باشگاه خبرنگاران جوان؛ حسین مهدی تبار- به گزارش نشنال اینترست، صنعت انرژی هسته‌ای جهان در سال ۲۰۲۴ وارد مرحله‌ای تازه از رشد و توسعه شده و موفق شده است رکوردی تاریخی در تولید برق هسته‌ای ثبت کند. بر اساس گزارش «انجمن جهانی هسته‌ای» (WNA)، میزان تولید جهانی انرژی هسته‌ای در سال ۲۰۲۴ به ۲۶۶۷ تراوات‌ساعت (TWh) رسید و از رکورد پیشین در سال ۲۰۰۶ که ۲۶۶۰ تراوات‌ساعت بود، پیشی گرفت.

این جهش تاریخی نشان می‌دهد که انرژی هسته‌ای دوباره به‌عنوان یکی از مهم‌ترین گزینه‌ها برای تأمین انرژی جهان در حال بازگشت است. آسیا نقش محوری در این رشد داشته و از میان ۶۸ راکتور جدیدی که در دهه گذشته به شبکه جهانی پیوسته‌اند، ۵۶ راکتور در کشورهای آسیایی ساخته شده‌اند. همچنین از ۷۰ راکتور در حال ساخت در سراسر جهان، ۵۹ مورد متعلق به این قاره است.

به گزارش نشنال اینترست، تنها در سال گذشته هفت نیروگاه هسته‌ای جدید در کشورهای چین، هند، فرانسه، امارات متحده عربی و ایالات متحده آمریکا وارد مدار شده‌اند. در همین حال، ۹ پروژه عظیم دیگر در کشورهایی چون چین، مصر، روسیه و پاکستان آغاز شده است. با این حال، صنعت هسته‌ای خالی از چالش نیست؛ چراکه در همین بازه زمانی، چهار راکتور قدیمی در روسیه، کانادا و تایوان به دلیل سیاست‌های انرژی جدید تعطیل شده‌اند و تایوان نیز رسماً برنامه خروج کامل از انرژی هسته‌ای را تکمیل کرده است.

کارشناسان معتقدند رشد تقاضای انرژی در جهان و فشار بی‌سابقه بر شبکه‌های برق، به‌ویژه به دلیل توسعه هوش مصنوعی، باعث شده است انرژی هسته‌ای نقش کلیدی در تأمین برق پایدار ایفا کند.

به گزارش نشنال اینترست، گزارش «سوخت هسته‌ای جهانی» منتشرشده توسط انجمن جهانی هسته‌ای نشان می‌دهد که تقاضا برای اورانیوم تا سال ۲۰۳۰ حدود ۳۰ درصد افزایش خواهد یافت. در سناریوهای رشد بالا، ظرفیت نیروگاه‌های هسته‌ای جهان که اکنون ۳۷۲ گیگاوات الکتریکی (GWe) است، می‌تواند تا سال ۲۰۴۰ به ۵۵۲ تا ۹۶۶ گیگاوات برسد.

این روند رشد عمدتاً به دلیل سرمایه‌گذاری چین و هند در فناوری‌های جدید، افزایش طول عمر نیروگاه‌های موجود و استفاده گسترده از راکتورهای کوچک ماژولار (SMR) است. در نتیجه، نیاز جهانی به اورانیوم از ۶۸,۹۲۰ تُن در سال ۲۰۲۵ ممکن است در سناریوی رشد سریع تا سال ۲۰۴۰ به ۲۰۰,۰۰۰ تُن برسد.

اما چالش بزرگی پیش‌روست: بسیاری از معادن بزرگ اورانیوم جهان تا اواسط دهه ۲۰۳۰ تخلیه خواهند شد و توسعه معادن جدید به ۱۰ تا ۲۰ سال زمان نیاز دارد. در حال حاضر ۹۰ درصد نیاز جهانی از استخراج مستقیم تأمین می‌شود، اما منابع ثانویه مانند سوخت بازیافتی و ذخایر انباری رو به کاهش هستند. کارشناسان هشدار می‌دهند که سرمایه‌گذاری فوری در زنجیره تأمین اورانیوم برای جلوگیری از کمبودهای آینده ضروری است.

در حالی که تنش‌های تجاری میان آمریکا و هند همچنان ادامه دارد، به گزارش نشنال اینترست، دو کشور گامی مهم در جهت همکاری هسته‌ای برداشته‌اند. اخیراً توافقی در زمینه انتقال فناوری پمپ‌های خنک‌کننده اولیه (PCP) امضا شده است. این قرارداد بخشی از سیاست‌های «ساخت در هند» و «خودکفایی انرژی» این کشور است و با هدف کاهش وابستگی به واردات و تقویت زنجیره‌های تأمین داخلی انجام شده است.

هند برنامه‌ای بلندپروازانه برای افزایش ظرفیت انرژی هسته‌ای به ۱۰۰ گیگاوات تا سال ۲۰۴۷ دارد تا بتواند به هدف کربن صفر تا سال ۲۰۷۰ دست یابد. در حال حاضر، این کشور ۲۵ راکتور فعال دارد که مجموعاً ۸.۸۸ گیگاوات ظرفیت تولیدی دارند و تنها ۳ درصد از برق کشور را تأمین می‌کنند. برای آمریکا، این توافق علاوه بر تقویت جایگاه فناوری خود، فرصتی استراتژیک فراهم می‌کند تا در مقابل نفوذ چین و روسیه در زنجیره تأمین هسته‌ای جهان، نقش پررنگ‌تری ایفا کند.

به گزارش نشنال اینترست، شرکت Aalo Atomics در چارچوب برنامه پایلوت وزارت انرژی آمریکا (DOE) عملیات ساخت نخستین راکتور پیشرفته Aalo-X را در ایالت آیداهو آغاز کرده است. این راکتور از نوع سدیم‌خنک و فوق‌مدولار (XMR) بوده و هدف آن رسیدن به آغاز واکنش هسته‌ای (Criticality) تا جولای ۲۰۲۶ است.

اگر برنامه طبق زمان‌بندی پیش برود، این پروژه در سال ۲۰۲۹ وارد بهره‌برداری تجاری می‌شود و نخستین راکتور سدیم‌خنک آمریکا پس از چهار دهه خواهد بود. همچنین، مدل کوچک‌تر این راکتور با نام Aalo Pod و ظرفیت ۵۰ مگاوات طراحی شده تا نیاز مراکز داده را که مصرف انرژی بسیار بالایی دارند، تأمین کند. این اقدام گامی مهم در مسیر توسعه فناوری‌های هسته‌ای نسل جدید به‌شمار می‌رود.

با توجه به رشد سریع مصرف انرژی جهانی، توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی و افزایش فشار بر شبکه‌های برق، نقش انرژی هسته‌ای در تأمین برق پایدار بیش از هر زمان دیگری پررنگ شده است. به گزارش نشنال اینترست، بدون سرمایه‌گذاری گسترده در استخراج اورانیوم، توسعه نیروگاه‌های جدید و بومی‌سازی فناوری‌های هسته‌ای، دستیابی به اهداف بلندمدت امنیت انرژی و کربن صفر امکان‌پذیر نخواهد بود.