باشگاه خبرنگاران جوان؛ الیاس گندمی _ مدیر دفتر برنامه ریزی و تلفیق ستاد ملی احیای دریاچه ارومیه در گفتگو با خبرنگاران بر ضرورت تغییرات بنیادین در رویکرد‌های مصرف آب در حوضه آبریز درایچه ارومیه و مشارکت همگانی تأکید کرد و افزود وضعیت کنونی دریاچه ارومیه، نتیجه مستقیم و کاملاً طبیعی روند افزایش بی رویه مصرف منابع آبی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه است.
سعید عیسی پور خاطر نشان کرد: دریاچه ارومیه به صورت عقلانی و با تغییرات بنیادین در الگوی مصرف قابل احیا است؛ چرا که پتانسیل و ظرفیت تولید آب در حوضه تغییر نکرده، اما منابع موجود به شدت و فراتر از ظرفیت واقعی مصرف می شوند.
وی با استناد به شاخص‌های بین المللی، وضعیت مصرف آب در این حوضه را بسیار نگران کننده توصیف کرد و گفت: در حال حاضر، حدود ۹۰ درصد از کل آب تجدیدپذیر حوضه آبریز دریاچه ارومیه به مصرف میرسد که رقمی بهشدت بالا و خارج از استاندارد‌های پایداری است.
مدیر دفتر برنامه ریزی و تلفیق ستاد ملی احیا، گفت: بخش کشاورزی عمده ترین سهم مصرف بی رویه آب را در حوزه دریاچه ارومیه مصرف می کند به طوری که در سال های اخیر زمین های کشاورزی رشدی فزاینده و نامتوازن داشته اند و در پنجاه سال گذشته دستکم حدود ۵۰۰ هزار هکتار افزایش یافته است.
عیسی پور افزایش اراضی کشاورزی را عامل اصلی فشار بر منابع آبی دانست و گفت: اگر مصرف آب در بخش کشاورزی را حدود ۴/۵ الی ۵ میلیارد مترمکعب در نظر بگیریم، این میزان تقریباً معادل کل آب تجدیدپذیر حوضه است، وضعیت فعلی دریاچه ارومیه کاملاً طبیعی است و نمیتوان هم کشاورزی و مصارف آب را باهم داشت.
وی تصریح کرد: الگوی کشت در حوضه دریاچه ارومیه دستخوش تغییرات اساسی شده است و در گذشته، عمده کشت منطقه غلات و باغات انگور بود و حتی باغات انگور ارومیه شهرت داشت، اما امروزه شاهد گرایش به کشت محصولاتی نظیر سیب، یونجه و چغندرقند هستیم که مصرف آب به مراتب بالاتری دارند، این تغییر الگوی کشت، از جمله مولفه‌های مهم در افزایش مصرف آب و تشدید بحران خشکی دریاچه است.
عیسی پور با تأکید بر ضرورت بازنگری در الگو‌های مصرف، گفت: احیای دریاچه ارومیه تنها در صورتی امکان پذیر است که مصارف به سطحی بازگردانده شود که در زمان پایداری دریاچه وجود داشت و چار‌ه ای جز این نداریم.
وی با بیان اینکه تمرکز بر کاهش مصرف صرفاً معطوف به بخش کشاورزی نیست، افزود: اگرچه در بخش‌های شرب و صنعت نیز افزایش مصرف داشته ایم، اما در این بخشها، از طریق انتقال آب از حوضه‌های مجاور، تلاش شده است تا فشار بر حوضه ارومیه تعدیل شود؛ بنابراین، بخش کشاورزی همچنان محور اصلی اقدامات کاهش مصرف خواهد بود.
مدیر دفتر برنامه ریزی ستاد ملی احیای دریاچه ارومیه، به راهبردهای ای نگین فیروزه ای ایران اشاره کرد و گفت: آزادسازی اراضی ملی و تغییر کاربری‌های غیرمجاز، اراضی ملی که به صورت غیرقانونی به کاربری کشاورزی اختصاص یافته اند و تغییر کاربری داده اند، باید آزاد شوند تا آب مصرفی در آنها به دریاچه بازگردد، این موضوع بهخصوص در بالادست حوضه آبریز از اهمیت حیاتی برخوردار است، همچنین ترویج کشت محصولات مقاوم به خشکی و کممصرف، از دیگر اولویت‌های راهبردی است.
عیسی پور تاکید کرد: در صورت عدم تأمین آب موردنیاز دریاچه، ظرف کمتر از ده سال، گردوغبار نمکی دریاچه به محیط اطراف پراکنده خواهد شد و به نابودی اراضی کشاورزی، تخریب شهر‌ها و مهاجرت اجباری ساکنان منجر و به خطر افتادن زندگی ۱۴ تا ۱۵ میلیون نفر از هموطنان مان خواهد شد.
عیسی پور به عزم جدی دولت های گذشته برای احیای دریاچه ارومیه نیز اشاره کرد و افزود: در دولت چهاردهم نیز، رئیس جمهور از ابتدای سال جاری تاکنون، سه بار از دریاچه بازدید کرده و طرح‌های متعددی را پیشنهاد داده است و ما به جدیت بر روی این موضوع کار می کنیم.
وی می گوید: احیای دریاچه ارومیه نیازمند همراهی و همکاری مردم است اگر اقدامات لازم در کنار همکاری مردم دست به دست هم دهند، دریاچه ارومیه احیا خواهد شد، در کمتر از یک دهه، با کاهش مؤثر مصارف، میتوان به احیای دریاچه دستیافت.
مدیر دفتر برنامه ریزی و تلفیق ستاد ملی احیای دریاچه ارومیه، تأکید کرد: همه، از دولت تا مردم، باید در این مسیر عقلانی گام بردارند، همکاری مردم، شرط اصلی کار برای احیای این سرمایه ملی است.
تنها راه نجات دریاچه اینه که در مساحت یک دهم یا کمتر دریاچه رو پرآب و زنده نگه دارن تا اکوسیستم حیات دریاچه زنده بمونه تا شاید در آینده با پیشرفت دانش و تولید آب شیرین از دریا با هزینه مناسب بشه مجددا دریاچه رو گسترش داد. برای این کار باید فعلا با خاکریز و سنگ و دیواره‌های پیشساخته مساحت محدودی رو محصور و پر آب کرد و جاهای دیگه خارج از محدوده رو رها کرد تا خشک بشه.
تنها راه نجات دریاچه اینه که در مساحت یک دهم یا کمتر دریاچه رو پرآب و زنده نگه دارن تا اکوسیستم حیات دریاچه زنده بمونه تا شاید در آینده با پیشرفت دانش و تولید آب شیرین از دریا با هزینه مناسب بشه مجددا دریاچه رو گسترش داد. برای این کار باید فعلا با خاکریز و سنگ و دیواره‌های پیشساخته مساحت محدودی رو محصور و پر آب کرد و جاهای دیگه خارج از محدوده رو رها کرد تا خشک بشه.