صدر فولاد خرم‌آباد؛ روایت ۲۰ سال بحران و تلاش برای احیا
کارخانه صدر فولاد خرم‌آباد که از سال ۱۳۸۱ با هدف کاهش وابستگی ایران به واردات فولاد تأسیس شد، پس از دو دهه فعالیت با بحران‌های مالی، مدیریتی و اجتماعی مواجه شد.
باشگاه خبرنگاران جوان ؛ سارا بابایی- صنعت فولاد ایران در دهه ۱۳۷۰ و اوایل دهه ۱۳۸۰ به‌شدت به واردات وابسته بود و همین وابستگی نیاز به ایجاد واحدهای فولادی داخلی را ضروری می‌کرد. در این زمینه، کارخانه صدر فولاد خرم‌آباد در سال ۱۳۸۱ راه‌اندازی شد تا علاوه بر تأمین نیاز استان لرستان، سهمی در کاهش واردات فولاد کشور داشته باشد
ابتدای فعالیت، ظرفیت تولید این کارخانه ۱۰۰ هزار تن فولاد در سال بود و محصولات آن شامل میلگرد ساده، میلگرد آجدار، شمش، بیلت و اسلب بودند.
با توسعه زیرساخت‌ها و بهبود فرآیندهای تولید، ظرفیت کارخانه به ۸۰۰ هزار تن در سال رسید و به یکی از منابع اصلی تأمین فولاد منطقه تبدیل شد.
دهه ۱۳۹۰ نقطه عطفی در مسیر صدر فولاد بود؛ بدهی‌های سنگین ناشی از سوءمدیریت، نوسانات قیمت جهانی فولاد و سنگ‌آهن، و فقدان قراردادهای بلندمدت تأمین مواد اولیه، تولید کارخانه را به شدت تحت تأثیر قرار داد.
ظرفیت اسمی ۲۰۰ هزار تن میلگرد در سال تحقق نیافت و کارگران با تأخیر در دریافت حقوق مواجه شدند. تجمعات و تحصن‌های کارگری در سال ۱۳۹۷، عمق بحران‌های اجتماعی کارخانه را نشان داد.
وعده‌های احیا و شکست‌های مکرر
در خرداد ۱۳۹۷، گودرزی ،معاون وقت امور عمرانی استانداری لرستان اعلام کرد که نقل و انتقال سهام کارخانه به سرمایه‌گذار جدید در حال انجام است؛ اما وعده‌ها عملی نشد.
در سال ۱۴۰۰ نیز با حضور رئیس وقت قوه قضائیه، وعده تعیین‌تکلیف پرونده‌های کارخانه‌هایی مانند صدر فولاد داده شد، اما تعطیلی تا شهریور همان سال ادامه یافت.
محمد رزم، رئیس کل دادگستری لرستان، اعلام کرد که بدهی‌های سنگین کارخانه و مشکلات حقوقی مالک، احیای فوری آن را غیرممکن کرده است و کارخانه نیازمند ۱۵۰ میلیارد تومان سرمایه در گردش بود.
حتی وعده جذب سرمایه‌گذار خارجی از جمله سوئیسی‌ها نیز عملی نشد و بحران‌های حقوقی و مالی ادامه یافت.
سید موسی خادمی، استاندار وقت لرستان، در ۱۹ اردیبهشت همان سال خبر از آغاز اورهال کارخانه داد. با این حال، تعطیلی صدر فولاد تا شهریور ۱۴۰۰ ادامه یافت.
در آن زمان، بهزاد منصوری، رئیس وقت سازمان صنعت، معدن و تجارت لرستان، راه‌اندازی کارخانه را تنها وعده‌ای از سوی سهام‌داران خواند و تأکید کرد که این وعده هنوز در مرحله برنامه‌های عملیاتی است.
آخرین وضعیت واگذاری
بهمن جعفری، مدیرکل صنعت، معدن و تجارت لرستان، آخرین وضعیت صدر فولاد را این‌گونه توضیح داد:صدر فولاد چگنی یکی از واحدهای صنعتی تعطیل استان است و بیشترین مطالبات آن از بانک کشاورزی است. به دلیل عدم اهلیت سرمایه‌گذار و عدم اجرای مصوبات ستاد تسهیل، اعضای کارگروه تصمیم گرفتند مجموعه توسط بانک کشاورزی تملک و از طریق مزایده عمومی به شخص یا شرکت دارای اهلیت فنی، مالی و اقتصادی واگذار شود.
وی افزود که فرآیند تملک در سازمان ثبت اسناد و املاک تهران در حال انجام است و پس از رفع نقص‌های قانونی، مراحل اجرایی انتقال مالکیت پیگیری خواهد شد.
چشم‌انداز جدید فولاد در لرستان
جعفری همچنین از پروژه جدید فولاد در استان خبر داد:یک سرمایه‌گذار با ظرفیت تولید یک میلیون تن برای سرمایه‌گذاری در لرستان دعوت شد. زمین مناسب در جاده کمربندی خرم‌آباد در اختیار وزارت نیرو قرار گرفته و پس از تأمین مجوزهای لازم، اجرای پروژه آغاز خواهد شد.
این پروژه نوید اشتغال و افزایش ظرفیت تولید فولاد استان را می‌دهد و می‌تواند سهم لرستان در بازار داخلی فولاد را افزایش دهد.
صدر فولاد خرم‌آباد نمونه‌ای از چالش‌های تاریخی صنعت فولاد ایران است؛ از وابستگی به واردات و سوءمدیریت گرفته تا بدهی‌های انباشته و مشکلات کارگری.
با این حال، روند تملک توسط بانک کشاورزی و برنامه‌ریزی برای ایجاد واحد جدید فولاد، فرصتی برای احیای ظرفیت تولید و ایجاد اشتغال پایدار در استان فراهم کرده است.
تجربه بیش از دو دهه فعالیت و بحران‌های کارخانه، می‌تواند درس‌های مدیریتی و اقتصادی ارزشمندی برای صنایع مشابه در کشور ارائه دهد.
