشت محصول به ویژه در جایی که کشت سیب‌زمینی وجود دارد از کود شیمیایی زیادی استفاده می‌کنند همچنین در برخی نقاط این بدمصرفی هنگام سم‌پاشی باغات جهت مبارزه با آفات نیز مشاهده می‌شود.
رضازاده عنوان کرد: باوجود اینکه چهارمحال و بختیاری از نظر آلودگی خاک از وضعیت مطلوبی برخوردار است، اما با توجه به آمار محدود بیان شده از آلودگی‌های نقطه‌ای خاک همچنین تلفات خاک اعم از تغییر کاربری و فرسایش خاک می‌توان گفت خاک استان در معرض خطر قرار دارد.
کارشناس مهندسی مطالعات اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری با تاکید بر اهمیت موضوع خاک‌زایی، اضافه کرد: در دنیا خاک‌زایی بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ سال پیش‌بینی می‌شود، در کشور‌های پیشرفته مانند آمریکا تقریبا فرسایش خاک ۱۷ برابر سرعت تشکیل خاک است که این مشکل در ایران نیز وجود دارد، در استان ما فرسایش خاک در هکتار حدود ۱۰ تا ۱۵ تن تخمین زده شده است و این یعنی تقریبا هر ۲۰ سال یک سانتی‌متر از خاک فرسوده می‌شود و با توجه به اینکه به طور متوسط ۲۰۰ سال زمان لازم است تا یک سانتی‌متر خاک تشکیل شود می‌توان گفت حداقل سرعت فرسایش خاک در استان ۱۰ برابر بیشتر از تشکیل آن است یعنی ممکن است نسبت به سایر کشور‌ها آمار بهتری وجود داشته باشد، اما همین میزان نیز نگران‌کننده است.
وی تصریح کرد: با استفاده از برخی روش‌های ساده مانند اصلاح جهت شخم، روش‌های آبخیزداری به منظور کنترل فرسایش در دامنه کوه‌ها، مدیریت مناطق مرتعی و جنگلی و... می‌توان از فرسایش خاک پیش‌گیری کرد.
رضازاده یادآور شد: زمانی که خاک و حاصلخیزی آن از دست می‌رود درواقع یک بخش مهم برای تولید محصولات کشاورزی با مشکل مواجه می‌شود پس از آن نیز اشتغال افراد در معرض خطر قرار می‌گیرد، امروزه شاهد هستیم علی‌رغم اینکه هرساله اراضی زیر کشت توسعه پیدا می‌کنند و از روش‌های انتقال آب و نوین استفاده می‌شود، اما همچنان در تولید بسیاری از محصولات کشاورزی به نقطه مطلوب بهره‌برداری نرسیده‌ایم و درنتیجه می‌توان گفت در دراز مدت و با توجه به افزایش جمعیت و نیاز جامعه به تولید بیشتر، معضل از دست رفتن خاک نیز مشکلات فراوانی ایجاد خواهد کرد.
کارشناس مهندسی مطالعات اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری بیان کرد: کمتر از ۳۰ سال آینده حدود ۵۰ درصد از حاصلخیزی خاک‌های کشاورزی استان از دست می‌رود و درواقع نیمی از خاک‌های ما از دسترس خارج می‌شوند و استفاده از روش‌های نوین در تولید محصولات کشاورزی نیز جوابگوی نیاز جامعه نخواهد بود چراکه تولید محصول با استفاده از روش‌های نوین نیز به هزینه‌های بسیاری نیاز دارد و باید فضا‌های مناسب، سیستم‌های نوین آبیاری و... برای آن‌ها تامین شود که متاسفانه مشکلات موجود در حوزه آب و کمبود آن نیز می‌تواند معضلات پیش رو را تشدید کند.
وی افزود: از دست رفتن ساختار خاک نیز یکی دیگر از مشکلات موجود به شمار می‌آید یعنی به دلیل مصرف کود‌ها و سموم شیمیایی خاک حاصلخیز سطحی که دارای مواد آلی موردنیاز کشاورزی هستند فرسوده شده و از بین می‌روند و قسمت‌های زیرین خاک که باقی می‌مانند ساختار مناسبی برای کشاورزی و تولید محصول ندارند بنابراین لازم است روش‌های احیا و حاصلخیزی خاک به کار گرفته شوند که یکی از این روش‌ها استفاده از کود‌های دامی است چراکه این کود‌ها سازگاری بیشتری با محیط زیست دارند و می‌توانند اصلاح بافت خاک را نیز انجام دهند.
رضازاده خاطرنشان کرد: بنابراین از بین رفتن خاک مشکلات متعددی برای جامعه به همراه دارد که کاهش ظرفیت تولید محصول و درمعرض خطر قرار گرفتن اشتغال افراد تنها بخشی از آن‌ها محسوب می‌شوند درنتیجه افراد مجبور به مهاجرت و رفتن به سمت شغل‌های صنعتی و خدماتی خواهند شد که این شغل‌ها نیز دارای ظرفیت مشخصی هستند.
