باشگاه خبرنگاران جوان؛ زهره شعبانی - در روزهایی که عطر اربعین در کوچه‌پس‌کوچه‌های ایران پیچیده، شهر مقدس قم با آغوشی گشوده، میزبان زائرانی از سراسر کشور و جهان شده است. اینجا، نه‌فقط گذرگاهی برای عبور، بلکه پناهگاهی برای آرامش، درمان، و تجلی عشق حسینی است؛ شهری که با خادمان بی‌نام و نشان، روایت همبستگی و ایثار را زنده نگه می‌دارد.

قم، دروازه‌ای برای عبور هزاران دل مشتاق

 قم این روزها فراتر از یک شهر مذهبی، به «عمود اول» مسیر جهانی اربعین تبدیل شده است؛ نقطه‌ای راهبردی که زائران از ۱۷ استان ایران و ۳۲ کشور جهان، از جمله افغانستان، پاکستان، هند، نیجریه و دیگر کشورهای شیعه‌نشین، از آن عبور می‌کنند تا به کربلای دل‌ها برسند.

 این شهر با ظرفیت‌های معنوی و زیرساخت‌های مردمی‌اش، به الگویی کم‌نظیر از میزبانی دینی و فرهنگی بدل شده است.

 قرارگاه مردمی اربعین قم، با بهره‌گیری از ۲۵۰۰ خادم داوطلب و ۷۵ واحد اجرایی، نه‌تنها خدمات رفاهی و فرهنگی ارائه می‌دهد، بلکه جلوه‌ای از همدلی، ایمان و مدیریت مردمی را به نمایش گذاشته است؛نمونه‌ای زنده از اینکه چگونه یک شهر می‌تواند دروازه‌ای برای عبور هزاران دل مشتاق باشد.

خانه‌هایی که حسینی شدند

 در طرح مردمی «بیت‌الحسین»، بیش از ۲۰۰ خانه‌ شخصی در قم، با دل‌هایی گشوده و نیت‌هایی عاشقانه، به محل اسکان زائران اربعین تبدیل شده‌اند. این ابتکار، با هدف تمرکززدایی خدمات و گسترش فرهنگ میزبانی در سطح محله‌ها، نه‌تنها بار اجرایی را سبک کرده، بلکه روح همدلی و کرامت را در بافت شهری دمیده است. خانواده‌هایی که درهای خانه‌شان را به روی زائران گشودند، در واقع دل‌هایشان را وقف مسیر عشق کردند.

 «بیت‌الحسین» جلوه‌ای زنده از مشارکت مردمی در خدمت‌رسانی عاشورایی است؛ جایی که هر خانه، به حسینیه‌ای کوچک بدل شده و هر میزبان، به خادمی بی‌نام و نشان در مسیر نور مبدل شده است.

مدارس، درمانگاه‌ها، سفره‌های مهربانی؛ روایت یک خدمت بی‌منت

در روزهای منتهی به اربعین، مدارس قم دیگر فقط محل آموزش نیستند؛ آن‌ها به پناهگاه‌هایی گرم برای زائرانی تبدیل شده‌اند که از راه‌های دور آمده‌اند، با دل‌هایی خسته اما مشتاق. تا کنون ۴۰ مدرسه در سطح شهر برای اسکان زائران آماده شده‌ان؛کلاس‌هایی که حالا با پتوهای ساده، چای داغ و لبخند میزبانان، رنگی تازه گرفته‌اند.  

خدمات ارائه‌شده تنها به اسکان محدود نمی‌شود. سه وعده غذای گرم، نوشیدنی‌های سنتی و چای، و مهم‌تر از همه، خدمات درمانی رایگان، بخشی از این میزبانی گسترده‌اند. سال گذشته، تنها در حوزه درمان، بیش از ۷ میلیارد تومان هزینه شد؛ رقمی که نه از بودجه‌های دولتی، بلکه از دل‌های بخشنده و دست‌های داوطلبانه تأمین شد.  

پزشکان و پرستاران، در غرفه‌های سلامت مستقر شده‌اند؛نه در بیمارستان‌های مجهز، بلکه در چادرهایی ساده که با عشق برپا شده‌اند. آن‌ها مشاوره پزشکی، درمان اولیه، و گاهی فقط یک گوش شنوا برای دردهای زائران ارائه می‌دهند. اینجا، درمان نه فقط جسم، که دل را آرام می‌کند. قم، در این روزها، شهری است که در آن مهربانی نسخه می‌نویسد و خدمت بی‌منت، به زیباترین شکل ممکن روایت می‌شود.

روایت تربیت، فرهنگ و آرامش

در اطراف حرم حضرت معصومه (س) و بقاع متبرکه حال و هوایی متفاوت جریان دارد؛نه فقط از جنس زیارت و دعا، بلکه از جنس تربیت، فرهنگ و امید. غرفه‌های فرهنگی، سلامت، کودک و سرود نوجوانان، در دل این فضای معنوی، بستری فراهم کرده‌اند برای زائرانی که آمده‌اند تا هم زیارت کنند، هم بیاموزند، هم آرام بگیرند.

در غرفه‌های کودک، بچه‌ها با بازی‌های ساده و قصه‌های عاشورایی، با مفاهیم بزرگی مثل ایثار، شجاعت و محبت آشنا می‌شوند. مربیانی با حوصله، با زبان کودکانه، روایت کربلا را به دل‌های کوچک منتقل می‌کنند.

در غرفه‌های فرهنگی، کتاب‌ها، نمایشگاه‌ها و گفت‌وگوهای تربیتی، فرصتی فراهم کرده‌اند برای تأمل و یادگیری. زائران، در کنار زیارت، با فرهنگ عاشورایی و ارزش‌های آن بیشتر آشنا می‌شوند؛ گویی اینجا، زیارت با آموزش درآمیخته است.  

و شاید تأثیرگذارترین صحنه، گروه‌های سرود نوجوانان باشند. نوجوانانی با لباس‌های یکدست، ایستاده در صف، با چهره‌هایی مصمم و صداهایی پرشور، سرودهایی از عشق و مقاومت می‌خوانند. صدایشان در فضای اطراف حرم می‌پیچد، و دل‌ها را به لرزه می‌اندازد. این سرودها، نه‌تنها آرامش‌بخش‌اند، بلکه پیامی است از نسلی که عاشورا را نه فقط به یاد می‌آورد، بلکه آن را زندگی می‌کند.

زائران غیرایرانی؛ سفیران فرهنگی قم

در سالی که گذشت، بیش از ۴۱ هزار زائر غیرایرانی، با دل‌هایی مشتاق و چشم‌هایی پر از پرسش، قدم به خاک قم گذاشتند؛ شهری که برای بسیاری از آنان، نه فقط مقصدی مذهبی، بلکه نقطه‌ای آغازین برای کشف عمق فرهنگ شیعی بود. این زائران، از گوشه‌وکنار جهان، نام خود را در سامانه قرارگاه مردمی ثبت کردند؛ جایی که نه‌تنها نظم و برنامه‌ریزی، بلکه روحی از مهمان‌نوازی و گفت‌وگوی فرهنگی جریان دارد.

در دل این قرارگاه، ۱۳۰ نیروی تبلیغی با انگیزه‌ای بی‌وقفه فعالیت می‌کنند؛ طلبه‌ها، مبلغان، و فعالان فرهنگی‌ای که هر یک، روایت‌گر چهره‌ای از قم‌اند: شهری که در آن معنویت با زندگی روزمره گره خورده، و فرهنگ با ایمان تنیده شده است. آنان با زبان‌هایی گوناگون و شیوه‌هایی متنوع، تلاش می‌کنند تا تجربه زیارت را به فرصتی برای شناخت عمیق‌تر تبدیل کنند؛ شناختی که فراتر از زیارت حرم، به فهم تاریخ، هنر، و زیست‌جهان شیعی منتهی می‌شود.

هدف این تلاش‌ها، چیزی فراتر از میزبانی است. قرارگاه مردمی قم می‌کوشد تا این زائران را، پس از بازگشت به وطن، به سفیرانی فرهنگی بدل کند؛ راویانی که در محافل خانوادگی، دانشگاه‌ها، و رسانه‌های محلی، از شهری سخن بگویند که در آن، ایمان و فرهنگ در کنار هم زیسته می‌شوند. قم، در نگاه آنان، دیگر فقط یک نقطه جغرافیایی نیست؛ بلکه خاطره‌ای زنده، تجربه‌ای انسانی، و پیامی برای گفت‌وگو میان فرهنگ‌هاست.

من خادم زوار حسینم

«من خادم زوار حسینم»ذشعاری ساده، اما سرشار از معنا. این جمله، نه فقط یک عبارت تبلیغاتی، بلکه روح جاری در قرارگاه مردمی قم است؛ جایی که خدمت به زائران، نه وظیفه‌ای اداری، بلکه عهدی عاشقانه است. در کوچه‌پس‌کوچه‌های این قرارگاه، جوانان و پیران، زن و مرد، با دل‌هایی سرشار از ارادت، گرد هم آمده‌اند تا به زائران غیرایرانی، نه فقط خدمات، بلکه عشق و احترام هدیه دهند.

 خدمت به زائران حسین، تنها زمانی معنا دارد که از دل مردم بجوشد؛ با تواضع، با لبخند، با دستی که بی‌منت کمک می‌کند. این حرکت مردمی  می‌تواند نه‌تنها چهره‌ای انسانی از قم به جهان نشان دهد، بلکه روحی از همدلی و ایمان را در دل زائران بکارد.

در این قرارگاه، هیچ‌کس منتظر دستور نیست. هر خادم، خود را وقف کرده؛ گویی در دل هر کدام، نغمه‌ای از عشق حسینی طنین‌انداز است. و همین روحیه داوطلبانه است که قرارگاه را از یک نهاد خدماتی، به یک پدیده فرهنگی و معنوی بدل کرده؛جایی که خدمت، عبادت است.