کدام "میوه" ها نامشان در "قرآن" آمده است؟

به گزارش خبرنگار قرآن و عترت باشگاه خبرنگاران؛مطرح کردن نام برخي ميوه‌ ها از جانب خداوند متعال در قرآن کريم به دليل مزايايي است که اين ‌گونه ميوه‌ ها نسبت به ساير ميوه‌ ها دارند از آن جمله انار و خرماست.

اگر با نگاه حکيمانه و دقيق به قرآن کريم نگاه کنيم مي ‌فهميم که مطرح کردن نام ميوه ‌ها داراي حکمت، هدف و غرض خاصي از جانب خداوند است و اين گونه ميوه ‌ها که در قرآن کريم نام برده شده ‌اند داراي شاخص‌ هايي هستند که ساير ميوه‌ ها و سبزيجات از آنها برخوردار نيستند.

به عنوان مثال خرما داراي 9 ويتامين مختلف است که قرآن کريم بيش از ساير ميوه‌ ها از آن نام برده و آن را هم از ميوه ‌هاي دنيوي و بهشتي معرفي کرده است، همچنين خرما مي ‌تواند جايگزين يک وعده غذايي کامل شود، اين ويژگي‌ ها را مي ‌توان براي انگور، انجير و انار نيز ذکر کرد علت اشاره خداوند متعال به اين ميوه‌ ها اعجاز و خواص آنها بوده نه مصرف متداول در بين اعراب آن زمان. در قرآن کريم از گياه به عنوان «نبات» بيش از 20 بار، از درخت با عنوان «شجره» بيش از 20 بار، از ميوه با عنوان «فاکهه و ثمر» بيش از 30 بار، از دانه حبوبات با عنوان «حبّ» بيش از 10 بار و از زراعت با عنوان «زرع» 9 بار و از سبزي با عنوان «قضب و بقل» دو بار ياد شده است.

«انار» (رمّان)
انار سه بار در قرآن مطرح شده، يکي در کنار خرما، انگور و زيتون که در آن از انسان‌ ها دعوت شده است به هنگام پديد آمدن و رسيدن انار در آن بنگرند و نشانه‌ هاي خداوند را ببينند1 ، ديگر بار در کنار خرما و زيتون آمده و از انسان ‌ها خواسته شده از انار استفاده کنند و حق مستمندان را بپردازند و اسراف نکنند2 ، سومين يادآوري انار در قرآن بيان وجود انار در بهشت است.3

«انجير» (تين)
انجير يک بار در قرآن کريم مطرح و به آن سوگند ياد شده است4 و به همين دليل آن سوره به نام سوره انجير نام‌ گذاري شده است.

«انگور» (عنب)
انگور، به صورت جمع و مفرد (عنب و اعناب) بيش از 10 بار در قرآن کريم آمده است، براي تأمل در پديد آمدن و رسيدن آن5، براي تأمل در يکسان نبودن انگور‌ها از نظر کيفيت6، در جايي ديگر پديد آمدن آن از نشانه ‌هاي خداوندي معرفي شده است7 ، در آيه‌ اي ديگر شربت پديد آمده از انگور رزق نيکو معرفي شده است8، همچنين مشرکان به پيامبر(ص) مي گويند: اگر تو پيامبر خدا هستي چرا باغ انگور نداري9، در جايي ديگر قرآن کريم از ضزب‌ المثلي ياد مي‌ کند که شخصي باغ انگوري پر محصول داشت و با غرور فراوان مي‌‌ پنداشت هيچ گاه باغش نابود نخواهد شد و سرانجامش چنان شد که دست حسرت بر دست مي‌ ساييد10.

«خرما» (رطب)
«درخت خرما» (نخل،نخيل،نخله) کلمه نخل و نخيل در 20 آيه از قرآن کريم آمده است، در هشت آيه نخل به تنهايي ذکر شده و در 12 آيه ديگر در جمع ميوه‌ هايي مانند زيتون، انار و انگور، ذکر شده است، افزون بر کلمه نخل نام نوعي درخت خرما به نام (لينه) در سوره «حشر آيه 5» آمده است، از رطب در سوره «مريم آيه 25» نيز ياد شده است، در سوره «نحل آيه 67» نوشيدني فرآهم شده از خرما به عنوان رزق نيکو ياد شده است، قرآن کريم آدميان را به انديشه در خوشه‌ هاي به هم پيچيده خرما و گونا‌گوني انواع آن فرا خوانده است11، همچنين از انسان‌ها خواسته شده از اسراف و زياده روي جلوگيري کنند12، قرآن کريم باغ‌ هاي سر سبز خرما را از آيات الهي ذکر مي‌ کند13 و از خرما به عنوان ميوه ‌اي بهشتي نام مي ‌برد.

«خيار» (قناء)
خيار در ماجراي بني ‌اسرائيل آمده که آنان به يک غذا قناعت نکردند و از موسي (ع) خيار خواستند14.

«زيتون»
نام زيتون 6 بار در قرآن کريم به کار رفته است، يک بار به طور مستقيم به درختي اشاره شده که در کوه سينا مي ‌رويد و روغن مي ‌دهد15، نام اين درخت دو بار به تنهايي و پنج بار همراه ديگر ميوه‌ ها همچون خرما، انار، انگور و انجير به کار رفته است. در قرآن کريم رويش درخت زيتون از نشانه‌ هاي خداوند معرفي شده16 و درخت زيتون مبارک و پر برکت ذکر شده است17، همچنين خداوند به زيتون سوگند ياد کرده است18.

«موز» (طلح)
موز يک بار در قرآن کريم آمده است که بهشتيان از درخت موزي که ميوه ‌اش بر روي هم چيده شده بر خوردارند 19، البته غالب مفسران قرآن کريم،«طلح» را درخت موز مي‌ دانند اما فاروقي آن را «اقاقيا» مي‌داند.

«پياز»(بصل)
ياد کردن از پياز در ماجراي بني‌ اسرائيل است که آنان به يک نوع غذا قناعت نکردند و از موسي (ع) پياز خواستند20

«سير» (فوم)
در قرآن کريم و در ماجراي بني ‌اسرائيل سير هم يکي از خواسته‌ هاي قوم، از حضرت موسي (ع) بوده‌ است21.

«ترنجبين» (منّ)
قرآن کريم سه بار از ترنجبين ياد مي ‌کند که به عنوان نعمت به بني ‌اسرائيل عطا شده است22، برخي آن را شيره درخت، عده‌ اي قارچ را نيز نوعي از آن دانسته‌ اند اما به نظر مي‌ رسد درختان صمغ و شيره مخصوصي داشته ‌اند و بني ‌اسرائيل از آن استفاده مي‌ کردند.

«حنا» (کافور)
کلمه کافور يک بار در قرآن و در سوره «انسان آيه 5» به کار رفته است و در آن سخن از شربتي است که با طعم کافور است و اهل بهشت از آن مي ‌نوشند، همچنين کافور ماده معطري است که از برخي گياهان مانند ريحان و بابونه استخراج مي ‌شود. «ريحان» ريحان به معناي هر گياه خوشبو است اگر چه در نظر مردم نوع خاصي از سبزيجات است، قرآن کريم دو بار از ريحان ياد کرده است، يک‌ بار در شمار نعمت‌ هاي الهي در دنيا23 و بار ديگر به عنوان نعمت‌ هاي بهشتي که به مقربان داده مي ‌شود24.

«زنجبيل»
يک بار قرآن از زنجبيل ياد کرده و آن را آميزه نوشيدني بهشتيان ياد کرده است25، زنجبيل ريشه معطر گياهي است که در مازندران، عمان، يمن و هندوستان يافت مي‌ شود و طبع آن گرم است.

«عدس»
قرآن کريم از عدس در ماجراي بني ‌اسرائيل و تقاضاي آنان از حضرت موسي ذکر مي‌ کند.26

«کدو» (يقطين)
کدو در قرآن کريم يکبار و در سوره «صافات آيه 146» آمده و در آن اينگونه بيان شده که خداوند پس از نجات دادن حضرت يونس از شکم ماهي بر سرش بوته کدويي رويانيد تا او از اشعه سوزان آفتاب در امان باشد. بنا بر اين گزارش در بحار‌الانوار جلد 66 صفحه 119 آمده است که وقتي رسول مکرم اسلام ميوه‌ اي نو مي‌ ديد آن را مي ‌بوسيد و روي چشمان و دهانش مي‌ گذاشت، سپس مي‌ گفت: خداوندا چنان که آغاز اين ميوه را در عافيت به ما نشان دادي پايان آن را نيز در عافيت ما بنمايان.

پی نوشت:

1)سوره انعام آيه 99
2)سوره انعام آيه 141
3)سوره الرحمن آيه 68
4)سوره تين آيه 1
 5)سوره انعام آيه 99
6)سوره رعد آيه 4
7)سوره نحل آيه 11 و يس آيه 34
8)سوره نحل آيه 67
9)سوره اسرا آيه
10)سوره کهف آيه 32 و 42
11)سوره رعد آيه4، انعام آيه 99، ق آيه 10
12)سوره انعام‌ آيه  141
13)سوره يس آيه 34
14)سوره بقره آيه 61
15)سوره مؤمنون آيه 20
16)سوره نحل آيه 11
17)سوره نور آيه 35
18)سوره نور آيه 35
19)سوره واقعه آيه 29
20)سوره بقره آيه 61
21)سوره بقره آيه 61
22)سوره بقره آيه 57،سوره اعراف آيه 160، سوره طه آيه 80
23)سوره الرحمن آيه 12
24)سوره واقعه 89
25)سوره انسان آيه 17
26)سوره بقره آيه 61