باشگاه خبرنگاران جوان گزارش می‌دهد؛
وقتی کمبود مایه حیات، بلای جان روستاها می شود
گرمای طاقت فرسای تابستان و کمبود بارندگی ها، تنش آبی را در روستا‌های خراسان جنوبی تشدید کرده است.
در تابستان داغ امسال حکایت کم آبی و آبرسانی سیار در روستا‌های خراسان جنوبی به گوش می‌رسد؛ موضوعی که نه تنها برای اهالی روستاها بلکه برای مسئولین نیز دغدغه شده است.
خراسان جنوبی به دلیل آنکه دارای آب و هوای گرم و خشک است در فصل تابستان به دلیل گرمی هوا و از سوی دیگر افزایش تقاضای مردم در برداشت آب با مشکل کمبود آب روبرو می‌شود و به همین دلیل بر تعداد روستا‌هایی که با تانکر آبرسانی می‌شوند افزوده می‌شود.
آبرسانی سیار به ۴۵۸ روستا
در خراسان جنوبی به طور ثابت به ۳۱۶ روستا آبرسانی با تانکر صورت می‌گیرد، اما در فصل تابستان ۱۳۲ روستای دیگر با جمعیت ۳۴ هزار نفر نیز به چرخه آبرسانی سیار به وسیله تانکر افزوده می‌شوند.
مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب خراسان جنوبی به خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان می‌گوید: امسال به دلیل گرمای بالای هوا در ۱۷ مجتمع روستایی و ۵ شهر استان از جمله بیرجند، طبس، آرین شهر، نهبندان و قاین دچار مشکل شدیم.
از آقای دوستی این را پرسیدم که آیا اقداماتی هم برای جلوگیری از تنش‌های آبی در این شهر و روستاها هم صورت گرفته است یا خیر؟
او بیان کرد: بله. خوشبختانه امسال توانستیم خدمات آبرسانی سیار را به روستاها نسبت به پارسال ۳۱ درصد افزایش دهیم به طوری که پارسال با ۲۶ تانکر به روستاها آبرسانی صورت می‌گرفت، اما امسال این تعداد به ۳۸ تانکر افزایش یافته است.
اما وقتی پای صحبت تنش آبی به شهر‌ها باز می‌شود موضوع کمی نگران کننده است، زیرا در شهر‌ها جمعیت مردم نسبت به روستاها بسیاز بالاتر است و باید مسئولان قبل از آنکه وضعیت وخیم شود فکری کنند هر چند مردم نیز باید به این موضوع توجه و از مصرف بی رویه آب جلوگیری کنند.
حفر ۱۲ حلقه چاه برای حیات شهر‌ها
از آنجایی که امسال از خرداد ماه با گرمای بی سابقه‌ای رو به رو شدیم این موضوع سبب شد تا مسئولین به دنبال راه چاره‌ای باشند و یکی از این راه‌ها حفر چاه برای تأمین آب شرب مردم شهرهاست.
مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب خراسان جنوبی گفت: امسال ۱۲ حلقه چاه برای شهر‌ها و ۶ حلقه چاه برای روستای حفر و تجهیز شد تا از این تنش آبی در این برهه سال رهایی یابیم و حفر ۶ حلقه چاه دیگر نیز برای شهر‌های استان در نظر داریم و همینطور آبرسانی سیار به روستا‌های استان را نیز ادامه خواهیم داد.
دوستی با اشاره به کم آبی سد نهرین در طبس و جمعیت بالا در این شهرستان گفت: طرح انتقال آب از دشت اصفهک به طبس برای رهایی از تنش آبی در این منطقه در نظر گرفته شد که این طرح تا پایان ماه گذشته ۱۸ درصد پیشرفت داشته است.
او بیان کرد: اعتبار مورد نیاز برای تکمیل این طرح ۵ هزار میلیارد ریال است که تاکنون تنها ۴۰۰ میلیارد ریال برای آن هزینه شده است.
قرارگاه امام حسن مجتبی به کمک روستائیان می‌آید
چند سالی است شاهد حرکت جهادی آبرسانی پایدار به روستا‌های خراسان جنوبی هستیم که در نمونه شاخص آن قرارگاه امام حسن مجتبی (ع) به میدان آمده تا دست در دست دولت آب را به خانه‌های روستائیان برساند.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان جنوبی می‌گوید: تفاهم نامه با قرارگاه امام حسن مجتبی (ع) شامل دو مرحله است که در مرحله نخست اجرای طرح‌های جهاد آبرسانی، آبرسانی به ۱۰۸ روستای خراسان جنوبی مورد هدف قرار دارد که این طرح‌ها بیش از ۶۰ درصد پیشرفت دارد.
بیشتر بخوانید
دوستی افزود: در مرحله دوم هم آبرسانی به ۱۴۵ روستای دیگر خراسان جنوبی با قرارگاه امام حسن مجتبی (ع) وارد مرحله اجرایی شده است.
او ادامه داد: در مرحله دوم این قرارداد قرار است عملیات آبرسانی به ۱۴۵ روستا با اعتبار هزار میلیارد تومان در مدت سه سال اجرا شود که ۷۰ درصد از منابع ملی و ۳۰ درصد از منابع استانی تأمین اعتبار می‌شود.
شکافته شدن زمین با برداشت بی رویه آب
درست است که مسئولین باید به فکر رفع مشکل و برطرف کردن تنش‌های آبی در نقاط مختلف استان باشند، اما باید دید که آیا مردم هم آنقدر به فکر وضعیت آبی استان هستند یا خیر؟
بر اساس مطالعات به دست آمده در کشور میزان مصرفی آب در زمان پیک مصرف ۲۵ درصد افزایش یافته است و این به گونه‌ای است که در خراسان جنوبی ۳۸ درصد افزایش یافته و این یعنی افزایش بی رویه مصرف آب!
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی گفت: برداشت بی رویه آب و از سوی دیگر کاهش بارندگی‌ها باعث فرونشست زمین از جمله در دشت‌های سرایان، سده، چاهک موسویه، طبس، مختاران، سهل‌آباد و خضری شده است که در مجموع ۱۷ نقطه مطالعاتی درگیر فرونشست زمین شده اند.
به گفته سارانی سالانه در خراسان جنوبی ۱۲۰ میلیون مترمکعب کسری مخزن آب وجود دارد و این برداشت اضافه و مستمر از سال ۱۳۶۰ تاکنون میزان کسری آب را به ۴ میلیارد متر مکعب رسانده است!
براساس استاندارد‌های جهانی سالانه ۴۰ درصد حجم ورودی آب به سفره‌های زیرزمینی را می‌توانیم برداشت کنیم که هم اکنون در خراسان جنوبی به مرحله فوق بحران رسیده‌ایم و ۱۶۰ درصد آب قابل برنامه ریزی را استفاده می‌کنیم که زنگ خطر جدی برای منابع آب زیرزمینی است.
قانون در کمین متخلفان! چاه‌های غیر مجاز مسدود می‌شوند
با توجه به آنکه بیش از ۸۰ درصد مصرف آب در خراسان جنوبی در زمینه کشاورزی است گاهی تعدادی از مردم تصمیم به حفر چاه‌های غیر مجاز می‌کنند.
وحدانی نیا معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان جنوبی گفت: گاهی شاهد حفر چاه‌های غیر مجاز در مسیر و حریم رودخانه‌ها هستیم و امسال هم قرار است تا پایان سال ۵۰ چاه غیر مجاز در حریم رودخانه‌ها مسدود شود.
حجت الاسلام وحدانی نیا با اشاره به اینکه ۲۵۷ حلقه چاه غیرمجاز در استان وجود دارد افزود: از این تعداد ۶۱ چاه در حریم و بستر رودخانه‌های استان هستند.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان از شورا‌ها و دهیاران در روستاها خواست هر گونه حفر چاه غیرمجاز و تصرف در حریم و بستر رودخانه‌ها را گزارش دهند.
در این بین سامانه سجام نیز آماده دریافت هر گونه گزارش مردمی از حفر چاه و دخل و تصرف در حریم و بستر رودخانه است تا از طریق دستگاه‌های مسئول پیگیری شود.
چگونه با تنش آبی مقابله کنیم؟
خشکسالی در خراسان جنوبی وارد بیست و دومین سال خود شده است و بیشتر روستاها و شهر‌ها را در شرایط سخت کم آبی قرار داده است.
هر چند به گفته مسئولان طرح‌های میان مدت و بلند مدتی همانند آبرسانی پایدار به روستاها، حفر چاه‌های جدید برای تأمین آب شهری و حتی انتقال آب از دریای عمان به خراسان جنوبی می‌تواند عمق بحران را کمتر کند، اما مردم و کشاورزان هم باید همت کنند تا آب را بیهوده هدر ندهند.
تشویق کشاورزان به استفاده از سامانه‌های نوین آبیاری، پلمب چاه‌های کشاورز غیر مجاز و جلوگیری از اضافه برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی راهکار‌های در دسترس تری برای مقابله با چالش کم آبی و عبور از بحران است.
گزارش از زهرا رضوانیان
