چاه‌های کشاورزی بلای جان تالاب کجی نمکزار
برداشت از چاه‌های آب در محدوده تالاب کجی نمکزار نهبندان به اندازه است، اما تعداد زیاد این چاه‌ها باعث تهدید جان تالاب شده است.
شهابی فرد عضو هیئت مدیره و مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی در برنامه میز خبر صدا و سیمای استان گفت: در سال آبی ۱۴۰۱- ۱۴۰۲، ۷۵ میلیمتر نسبت به پارسال و دراز مدت کاهش سطح آب در محدوده تالاب کجی نمکزار نهبندان را داشتیم که به طور درصدی نشان دهنده کاهش ۴۵ درصدی و بحرانی شدن وضعیت تالاب است.
او افزود: یک شبکه سنجش آب سطحی و زیرزمینی در دشت سهل آباد ایجاد کردیم که در آن خط آب ۲۷ حلقه چاه اندازه‌گیری می‌شود و بر اساس داده‌ها مشخص شده که عمق آب کمتر از ۱۰ متر است و از آنجایی که جهت جریان آب‌های زیرزمینی به سمت تالاب است، هرچه برداشت از چاه‌ها کمتر باشد ورودی آب‌ها به تالاب بیشتر شده و تالاب جان بیشتری می‌گیرد.
شهابی فرد بیان کرد: آبخوان سهل آباد از سال ۸۸ ممنوع اعلام شده، اما در طی ۲۰ سال گذشته حدود ۳ متر افت سطح آب زیرزمینی در این منطقه داشتیم که منجر به اضافه برداشت ۲۷ میلیون متر مکعبی شده است.
عضو هیئت مدیره و مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه خراسان جنوبی ادامه داد: بر اساس آمار سال ۱۴۰۰، ۱۱۸ چاه بهره‌برداری، ۱۵۰ قنات و ۱۱ چشمه در دشت سهل آباد داریم و به طور کلی ۹۵ درصد منابع آبی این منطقه برای کشاورزی و ۴ در شرب مصرف می‌شود که می‌توان گفت نجات تالاب از طریق وارد شدن به بحث کشاورزی و مدیریت برداشت آب‌ها امکان پذیر است.
او عنوان کرد: در محدوده تالاب چاه بهره‌برداری وجود ندارد و سطح آب زیرزمینی در این محدوده کمتر از ۱۰ متر و تمام چاه‌های کشاورزی فعال در این منطقه هوشمندسازی شده است و اضافه برداشت ندارد، اما چون تعداد چاه‌ها زیاد است باعث ایجاد بحران در تالاب می‌شود.
شهابی فر اظهار کرد: به همین دلیل طرح سازگاری با کم آبی تهیه و بر اساس آن مشخص شد که تالاب کجی نمکزار نهبندان ۱۲ میلیون مترمکعب بیشتر از توانش برداشت آب دارد که قرار شد تا پایان سال ۱۴۰۵، ۳ و ۲۶ دهم میلیون مترمکعب کاهش برداشت داشته باشیم که تاکنون ۲.۸ میلیون مترمکعب از این برنامه را عملیاتی کرده‌ایم و هدف بعدی از سال ۱۴۰۵ به بعد شروع می‌شود.
عضو هیئت مدیره و مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی گفت: می‌توان از اقداماتی مثل پرداخت هزینه نکاشت به کشاورزان و خریداری تعدادی چاه توسط دولت از بحران در این منطقه جلوگیری کرد و به آن جان دوباره بخشید.
امسال ۱۵ درصد تالاب کجی نمکزار نهبندان آبگیری شد
حاتمی مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی گفت: تالاب کجی نمکزار نهبندان یک تالاب فصلی است که پارسال ۸۰ درصد آبگیری شد و از فصل چهارم سال به بعد به طور کامل خشک شد.
او افزود: در حوزه تالاب ۷۸ حلقه چاه فعال وجود دارد و سه حلقه چاه غیرمجاز نیز پلمب شده است که این چاه‌های فعال باید مدیریت شود و اگر بتوانیم سطح آب‌های زیرزمینی را در حد معمول نگه داریم مشکلی نخواهیم داشت.
بیشتر بخوانید
حاتمی بیان کرد: امسال ۱۵ درصد تالاب تا الان آبگیری شده و بحث گرما و تبخیر زیاد در خشک شدن آب تالاب تأثیر زیادی دارد که امیدواریم امسال با توجه به آماری که هواشناسی داده است بارندگی‌های خوبی داشته باشیم تا تالاب مجدد آبگیری شده و جان دوباره بگیرد.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست خراسان جنوبی ادامه داد: ۱۶ دستگاه موظف شدند تا در برنامه مدیریت تالاب کجی نمکزار نهبندان همکاری کنند که تاکنون عملکرد اداره کل آب منطقه‌ای و جهاد کشاورزی قابل قبول بوده است.
مدیریت هماهنگ و جامع ادارات متولی راهکار نجات تالاب کجی نمکزار نهبندان
ایروانی فرماندار نهبندان گفت: تالاب کجی نمکزار نهبندان با توجه به مشکلات فصلی، گرمای شدید و خشکسالی هم اکنون کاملاً تبخیر شده و فقط سطح آن رطوبت دارد که این اتفاق در سنوات گذشته هم افتاده، اما باید بر اساس برنامه مدیریت جامع تالاب که بین محیط زیست و دانشگاه بیرجند تهیه و ۱۶ دستگاه متولی مدیریت شده است رفتار کنیم که نگاه هماهنگ این دستگاه‌ها بر اساس مدیریت جامع باید باشد و خود را مکلف بدانند تا تالاب کجی نمکزار نهبندان را از بحران خارج کنیم.
او افزود: البته یک اقدام فوری با نصب کنتور‌های هوشمند در چاه‌های کشاورزی انجام شد که سطح افت آب را کنترل می‌کنیم تا بیشتر از حد نشود و همچنین جهاد کشاورزی می‌تواند کشاورزان در این منطقه را متقاعد کند تا برنامه آبیاری نوین را اجرا کنند.
ایروانی بیان کرد: به طور کلی از عمل به وظایف دستگاه‌های اجرایی در زمینه مدیریت منابع آبی تالاب کجی نمکزار نهبندان رضایت نداریم و تنها عملکرد شرکت آب منطقه‌ای را قابل قبول می‌بینیم.
