ماجرای ارسال خون نادر از ایران به عمان برای مادر باردار

ششمین نشست روسای سازمان‌های بین المللی سلامت محور به میزبانی سازمان انتقال خون ایران با عنوان بررسی چالش ها، دستاورد‌ها و ظرفیت‌های سازمان انتقال خون برگزار شد و پس از مذاکرات و هم اندیشی، نماینده سازمان جهانی بهداشت پیشنهاد داد تا با واسطه سازمان جهانی بهداشت اقلام مورد نیاز سازمان که به خاطر تحریم‌ها امکان تامین آن نیست، تهیه شود.

مصطفی جمالی مدیر عامل سازمان انتقال خون ایران، با اشاره به دستاورد‌های انتقال خون کشور از جمله مدیریت تأمین خون در پاندمی کرونا گفت: در زمان وقوع این بحران، کشور‌های اتحادیه اروپا و آمریکا با کاهش ۲۰ تا ۲۵ درصدی ذخایر خون مواجه شدند، در صورتی که کشورمان خوشبختانه توانست با شبکه ملی خون رسانی کمترین افت را تجربه کند.

وی شاخص سلامت خون در ایران را طبق گزارش WHO همتراز کشور‌های پیشرفته دانست و در گزارشی به ارائه دستاورد‌های فنی و فناوری‌های نوین سازمان انتقال خون پرداخت و گفت: از ۴ هزار و ۲۰۰ نمونه بانک خون بند ناف این سازمان، تاکنون ۲۷ مورد پیوند انجام شده و با بیماران تطابق یافته است. همچنین در ۷۰ هزار نمونه ثبت شده در مرکز سپاس، (مرکز پذیره نویسی سلول‌های بنیادی غیر خویشاوند) تاکنون ۳۳ پیوند صورت گرفته است.

جمالی از ذخیره ۳۵۰ واحد گلبول فشرده فریز شده خون‌های نادر در ایران خبر داد و گفت: ارسال موفق نمونه‌ای از این خون‌ها برای بانوی بارداری که در کشور عمان نیازمند خون بود نشانه موفقیت در همکاری‌های بین المللی سلامت محور است که ایران عضوی از آن‌ها به شمار می‌رود.

وی افزود: برای سزارین این بیمار که گروه خون بسیار نادر داشت، یک اهدا کننده از شمال کشور، با هماهنگی سازمان انتقال خون، نیاز بیمار را تامین کرد و از طریق پرواز و با رعایت کامل شیوه نامه های زنجیره سرما این خون به وزرات بهداشت عمان منتقل شد.

جمالی ادامه داد: اگر سازمان‌های بین المللی در تأمین تجهیزات و مواد مورد نیاز از سازمان انتقال خون حمایت کنند، ظرفیت داریم که ذخایر خون بند ناف و آزمایش‌های سازگاری بافتی انسانی (HLA typing) را به حدی توسعه دهیم که به سلامت کشور‌های منطقه نیز کمک کند.

وی تأکید کرد: روزانه ۷۰۰ کودک در کشور به خاطر نداشتن امکان آزمایشات سازگاری بافتی و نیافتن نمونه مطابق، در معرض خطر مرگ قرار می‌گیرند، زیرا در شرایط تحریم امکانات لازم برای استفاده از روش NGS وجود ندارد.

جمالی از سازمان‌های بین المللی سلامت محور خواست تا در این زمینه با در نظر گرفتن ارزش‌های انسانی و حقوق بشری که اثری از آن در تحریم‌های اعمال شده علیه ایران دیده نمی‌شود، برای نجات جان انسان‌ها در ایران اقدامی موثر انجام دهند.

وی با اشاره به گوناگونی نژادی در ایران و مشابهت ژنتیک اقوام با کشور‌های همسایه تأکید کرد: در صورت رفع موانع تحریم از اقلام دارویی و تجهیزات درمانی و توسعه بانک سلول‌های بنیادی و آزمایش‌های تطابق بافتی، ایران می‌تواند برای سلامت و یاری رسانی به کشور‌های منطقه نیز اثر بخش باشد.

جمالی گفت: دانش و تکنولوژی موجود در ایران در حدی است که ما آمادگی داریم تا استاندارد سازی و توسعه انتقال خون کشور‌های منطقه را برعهده بگیریم و اجلاس G ۵ به همین منظور با مشارکت کشور‌های پاکستان، افغانستان و عراق برگزار خواهد شد.

محمد حسین نیکنام دستیار ویژه وزیر و مدیرکل همکاری‌های بین الملل وزارت بهداشت، ضمن معرفی سازمان انتقال خون گفت: این سازمان در سال ۲۰۰۷ میلادی موفق شد به اهدای خون صد در صد داوطلبانه دست پیدا کند.

وی با اشاره به گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO) افزود: خون اهدایی در ایران از ایمنی و سلامت بالایی برخوردار است و مدیریت چرخه خون و تضمین کیفیت آن در سطح پیشرفته است.

نیکنام با اشاره به برنامه ملی خون‌های نادر و پذیره نویسی سلول‌های بنیادی، گفت: ایران مرکز همکار سازمان جهانی بهداشت است و این سازمان، انتقال خون ایران را دارای جایگاه ویژه و مجهز به کادری فنی و پیشرفته می‌داند و به زودی این سازمان میزبان سمینار تخصصی G ۵ (عراق افغانستان، پاکستان، ایران و WHO) خواهد بود.

وی تأکید کرد: معتقدیم در این سازمان کار عظیمی انجام می‌شود و هر وقت که گزارش عملکرد تخصصی این سازمان را می‌شنوم، خوشحال می‌شوم.

در بخش دیگری از این همایش سید جعفر حسین، نماینده سازمان جهانی بهداشت در ایران، این نشست گروه ۵ را که در حد وزارت خانه‌ها در انتقال خون ایران برگزار می‌شود، مایه مباهات دانست و با ارائه گزارشی به مشکلات ارزی و تنگنا‌های مربوط به تهیه و ارسال اقلام و تجهیزات بهداشت و درمان برای کشور‌های تحت تحریم توسط سازمان‌های بین المللی اشاره کرد و تأکید کرد: در نهایت از راهی این ملزومات را برای کشور‌ها تأمین می‌کنیم، ولی وقتی جان انسان‌ها در میان است زمان بسیار با ارزش است و گاه قانع کردن و تبادلات بیش از ۴ ماه طول می‌کشد.

دکتر درودی مدیر کشوری برنامه مشترک سازمان ملل متحد در زمینه ایدز نیز با تأکید بر مشکلات یاد شده توسط اعضای این نشست گفت: گردآوری این مسئولان و برگزاری این نشست‌ها کار خارق العاده‌ای است که جای تشکر بسیار دارد.

وی با اشاره به تجهیزات درمانی زیادی که سازمان‌های بین المللی سلامت محور تا کنون توانسته اند برای کشور‌های عضو و تحت تحریم فراهم کنند گفت: ما در این زمینه نهایت تلاشمان را خواهیم کرد و تاجایی که کنترل در دست ما باشد اقلام مورد نیاز ایران را فراهم می‌کنیم. اما تبادلات مالی و مسائل گمرکی کار را زمان بر و پیچیده می‌کند.

او با اشاره به تهیه پانسمان مورد نیاز کودکان ایران برای مصرف یک سال، تلاش‌های بین المللی را در این زمینه اثر بخش توصیف کرد.

وی گفت: با توجه به توانمندی تخصصی انتقال خون ایران این کشور می‌تواند همکار مهمی در برنامه سازمان ملل متحد در زمینه ایدز باشد.

در این نشست هریک از اعضای حاضر ضمن اشاره به مشکلات ناشی از تحریم و تبادلات مالی برای رفع این موانع و کمک به ایران اعلام آمادگی کردند.

همچنین حسین شمالی نماینده سازمان غذا و دارو، گزارشی از موانع ومشکلات ناشی از عدم دسترسی به مواد اولیه و تجهیزات ارائه داد و گفت: در صورت کمک به ایران، ما می‌توانیم علاوه بر رفع نیاز داخل، نیاز‌های منطقه را برای اقلام دارویی رفع کنیم، زیرا در ایران توانایی تولید دو تا سه برابر نیاز داخل در صورت تأمین برخی از مواد اولیه دارو، حتی اقلام بیولوژیک و هایتک وجود دارد.

وی تأکید کرد: بیماران تالاسمی و پیوندی و بیماران خاص بیش از دیگران از این تحریم‌ها آسیب می‌بینند و ما برای رفع این موانع یا راهی خواهیم یافت، یا راهی خواهیم ساخت.

در پایان این هم اندیشی، سید جعفر حسین نماینده سازمان جهانی بهداشت، با ارائه راهکاری اعلام آمادگی کرد که طبق انعقاد توافق نامه‌ای با ایران، به عنوان واسطه خرید اقلام مورد نیاز، کمبود‌های دارویی و تجهیزات پزشکی ایران را تأمین کند و دکتر جمالی نیز در جمع بندی مذاکرات انجام شده ضمن درخواست برقراری جلسات مستمر و شناسایی ظرفیت‌های همکاری متقابل، ابراز امیدواری کرد تا با جلب توافق دولت بتوان از پول‌های فریز شده ایران در خارج برای تهیه تست NAT و سایر اقلام و تجهیزات دارو و درمانی، نقص‌های این حوزه رفع شود.