غربالگری عفونت‌ها یکی از موثرترین فاکتور‌های سلامت خون

احمد قره باغیان سخنران بیستمین کنگره کشوری و چهاردهمین کنگره بین المللی ارتقای کیفیت خدمات آزمایشگاهی تشخیص پزشکی ایران که در روز‌های ۲۶ الی ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۲ در مرکز همایش‌های برج میلاد برگزار می‌شود، با اشاره به اهمیت اهدا و انتقال خون در نظام سلامت، گفت: با توجه به پیشرفت علم و دانش هنوز هیچ جایگزینی برای انواع فرآورده‌های سلولی و پلاسمایی وجود ندارد. البته برخی از فاکتور‌های انعقادی به شکل نوترکیب تهیه شده اند، ولی برای بخش اعظم فرآورده‌ها مانند گلبول‌های قرمز و پلاکت که مهم‌ترین بخش مورد استفاده برای بیماران هستند هیچ جایگزینی در دنیا نداریم و بیماران در صورت نیاز بیشتر به فرآورده‌های سلولی و پلاسمایی نیازمند اهدای خون یا اهدای فرآورده‌ها توسط اهدا کنندگان داوطلب بدون چشم داشت مادی هستند.

وی با بیان این مهم که پیشرفت مراکز انتقال خون وابسته به پیشرفت نظام سلامت هر کشور است، گفت: کشور ما از سال ۱۳۵۳ دارای سازمانی به نام سازمان انتقال خون است که به عنوان تنها متولی وظیفه جمع آوری خون و فرآورده‌های خونی از اهدا کنندگان و توزیع آن به مراکز درمانی را بر عهده دارد که در این بین سلامت خون و انتقال صحیح فرآورده‌های خونی از رگ اهدا کننده تا رگ گیرنده بسیار حائز اهمیت است.

این استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، افزود: در واقع منظور از سلامت خون به حداقل رساندن تمامی عوارض ناخواسته ناشی از مصرف خون و فرآورده‌های آن در بیماران و گیرندگان خون است.

قره باغیان ادامه داد: خون و فرآورده‌های آن مانند سایر دارو‌ها و به عنوان یک داروی بیولوژیک نمی‌تواند بدون عارضه باشد و با حداقل رساندن این عوارض و جلوگیری از انتقال عفونت‌های قابل انتقال توسط خون و فرآورده‌های آن می‌توان از عوارض فوری و حتی عوارض تأخیری در جهت ارتقا سلامت بیماران بهره برد.

دانش آموخته دکترای علوم آزمایشگاهی گفت: یکی از مؤثرترین فاکتور‌ها در سلامت خون انجام آزمایشات و غربالگری در ارتباط با عفونت‌های قابل انتقال توسط خون و فرآورده‌های خونی است که طبق استاندارد سازمان جهانی بهداشت تمام مراکز انتقال خون وظیفه دارند تمام فرآورده‌های سلولی و پلاسمایی دریافت شده از اهدا کنندگان را برای حداقل سه نوع ویروس هپاتیت B و C و HIV و همچنین سیفیلیس آزمایش کنند و همچنین با شیوع بیماری‌ها ممکن است سایر عوامل عفونی که قابلیت انتقال از طریق خون و فرآورده‌های خونی را دارند نیز مورد آزمایش قرار گیرند که خوشبختانه در کشور ما نیز این استاندارد‌ها رعایت می‌شود.

وی با اشاره به مهم‌ترین گروه‌های هدف مصرف فرآورده‌های خونی، بیان داشت: نوزادان، کودکان، زنان و بیماران ترومایی از گروه‌های آسیب پذیری هستند که مصرف خون و فرآورده‌های آن برای آن‌ها بسیار مهم است، و دسته‌ای از بیماران که حیات آن‌ها وابسته به مصرف منظم خون و فرآورده‌های آن است مثل بیماران تالاسمی.

این متخصص ایمنوهماتولوژی بالینی اضافه کرد: دسته دیگری از بیماران هستند که تداوم درمان آن‌ها وابسته به انتقال خون است مثل بیماران سرطانی، دسته و گروه دیگری از بیماران نیز هستند که درمان آن‌ها اغلب به شکل جراحی بوده و وابسته به انتقال خون است همچون جراحی‌های قلب، جراحی‌های زنان و زایمان، ارتوپدی و جراحی‌های پیوند، که در این بین موضوع تشخیص مصرف فرآورده‌ها نه تنها در میزان آن بلکه نوع نیاز هر بیمار به همان فرآورده بسیار مهم و حائز اهمیت خواهد بود.

قره باغیان به نقش و اهمیت کنگره ارتقای کیفیت در افزایش دانش و آگاهی مخاطبین در زمینه خون و فرآورده‌های خونی اشاره کرد و گفت: کنگره ارتقای کیفیت با توجه به حضور گسترده شرکت کنندگان خود در گروه‌های مختلف پزشکی می‌تواند موجب آشنایی بیشتر آن‌ها با نحوه تهیه خون و فرآورده‌های خونی و ارزش آن‌ها در نظام سلامت و حیات و نجات بیماران شود. همچنین افزایش این دانش منجر به بینش نقش مهم و حیاتی انتقال خون در مراکز درمانی می‌ شود.