باشگاه خبرنگاران جوان؛ مینا عظیمی - رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی امروز چهارشنبه در سخنرانی خود در برابر شورای حکام آژانس گفت که گام مهمی در مسیر درست با توافق بر سر سازوکار‌های عملی برای اجرای پادمان‌ها در ایران برداشته شده است. این توافق توسط گروسی و عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، امضا شد.

توافق بر سر سازوکار‌های فنی

گروسی اشاره کرد که این سند عمومی نیست، زیرا یک سند اجرایی برای پادمان‌ها است. به گفته او، این سند فنی در راستای قوانین مربوط به توافقنامه پادمان‌های جامع، درک روشنی از رویه‌ها و اخطار‌های بازرسی و اجرای آنها فراهم می‌کند.

او توضیح داد که این شامل تمامی تاسیسات و سایت‌های ایران می‌شود و همچنین گزارش‌دهی مورد نیاز درباره تمامی تاسیساتی که مورد حمله قرار گرفته‌اند، از جمله مواد هسته‌ای موجود در آنها، را نیز در بر می‌گیرد.

تعهد ایران به همکاری

دبیرکل آژانس همچنین اشاره کرد که تهران از رویه‌های داخلی جدید خود پیروی خواهد کرد، که راه را برای بازرسی‌ها و دسترسی‌های مربوطه هموار می‌کند. گروسی تاکید کرد که رویکرد‌های پادمان برای هر تاسیسات در سطح فنی مورد بازبینی قرار خواهد گرفت، که این امر مطابق با حقوق و تعهدات ایران و آژانس، بر اساس توافقنامه پادمان معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) است و در نتیجه این گام‌های عملی تغییری در آن ایجاد نشده است.

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه داد: «ایران و آژانس اکنون همکاری‌های خود را به شیوه‌ای محترمانه و جامع از سر خواهند گرفت.»

بازگشت به همکاری، نه روندی ساده

گروسی بازگشت همکاری بین آژانس و ایران را یک روند خودکار یا بوروکراتیک ساده ندانست، به ویژه پس از تعلیق «ناگزیر» آن به دلیل حملات رژیم تروریستی اسرائیل و آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران.

او آمادگی اعلامی ایران مبنی بر عدم خروج از معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و ادامه کار در چارچوب نظام بین‌المللی منع گسترش را «دلگرم‌کننده» توصیف کرد. گروسی تاکید کرد که وظیفه آژانس است که به نگرانی‌های ابراز شده توسط تهران گوش دهد و راه‌ها و وسایلی برای رسیدگی به آنها پیدا کند، به گونه‌ای که این استاندارد‌های مهم، قانون جدید ایران و تعهدات قانونی موجود ناشی از توافقنامه پادمان معاهده NPT، با هم سازگار شوند.

 او در پایان سخنرانی خود ابراز امیدواری کرد که از سرگیری فعالیت‌های بازرسی آژانس انرژی اتمی در ایران، نشانه خوبی باشد و به عنوان یک معیار و شاخص برای امکان دستیابی به توافقات و تفاهمات عمل کند. وی همچنین تاکید کرد که هیچ چیز نمی‌تواند جایگزین گفت‌و‌گو برای حل دائمی چالش‌های بین‌المللی، مانند این چالش، شود.

انتقاد ایران از رویکرد آژانس

در مقابل، رضا نجفی، نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، از گزارش‌های گروسی به شورای حکام انتقاد کرد. وی این گزارش‌ها را «بار دیگر، خارج از چارچوب حقوقی و حرفه‌ای، مبتنی بر روایتی تحریف‌شده و ادامه رویکرد غیرسازنده قبلی که منجر به نتایج فاجعه‌بار شده است»، دانست.

نجفی افزود که اهمال و کوتاهی آژانس در اتخاذ تدابیر لازم با وجود هشدار‌های قبلی ایران، باعث آسیب به تاسیسات هسته‌ای ایران تحت پادمان و همچنین تلفات جانی گسترده شده است.

شکایت از بازرسان و درخواست بی‌طرفی

در خصوص بازرسان آژانس، نجفی گفت که رفتار غیرقانونی آنها در خارج کردن اسناد بسیار محرمانه از تاسیسات و انتقال آنها به خارج از ایران، نقض پروتکل امنیتی ایران است.

او اشاره کرد که حق اعتراض به انتصاب بازرسان آژانس، به صراحت در ماده ۹ (الف) (دوم) به رسمیت شناخته شده است. نماینده ایران مجددا بر پایبندی کامل کشورش به معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و توافقنامه پادمان‌های جامع تاکید کرد، اما تصریح کرد که تهران همزمان از آژانس انتظار دارد که تسلیم فشار‌های سیاسی نشود و بی‌طرف و فنی باقی بماند.

 او همچنین اشاره کرد که «تجاوز نظامی بی‌دلیل به ایران، چشم‌انداز را به طور ریشه‌ای تغییر داده و بر بسیاری از زمینه‌ها، از جمله چگونگی و رویه‌های اجرای توافق پادمان‌ها، تاثیر گذاشته است.» نجفی افزود: «برای رسیدگی به این مسئله، ایران و آژانس وارد مذاکره شدند و اگر این مذاکرات به شیوه‌ای عادلانه و حرفه‌ای از سوی هر دو طرف به پایان برسد، راه برای ادامه همکاری هموار خواهد شد.»

ابراز تعجب نماینده ایران از رفتار گروسی

این مقام کشورمان همچنین ابراز تعجب کرد که در حالی که هیچ محدودیتی برای سطح غنی‌سازی وجود ندارد، مدیر کل گروسی، بدون هیچ مبنای قانونی، چندین بار نگرانی‌های خود را در مورد سطح فعالیت‌های غنی‌سازی مبتنی بر پادمان ایران ابراز کرده است. 

او همچنین از اینکه گروسی از ابراز هرگونه پشیمانی در مورد حملات آشکار به تأسیسات هسته‌ای تحت حفاظت ایران، که حتی فعالیت‌های راستی‌آزمایی خود او را نیز پیچیده کرده بود، خودداری کرد، ابراز تعجب کرد.

نماینده ایران در پایان سخنان خود خاطرنشان کرد که از آژانس انتظار می‌رود مذاکرات خود با ایران را به شیوه‌ای سازنده ادامه دهد و از هر چیزی که ممکن است با وارونه کردن گزینشی برخی از محتوای متن هنوز تکمیل نشده، این رویکرد را به خطر بیندازد، اجتناب کند.

ایران روز سه‌شنبه اعلام کرد که به توافق جدیدی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دست یافته است که سازوکارهایی را برای از سرگیری همکاری و بازرسی‌ها، تضمین حقوق مشروع تهران و حفظ حاکمیت ملی آن، تعریف می‌کند.

منبع: المیادین