تولید برنج در شمال کشور دو سال گذشته روند پر فراز و نشیبی را تجربه کرده است، روندی که رنجی کم حاصل را برای برخی از برنجکاران مازندرانی در پی داشت و اکنون با توجه به نزدیک شدن به پایان فصل برداشت برنج، دغدغه کشاورزان را برای فروش نرفتن محصولشان همانند سال گذشته بیشتر کرده است.

دولت برای حل دغدغه کشاورزان طرح حمایتی خرید برنج را از دو ماه قبل آغاز کرده است که در آن علاوه بر ادارات غله و خدمات بازرگانی و شالیکوبی‌های منتخب، تعدادی از فروشگاه‌های بزرگ زنجیره‌ای کشور نیز وارد فرایند خرید برنج شدند تا با ایجاد مراکز خرید در هر شهر، بخشی از محصولات سال گذشته و کشت جدید را با قیمت توافقی از کشاورزان خریداری کنند.

رونق خرید و فروش برنج

برنج دومین محصول کشاورزی پرمصرف در کشور بعد از گندم است، محصولی که بیش از ۴۰ درصد آن در مازندران تولید می‌شود با بازاری که همواره مستعد بروز نوسانات قیمتی است.

 دو سال قبل کشاورزانی هر کیلوگرم برنج خود را ۳۷ تا ۴۰ هزار تومان فروخته بودند اما زمانی که همه برنج‌ها از دست کشاورزان خالی شد، قیمت برنج نیزتا سه برابر افزایش یافت، به همین دلیل بسیاری از شالیکاران تصمیم گرفتند برنج‌ها را به دلالان و واسطه‌ها که بیشترین منفعت را می‌بردند نفروشند و این تصمیم سبب شد تقاضا برای خرید برنج به شدت کاهش یابد و بخش زیادی از برنج‌ها در انبار‌ها بماند و دولت برای خارج کردن برنج از انبار‌ها از دو ماه قبل طرح خرید حمایتی برنج را آغاز کرده است که این روند همچنان ادامه دارد.

یکی از کشاورزان آملی که برای فروش برنج به یکی از کارخانه‌های شالیکوبی منتخب آمده است از اجرای این طرح ابراز خرسندی کرد و گفت: برنج‌هایی که پارسال برداشت کرده بودم در انبار‌ها مانده و خریداری نشده بود.

او می‌گوید: برنج‌های در انبار مانده را در یکی از مراکز خرید برنج فروختم و وجه آن را نیز ۱۰ روزه دریافت کردم.

این کشاورز اهل آمل افزود: قیمتی که برای خرید هر کیلوگرم برنج طارم محلی اعلام شده ۶۱ هزار تومان و تقریبا با قیمت بازار یکسان است. 

یکی از کشاورزان ساروی نیز با بیان اینکه بازار برنج تا دو ماه قبل کاملا راکد بود، گفت: نگهداری طولانی مدت برنج در انبار‌ها سبب می‌شد آفت به محصول بزند، اما با اجرای طرح حمایتی، برنج‌ها پیش از اینکه آسیب ببینند فروخته شدند.

او افزود: تا دوماه قبل بازار کششی برای جذب برنج نداشت، اما اکنون بازار برنج در حال خروج از رکود است.

این کشاورز ساروی با قدردانی از دولت و استانداری و جهاد کشاورزی مازندران خواستار تداوم خرید برنج به منظور تکرار نشدن تراژدی سال گذشته شد .

کشف قیمت برنج انجام شود
قیمت هر کیلوگرم برنج طارم هاشمی و محلی پارساله اکنون در بازار‌های مازندران بین ۶۵ تا ۷۵ هزار تومان است، به همین دلیل برخی کشاورزان معتقدند برای اجرای کامل این طرح و خروج برنج از انبار‌ها باید قیمت‌ها نیز متناسب با بازار باشد.

آن‌ها می‌گویند با توجه به افزایش هزینه‌های تولید، فروش برنج‌ها نو با قیمت برنج‌های پارساله به صرفه نیست.

حسین‌پور یکی از کشاورزان بابلی می‌گوید: کشاورزان برای تولید هر کیلوگرم برنج حداقل ۵۵ تا ۶۰ هزار تومان هزینه می‌کنند که هزینه‌های پس از تولید مانند حمل و نقل و هزینه‌های حق المعل کاری باید به آن اضافه شود.


او افزود: قیمت برای خرید برنج طارم در حالی بین ۵۸ تا ۶۱ هزار تومان اعلام شده که به نظر می‌رسد با توجه به این هزینه‌ها باید بیشتر از آن باشد تا دلالان نیز وارد بازار نشوند.

حسین‌پور در خصوص تاثیرگذاری مراکز خصوصی خرید برنج، گفت: شهرسستان بابل ۶ بخش دارد و اگر قرار است برنج‌ها از انبار‌ها خالی شوند باید تعداد مراکز خرید افزایش یابد تا کشاورزان هزینه حمل و نقل کمتری بپردازد.

حجت‌الاسلام محسن شیخی عزیزی امام جمعه بخش لاله‌آباد بابل نیز در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان با تاکید بر اینکه واردات بی‌رویه برنج خارجی باعث بی رغبتی بازار نسبت به برنج داخلی شده است، گفت: واردات برنج که در سال گذشته مطابق با آمار‌های گمرکات کشور بیشتر هم شده است علاوه بر بر هم زدن عرضه و تقاضا سبب شد تا رغبت بازار نسبت به برنج داخلی مرغوب کم شود و این بی‌رغبتی باعث ناامیدی کشاورزان شد.

او افزود: شغل اول و آخر بیشتر کشاورزان مطنقه برنجکاری است و با تلاش یکساله خود باید مخارج روزمره زندگی، تحصیلات و ازدواج فرزندان و دیگر دغدغه‌هایشان را برطرف کنند و چنانچه نتوانند به سود واقعی دست پیدا کنند زندگی و حیات آن‌ها با مشکل مواجه می‌شود.

امام جمعه بخش لاله‌آباد بابل ادامه داد: قیمت برنج کشت جدید را ۵۸ الی ۶۰ هزار تومان اعلام کردند که دور از انصاف است چرا که هزینه تولید به مراتب از این رقم بالاتر است.

حجت‌الاسلام شیخی عزیزی گفت: اگر این روند ادامه داشته باشد بدون شک در آینده‌ای نزدیک شاهد تغییر کاربری گشترده زمین‌های کشاورزی در منطقه شمال کشور خواهیم بود.

استقبال شالیکاران خوب است

شهرستان بابل یکی از قطب‌های تولید برنج در استان و کشور است، شهرستانی که ۴۷ هزار و ۵۳۴ هکتار اراضی شالیزاری دارد و سالانه بیش از ۳۰۰ هزار تن برنج تولید می‌کند.

سید تقی جعفریان مدیر یکی از مراکز فعال شهرستان بابل جهت خرید محصولات کشاورزی برنج در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان با بیان اینکه هدف از اجرای این طرح خارج کردن بازار برنج از رکود کامل است، گفت: کشاورزان در یک ماه اخیر استقبال خوبی برای فروش برنج کردند و تاکنون بیش از ۲ هزار تن برنج خریداری بندی، بسته بندی و روانه بازار کردیم.

او در خصوص نحوه پرداختی‌ها نیز گفت:هر کیلوگرم برنج طارم بین ۶۰ تا ۶۱ هزار تومان خریداری می‌شود و مبلغ برنج نیز حداکثر ۱۰ روزه به حساب فروشندگان واریز می‌شود.


هر چند دولت برای حمایت از شالکیاران شمالی خط اعتباری ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومانی اختصاص داده است و وزارت جهاد کشاورزی و شرکت بازرگانی دولتی و ادارات غله استان‌ها را به خط کرده است تا برنج‌ها هر چه سریعتر خریداری شوند، اما با توجه به اظهارات کشاورزان و رصد بازار به نظر می‌رسد اجرای این طرح در صورتی موفق خواهد بود که قیمت برنج‌های محلی همانند برنج‌های پرمحصول کمی افزایش یابد.

قیمت خرید هر کیلوگرم برنج ارقام پرمحصول ابتدا برای برنج ندا ۳۳ و شیرودی ۳۹ هزارتومان اعلام شده بود، اما بعد از دو هفته این قیمت‌ها افزایش یافت و اکنون قیمت خرید برنج پرمحصول ندا ۳۵ تا ۳۶ هزارتومان و برنج پرمحصول شیرودی ۴۲ تا ۴۲ هزار و ۵۰۰ تومان تعیین شده است، اتفاقی که اگر برای ارقام محلی برنج اجرا شود هم برنج‌ها از دست کشاورزان خارج می‌شوند هم ارزانتر از پارسال به دست مصرف کننده خواهد رسید.