از رانش زمین تا خواب های آشفته مردم گلی

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد ، بارش‌های سیل آسای ابتدایی سال قسمتی از روستای زیبای گلی را جابجا و خانه‌های آن را به تلی از خاک تبدیل کرد.

معرفی استان

استان خراسان شمالی با مساحتی حدود ۲۸ هزار ۱۷۹ کیلومتر مربع در شمال شرقی ایران واقع شده و حدود یک و هفت صدم درصد از کل مساحت کشور را در بر می‌گیرد که پانزدهمین استان کشور از نظر وسعت محسوب می‌شود.

با توجه به آخرین سرشماری نفوس و مسکن در سال ۹۵ خراسان شمالی با بیش از ۹۰۰ هزار نفر از ۸ شهرستان بجنورد (مرکز استان)، شیروان، اسفراین، مانه و سملقان، جاجرم، فاروج، گرمه و راز و جرگلان، همچنین ۲۲ شهر، ۱۹ بخش، ۴۴ دهستان و ۱۳۰۰ آبادی تشکیل شده است.

شرایط اقلیمی خراسان شمالی

اقلیم مدیترانه‌ای خراسان شمالی که تفاوت چشمگیری باسرزمین‌های مجاورخویش ازنظربرخورداری ازمواهب طبیعی دارد، درحقیقت دروازه شمالی خراسان قدیم محسوب می‌شود. خراسان شمالی از نظر طبیعی محصوربین دورشته کوه کپه داغ درشمال و دنباله البرزیعنی آلاداغ وشاه جهان درجنوب ومجموعا ًسرزمینی کوهستانی با دشت‌های حاصلخیز در میان کوه‌ها می‌باشد.

آب و هوای این استان متنوع، ولی در مجموع معتدل کوهستانی است.میزان بارندگی در خراسان شمالی در نواحی مختلف ۲۰۰ تا ۵۰۰ میلی متر متغیر است.

تنوع اقلیم‌های مختلف در استان خراسان شمالی به دلیل وجود کوهستان‌ها و جنگل‌ها و مراتع وسیع و منابع آب سرشار بسیار چشمگیر می‌باشد.

رانش زمین در خراسان شمالی

زمین لغزش از معمول‌ترین مخاطرات زمین شناختی در جهان است که همواره باعث تلفات جانی و مالی زیادی می‌گردد. منطقه مورد نظر نیز از نظر جنس زمین و ژئومورفولوژی بسیار مستعد لغزش می‌باشد این گزارش به منظور شناسایی محدوده زمین لغزش ، بررسی جنس خاک و علل لغزش انجام می‌شود.

از آغازین روز‌های سال ۹۸ بارش‌های سیل آسا موجب جاری شدن سیلاب و بروز خسارت‌های عظیمی در کشور و استان شد، ۱۰ روز از فروردین نگذشته بود که شدت بارش ها، موجب رانش زمین در برخی نقاط استان شد؛ رانشی که خانه‌هایی را با خود برد و برخی را در معرض تهدید و خطر قرار داد.

طبق آمار اعلام شده مسئولان استان و شهرستان به بیش از ۶۲۲ واحد مسکونی خسارت‌های ۱۰ تا صد درصدی وارد شد، ۱۶۴ واحد از این آمار مربوط به روستای گلی شهرستان بجنورد و ۴۵۸ واحد مربوط به روستا‌های شیروان است که پیش از این از سوی رئیس بنیاد مسکن این شهرستان اعلام شد: با این که برخی اقدامات اولیه انجام و هشدار‌ها داده شده است، اما مشکلات و تهدید در روستا‌ها وجود دارد.

علی محمدی مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خراسان شمالی در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد ،گفت: بر اثر بارندگی‌های اخیر، منازل مسکونی پنج روستای خراسان شمالی دچار رانش زمین و خسارت شده است.

 محمدی  با بیان این که بر اثر بارندگی‌های اخیر، منازل مسکونی پنج روستای استان دچار رانش زمین و خسارت شده است، گفت: بر اثر رانش زمین، برخی منازل مسکونی روستا‌ها دچار ترک خوردگی در سقف و دیوار‌ها شده و یا در معرض خطر تخریب قرار گرفته است.

او افزود: تاکنون رانش زمین در روستا‌های سرانی و سنجد شهرستان شیروان و روستا‌های قاپاق، نرگسلوی علیا و گلی در شهرستان بجنورد گزارش شده است.

رانش زمین بلای جان گلی

روستای گلی از توابع بخش مرکزی شهرستان بجنورد در استان خراسان شمالی است. این روستا در دهستان بدرانلو قرار دارد.

بارش‌های شدید باران از اواخر پارسال تاکنون، چندین روستا در بخش مرکزی استان در دهستان بدرانلو را دچار رانش زمین کرد، البته در سال‌های ۸۹ و ۹۰ در برخی از روستا‌ها رانش زمین صورت گرفت که در آن زمان با ایجاد دیوار ساحلی و ایجاد یک "چسبند"، رانش زمین متوقف شد.

اما بر اثر بارندگی‌های بهار امسال رانش زمین، چهار خانه در روستای گلی را بلعید و ۱۶۴ منزل دیگر را در معرض خطر رانش قرار داد و از این تعداد ۳۰ منزل نیز در خطر جدی قرار گرفت.

محمد علی نودهی بخشدار مرکزی شهرستان بجنورد در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد ،گفت: ۱۳۴ واحد مسکونی در این روستا در معرض رانش زمین قرار دارند که اخطار‌های لازم داده شده است و از این تعداد حدود ۲۵ خانوار به صورت خودجوش چادر دریافت کرده و در مناطق امن این چادر‌ها را برپا کرده و در آنجا زندگی می‌کنند.

او با بیان اینکه در زمان مذکور ۵۰ درصد از منازل مسکونی روستای "گلی" در معرض خطر رانش زمین تشخیص داده شد، ادامه داد: به همین علت ساخت و ساز در آن نقاط ممنوع اعلام شد، اما از آنجاییکه زمین عمومی برای جابجایی اهالی روستا وجود نداشت و مردم نیز حاضر به واگذاری مستثنیات نبودند، جابجایی متوقف شد.

ربانی یکی از روستاییان در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد ، گفت: قسمتی از راه روستا تخریب شده و مردم برای رفت و آمد بسیار مشکل دارند.

یکی از روستاییان که بخشی از خانه اش در این رانش تخریب شده و مجبور به تخلیه خانه تازه ساخت خود شده است، می‌گوید: خانه را سه سال پیش با دریافت ۱۰ میلیون تومان تسهیلات ساختیم، اما امسال با رانش زمین بخشی از آن تخریب شد.

ارشدی یکی دیگر از روستاییان هم گفت: برخی خانه‌ها با خاک یکسان شده اند و بخشی از معبر اصلی و پیاده رو فرو ریخته است، چیزی جز چند تکه آهن و آجر از خانه‌ها باقی نمانده، این جا زمانی ۴ واحد مسکونی وجود داشت که اکنون این واحد‌ها در زمین فرو رفته اند، خانه‌های مجاور نیز آسیب دیده اند و دیوار برخی فرو ریخته است.

علل رانش زمین

بهمن هوشمند رئیس اداره مهندسی و مطالعات اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد ، درباره علل وقوع رانش زمین در برخی از مناطق بجنورد گفت: بارش زیاد باران یکی از علل اصلی رانش زمین در این مناطق بوده است.

هوشمند با بیان اینکه منطقه بدرانلو در این شهرستان یکی از مناطق مستعد زمین لغزش است، افزود: زمین لغزش به چندین عامل بستگی دارد که یکی از این عوامل وجود سازند‌های حساس به لغزش همچون سازند‌های مارلی، رسی فراوان و سازند‌های بادرفتی لسی است.

او ادامه داد:  نحوه قرار گرفتن سازند‌ها یکی دیگر از علل بروز زمین لغزش است بطوریکه اگر در پایین دست دامنه آبراه وجود داشته باشد سبب می‌شود تا پاشنه دامنه خالی شود و سازند‌ها به سمت پایین دست حرکت کند. از سوی دیگر اگر شیب دامنه با شیب لایحه‌های زمین شناسی یکی باشد موجب می‌شود تا سازند، مستعد زمین لغزش شود.

هوشمند عنوان کرد: هرچقدر شیب زمین‌ها بیشتر باشد و آن‌ها را تبدیل به اراضی کشاورزی و باغات آبی کنیم سبب می‌شود تا لایحه‌های رسی، مارلی و لسی متورم شوند و پایداری سازند‌ها کاهش یابد.

او گفت: روستایی مانند گلی در منطقه بدرانلو در منطقه شیب دار واقع شده است که در چند روز اول سال شاهد رانش قسمت‌هایی از آن بودیم از این دست هستند.

هوشمند توصیه کرد: به منظور جلوگیری از رانش زمین و یا کاهش شدت آن باید کمترین دستکاری در این مناطق انجام شود، تغییر کاربری به ویژه خانه سازی و تبدیل اراضی دیم به آبی وجود نداشته باشد و آبیاری در این مناطق ممنوع شود.

رئیس اداره مهندسی و مطالعات اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی اظهار کرد:بهترین راهکار برای روستا‌هایی که در منطقه بدرانلو که در معرض زمین لغزش هستند، جابجایی آن هاست.

اقدامات انجام شده

علی اکبر صابری معاون عمران بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خراسان شمالی در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد ،گفت:در بارش‌های بهاره امسال به دلیل بالا بودن آب‌های سطحی بخشی از روستای گلی حرکت کرد.

صابری با اشاره به اینکه همزمان با این اتفاق بنیاد مسکن خراسان شمالی با اتخاذ تدابیر لازم و انجام مطالعات کارشناسی وارد عمل شد، افزود:پژوهشکده سوانح طبیعی کشور بعنوان مشاور مطالعات انتخاب و آزمایشات ژئوفیزیک و ژئوالکتریکال برای شناسایی لایه‌های زیرسطح انجام شد.

صابری با اشاره به نتایج بدست آمده از این مطالعات، عنوان کرد:توده در حال حرکت در سطح ۱۵ متری زمین است و بعداز آن لایه سختی وجود دارد.

او افزود:برای تثبیت توده ی در حال حرکت، قرار گیری شمع‌هایی به طول ۱۵ متری پیشنهاد و در دستور کار قرار دارد.

صابری اظهار کرد:در حال حاضر کانال‌های زه کشی جهت هدایت آب‌های سطحی انجام شده است و همچنین زه کش‌های زیر سطحی جهت هدایت اب‌های زیرسطحی هم انجام خواهد شد.

معاون عمران بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خراسان شمالی عنوان کرد:در آینده اجرای شمع‌ها و دیوارمحافظ برای تثبیت نهایی انجام می‌شود.

انتها پیام/د

گزارش از دانش طلب