اظهارنظر کارشناسی مرکز پژوهشها درباره "طرح تقویت و توسعه سازمان بسیج رسانه"

به گزارش حوزه پارلمانی باشگاه خبرنگاران، به نقل از مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در اظهارنظر کارشناسی خود درباره "طرح تقویت و توسعه سازمان بسیج رسانه" اعلام کرد: نقش رسانه در الگوسازی و نهادینه کردن باورها و هنجارها امری پوشیده و قابل کتمان نیست.

 کارشناسان بر این عقیده‌اند که رسانه‌ها نقش فعالی در این زمینه دارند و بر عکس آن هم، امکان دارد که رسانه‌ها اگر شناخت درستی از اهداف و سیاست‌گذاری‌های فرهنگی جامعه و حکومت نداشته باشند یا در نسبت خود با دین و اهداف دینی دچار خطا شوند، بحران سیاسی، فرهنگی و عقیدتی غیرقابل جبرانی را خواهند کرد که این بحران تا زمانی که از‌ سوی صاحب‌نظران و مسئولان چاره‌اندیشی شود، آثار خود را بر اندیشه و رفتار اعضای جامعه خواهد گذاشت. ارائه اطلاعات درست از اندیشه‌ها و اعتقادات دینی از‌سوی رسانه‌ها می‌تواند جامعه را بیشتر با آرمان‌ها و اخلاق دینی آشنا کند.

همان‌طور که ارائه اطلاعات غلط و نادرست از این اندیشه‌ها جامعه را فرسنگ‌ها از این اخلاق و آرمان‌ها دور می‌کند و اعضای جامعه را به قهقرا می‌کشاند، بنابراین با عنایت به اهمیت و جایگاه نقش‌آفرین رسانه‌ها در عرصه‌های مختلف نظام اعم از فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، طرح پیشرو با هدف تقویت و توسعه سازمان بسیج رسانه ارائه شده تا از این طریق به جذب و آموزش نیروهای متخصص در این عرصه مبتنی‌ بر شاخص‌های انقلاب اسلامی اقدام شود.

طرح تقویت و توسعه سازمان بسیج رسانه که با امضای 238 نفر از نمایندگان مجلس تقدیم ریاست مجلس شده است و در روز چهارشنبه تاریخ 10/7/1392 به ‌صورت عادی اعلام وصول شده در بر‌دارنده مقدمه توجیهی بوده و در قالب یک ماده واحده و 3 تبصره است و به ‌شرح زیر مورد ارزیابی قرار گرفته است.


ارزیابی طرح

گر‌چه کلیات این طرح از این رو که برای تقویت و توسعه یک تشکیلات وابسته به یک سازمان طرحی در دستور کار مجلس قرار گیرد بلا اشکال است، اما ایرادات زیر بر این طرح وارد است.

1. در مقدمه توجیهی اشاره شده است که «... تقویت و توسعه سازمان بسیج رسانه مستلزم تصویب قانونی خاص است تا زمینه همکاری، همیاری و تعامل همه ‌جانبه نهادهای مسئول و درگیر را فراهم کند ...» اما ماده واحده و تبصره‌های آن چنین هدفی را محقق نمی‌کند.

همچنین در بخش دیگر مقدمه هدف اصلی طرح را «حضور گسترده، مؤثر و قانونمند مردمی در عرصه توسعه فعالیت‌های رسانه‌ای کشور» بیان کرده و این در ‌حالی است که در هیچ ‌کجای طرح برای تحقق این هدف، جز بحث جذب نیرو که عرف و روال هر سازمانی است، تدبیری اندیشیده نشده است.

2. متن ماده واحده دارای ابهاماتی است که برطرف کردن آنها ضروری است، اولاً باید مشخص شود مقصود از تقویت و توسعه سازمان چیست و مشخصاً چه زمینه‌هایی موضوع این امر قرار می‌گیرد تا تکلیف نهادهایی که وظیفه حمایت دارند به‌درستی مشخص شود، ثانیاً مقصود از پشتیبانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چیست؟ دقیقاً این وزارتخانه در راستای پشتیبانی از سازمان چه تکلیفی دارد؟ ثالثاً به فرض مشخص شدن این تکلیف، به غیر از پشتیبانی معنوی، هرگونه اقدام وزارتخانه در این راستا اعم از حمایت مالی و تجهیزاتی و منابع انسانی دارای بار مالی است و باید مشخص شود از کدام محل باید این هزینه جبران شود، چرا‌که در غیر این صورت مغایر با اصل هفتاد‌ و پنجم قانون اساسی خواهد بود.

3. در متن ماده واحده عباراتی به ‌عنوان هدف از تشکیل این نهاد ذکر شده که اطلاق آن با مأموریت سازمان صدا‌ و‌ سیما چنانکه در ماده (5) و (6) طرح صدا‌ و سیما آمده است در تعارض خواهد بود مگر آنکه این نهاد زیر‌مجموعه سازمان صدا‌و‌سیما قرار گیرد تا بخشی از اهداف و مأموریت‌های این سازمان را عهده‌دار شود.

ماده (5) طرح اداره صدا‌ و سیما در این خصوص تصریح می‌کند: «مأموریت سازمان ارتقای فرهنگ و هدایت افکار عمومی به سمت وحدت جهان اسلام و مقابله با جنگ نرم از طریق شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی و رسانه‌های مجازی و مکتوب با تأمین، تولید و پخش برنامه‌های متنوع آموزشی و ارشادی، خبری و اطلاع‌رسانی، سرگرمی و تفریحی است. این مأموریت در سطوح مختلف اعم از استانی، ملی و منطقه‌ای و جهانی با بهره‌گیری از ظرفیت هنر اسلامی و جهت‌دهی مؤثر و کارآمد و براساس موازین اسلامی و مصالح کشور به آن انجام می‌شود».

4. تبصره یک این طرح تحصیل حاصل است زیرا دستگاه‌ها پیش از تصویب این طرح نیز مجازند بخشی از فعالیت‌های طرح‌های فرهنگی، آموزشی و رسانه‌ای را از طریق سازمان بسیج رسانه اجرا کنند و در صورتی‌ که مکلف شوند نیز باید قلمرو آن روشن شود و چنین امری نیازمند در نظر گرفتن ملاحظات دیگری است.

5. از منظر بودجه‌ای، میزان بودجه اختصاص‌یافته به هر‌یک از طرح‌های موضوع تبصره، به‌دلیل روشن نبودن ماهیت این طرح‌ها دارای ابهام است. به‌عبارت دیگر، مشخص نیست کدام ‌یک از طرح‌های دستگاه‌های اجرایی توسط سازمان بسیج رسانه انجام می‌شود و آیا بودجه انجام این طرح‌ها از محل بودجه دستگاه اجرایی تأمین خواهد شد یا از ردیف مستقلی که برای سازمان بسیج رسانه در نظر گرفته می‌شود؟

چنانچه مقصود، اجرای بخشی از وظایف فرهنگی دستگاه‌های اجرایی با بودجه اختصاص داده شده با سازمان بسیج رسانه باشد، به ‌دلیل اینکه سبب افزایش بار مالی دولت خواهد شد بدون اینکه طریق جبران آن پیش‌بینی شود، با اصل هفتاد و پنجم قانون اساسی مغایرت دارد.

6. به‌ موجب تبصره «2» این طرح «دولت موظف است هر‌ ساله بخشی از اعتباراتی را که برای اهداف فوق در بودجه سنواتی در نظر می‌گیرد، در ردیف مستقلی به ‌عنوان کمک به طرح‌های سازمان بسیج رسانه در اختیار سازمان بسیج مستضعفین سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قرار دهد» از مفاد این تبصره روشن می‌شود این نهاد زیر‌مجموعه سازمان بسیج مستضعفین قرار داده خواهد شد، بنابراین باید از قوانین آن پیروی کند همان‌طور که بسیج حقوقدانان، بسیج ادارات یا جامعه پزشکان تشکیل شده است و براساس صلاحیت‌های عمومی بسیج، صلاحیت‌های مندرج در طرح اعطا خواهد شد.

در متن ماده واحده نیز تصریح شده است که این نهاد «توسط بسیج مستضعفین سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و با پشتیبانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت کشور و سازمان صدا‌ و سیما تقویت و توسعه می‌یابد».

7. تبصره «2» که دولت را مکلف کرده است هر ‌ساله بخشی از اعتباراتی را که برای اهداف فوق در بودجه سنواتی در نظر دارد در ردیف مستقلی به‌ عنوان کمک به طرح‌های سازمان بسیج مستضعفین قرار دهد با اصل پنجاه ‌و‌ دوم قانون اساسی مغایر است.

8. از آنجایی که مفاد ماده واحده حاضر و تبصره‌های آن احکامی است که برای سازمان‌ها و دستگاه‌های کشوری از‌ جمله سازمان‌ها و وزارتخانه‌های نام برده شده در متن و همچنین دستگاه‌های موضوع صدر تبصره «1» ماده واحده، تکالیفی ایجاد می‌کند و نهادهای مذکور مجری اعمال این احکام هستند، بنابراین واگذاری حق تصویب آیین‌نامه اجرایی این قانون به نحو اطلاق به ستاد کل نیروهای مسلح مغایر اصل یکصد‌و‌سی‌و‌هشتم قانون اساسی خواهد بود.

9. نکته حائز اهمیت آن است که وضعیت شخصیت حقوقی این نهاد که قرار است در عرصه عمومی رسانه‌ای کشور فعالیت نماید مبهم است و مشخص نیست در قالب مؤسسه دولتی، نهاد عمومی غیر‌دولتی، سازمان مردم‌نهاد یا امر دیگری قرار است فعالیت کند.

نتیجه‌گیری و پیشنهاد

در مجموع توجه به سازماندهی مناسب رسانه‌ای در کشور و ایجاد سازمانی برای فعالیت مبتنی‌ بر فرهنگ دینی و بسیجی در کشور لازم و ضروری است، بنابراین پیشنهاد می‌شود با امعان نظر به طرح جامع بسیج مستضعفین که در‌حال تدوین است پیش‌بینی‌های لازم در این خصوص و سایر موارد مربوط به بسیج اقشار در همان مجموعه اقدامات مورد نظر انجام پذیرد تا از تداخل وظایف و مأموریت‌ها پیشگیری شده و همچنین اصل نظارت‌پذیری مخدوش نشود.

پیشنهاد دیگر اینکه در صورتی ‌که مقرر است این موضوع به ‌طور مجزا از طرح جامع بسیج مستضعفین مورد تصویب قرار گیرد لازم است در کارگروهی ایرادات اساسی این طرح برطرف شود و مجدداً در دستور کار قرار گیرد.

 
انتهای پیام/