در بزرگداشت نود سالگی استاد ایرج افشار بیان شد:
ایرج افشار یار و حامی همیشگی ارزش‌ها و اصول یونسکو بود
استاد ایرج افشار که همواره نام ایران با نام وی گره خورده یار و حامی همیشگی ارزش‌ها و اصول یونسکو بوده‌اند.
به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ حاضر در محل برگزاری بزرگداشت نودمین زادروز ایرج افشار که امروز در سالن همایش‌های کتابخانه ملی برگزار شد، ایرینا بو کوا مدیرکل یونسکو طی پیامی اعلام کرد: بسیار خرسندم در این فرصت از زندگی و دستاوردهای محقق برجسته استاد ایرج افشار که کمک‌های شایانی در نشر فرهنگ و ادبیات ایران در سراسر جهان انجام داده‌اند، قدردانی نمایم. از احسان یارشاطر در دانشگاه کلمبیا نقل می‌کنم که خلایی که با از دست دادن ایرج افشار در حیطه ایرانشناسی به وجود آمد، بی‌سابقه بوده است.
پروفسور ایرج افشار نقشی تکرار نشدنی در گسترش مدار ایرانشناسی در ایران و جهان در نیمه دوم قرن بیستم داشته است. استحضار دارم که از خودگذشتگی‌های ایشان برای زبان و فرهنگ پارسی به ارث رسیده از عشق پدرشان به ایران و زبان پارسی است، وی پس از فارغ‌التحصیلی در سال 1327 از دانشکده حقوق دانشگاه تهران به عنوان مدرس زبان فارسی شروع به کار کرد و پس از آن منصوب به کتابداری دانشکده حقوق دانشگاه تهران شد که تاثیری قابل توجه بر فعالیت‌های برجسته ایشان گذاشت.
ایرج افشار از تاریخ اتمام دوره‌ای یک ساله در علوم کتابداری آموزشی و عملی در سال 1335 در یونسکو پاریس، یار و حامی همیشگی ارزش‌ها و اصول یونسکو بوده‌اند، این همکاری پس از انتصاب ایشان به عنوان عضو موسس انجمن فلسفه ایران و علوم انسانی وابسته به کمیته ملی یونسکو بود و در سال 1374 به عنوان مدیر مرکز کتاب وابسته به کمیسیون ملی یونسکو در ایران عمیق‌تر شد.
در تمام این سمت‌ها استاد افشار در جهت پاسداری و نشر منابع میراث و تنوع فرهنگی به عنوان وسیله‌ای برای گفتمان عمیق‌تر احترام و درک متقابل فعالیت داشته‌اند.
استاد افشار کتاب‌شناس، تاریخدان و محقق بی‌نظیر دست نوشته‌های ایران باستان و مدرن بود و نقشی محوری در انجمن‌های بین‌المللی در تسهیل مبادلات بین فرهنگی و نشر داشته است. طی همکاری‌هایی تنگاتنگ با مراکز ایرانشناسی در اروپا و ایالات متحده، استاد ایرج افشار اقدام به دسته‌بندی آثار و دست‌نوشته‌های فارسی در کتابخانه ویدن دانشگاه هاروارد، کتابخانه ملی اتریش و مرکز اسناد اتریش کردند.
در سال 1383 استاد ایرج افشار نخستین دریافت کننده جایزه دستاوردهای جامعه بین‌الملل برای ایرانشناسی - اعطایی به محققان برجسته ایران شناسی ساکن و مشغول به کار در ایران شدند.
اطمینان دارم که یاد و افتخارات استاد ایرج افشار منبع الهامی برای دانش‌پژوهان جوان و محققان سراسر دنیا در جهت ایجاد پل‌های جدید و مستحکم گفتمان، برای احترام، درک و صلح خواهد بود. در این راستا مفتخرم به همراه یونسکو زندگی و دستاوردهای کم نظیر استاد افشار را گرامی بدارم.
همچنین سید رضا صالحی امیری رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در بخش دیگری از این مراسم گفت: خدا را سپاسگذارم که به ما توفیق داده که در سالن همایش‌های کتابخانه ملی بزرگانمان را پاس بداریم. این برنامه به دنبال سلسله برنامه‌های بزرگداشت ریشه‌های سازمان اسناد و کتابخانه ملی برگزار می‌شود.
وی ادامه داد: امروز از ایرج افشار صحبت می‌کنیم که ایران و ایرانی به وی مدیون است و هر کجا بحث ایران شناسی پیش می‌آید نام ایرج افشار به یادها می‌آید.
رئیس سازمان اسناد کتابخانه ملی اظهار داشت: امروز اگر پرچم، هویت، فرهنگ و آداب وسنن ایران در سراسر جهان گسترده شده مدیون افشار هستیم.
صالحی امیری ادامه داد: امروز این فضا معطر به وجود ایرج افشار است و باور دارم که روح وی هم در اینجاست.
وی تصریح کرد: امیدواریم که نسل جوان ما بداند که از یک تبار بزرگ برخوردار است و اگر امروز درخت این فرهنگ سبز است به خاطر ریشه‌هایی چون انوارها و افشارهاست و امیدواریم که نسل جدید برای هیاهوی فناوری و شبکه‌های اجتماعی بداند که میراث‌دار بزرگانی است که باید یاد آن‌ها را پاس بدارد. همچنین آیت اله محقق داماد رئیس موقوفات بنیاد افشار در بخش دیگری از این مراسم با اشاره به بخشی از کتاب تاریخ تمدن ویلدورانت گفت: ویندورانت در بخشی از این کتاب نوشته تاریخی که می‌نویسم 30 سال است که مشغول تالیف آن هستم و بیشتر جهان را سیر کردم و سرزمین‌های مختلفی را دیدم ولی با یک حقیقت مواجه شدم که سوالی را برایم مطرح کرد و جوابی برای آن نداشتم این حقیقت این است که در همه کشورها فقر و جهل در کنار هم بودند و نمی‌دانم کدام آن‌ها علت و کدام معلول بود آیا جهل علت فقر است یا فقر علت جهل است
وی ادامه داد: به نظر می‌رسد که ویلدورانت نکته مهمی را مطرح کرده و می‌گوید نمیتوانم جواب آن را بدهم به هر حال فقر و جهل باهم هستند.
آیت اله محقق داماد اظهار داشت: ماسرزمینی داریم که تمدن بسیار عظیم و دیرینه‌ای دارد شاید یکی از جهاتی که باید به آن توجه شود این است که افراد نادری از میان عالمان همه وجودشان را برای دانش این کشور و سرمایه ملی آن وقف کرده‌اند و از دل و جان برای این کار دویده‌اند. البته اگرچه ما عالمان زیادی داریم اما تعداد این افراد که باخلوص در راه لقا اندیشه ایرانی گام برداشته اند کم است.
وی خاطر نشان کرد: مرحوم افشار چنین آدمی بود و یک ذره غرور و تکبر در او دیده نمی‌شد. وی بدون آنکه برای خودش چیزی بخواهد از بن دندان برای سرمایه ایران داد میزد.
رئیس موقوفات بنیاد افشار در پایان از خاطرات خود از ایرج افشار و آنچه درباره پدر وی شنیده بود، گفت.
همچنین سید فرید قاسمی پژوهشگر در این مراسم گفت: ایرج افشار آرزو داشت که کتابداری بومی‌سازی شود. وی به فرهنگ ملی و سنتی ما بها می‌داد و پایبند بود که تکنیک باید در خدمت سنت باشد. افشار کتابداری خودساخته بود و سنت کتابداری را ارتجاعی نمی دانست بلکه آن را احتیاج امروز و فردای کتابداری کشور قلمداد می‌کرد.
وی ادامه داد: کتابداری پیش از تحصیل باید با شوق همراه باشد و کتابدانی فقط بخشی از کتابداری است. قاسمی خاطر نشان کرد: در کتابداری باید مجموعه سازی درست و پاسخگویی صحیح مورد توجه قرار بگیرد همچنین احمد مسجدجامه‌ای عضو شورای شهر تهران در بخش دیگری از مراسم بزرگداشت ایرج افشار گفت: یکی از ویژگی‌های ایرج افشار طراحی کاربرگه‌های نسخ خطی بود البته قبل از او نیز این کاربرگه ها وجود داشتند اما به این شکل نبودند.
وی افزود: لازم است که ظرفیت اینچنینی برای تحلیل شرایط جدید با تحولات موجود داشته باشیم تا بتوانیم فهرست واحد فارسی را تدوین کنیم. همچنین سیدمحمد منصور طباطبایی نسخه شناس در بخش دیگری از این مراسم گفت: بیاییم بودجه بگذاریم و بانک بزرگ آثار خطی جهان را در ایران بنا کنیم.
وی افزود: بزرگداشت ایرج افشار بزرگداشت ایران است اما بهتر است که ارزش بیشتری به کتاب فن خواه بدهیم همچنین حجت الاسلام درایتی نسخه شناس گفت: کتاب فن خواه حاصل تلاش فهرست نگاران زیادی بوده و شناسنامه علمی مردم ایران است.
وی خاطر نشان کرد: کار معرفی این کتاب بر عهده متولیان فرهنگی کشور است و من امیدوارم هرکسی که به ایران می‌اندیشد به این مجموعه دسترسی پیدا کند
پروفسور ایرج افشار نقشی تکرار نشدنی در گسترش مدار ایرانشناسی در ایران و جهان در نیمه دوم قرن بیستم داشته است. استحضار دارم که از خودگذشتگی‌های ایشان برای زبان و فرهنگ پارسی به ارث رسیده از عشق پدرشان به ایران و زبان پارسی است، وی پس از فارغ‌التحصیلی در سال 1327 از دانشکده حقوق دانشگاه تهران به عنوان مدرس زبان فارسی شروع به کار کرد و پس از آن منصوب به کتابداری دانشکده حقوق دانشگاه تهران شد که تاثیری قابل توجه بر فعالیت‌های برجسته ایشان گذاشت.
ایرج افشار از تاریخ اتمام دوره‌ای یک ساله در علوم کتابداری آموزشی و عملی در سال 1335 در یونسکو پاریس، یار و حامی همیشگی ارزش‌ها و اصول یونسکو بوده‌اند، این همکاری پس از انتصاب ایشان به عنوان عضو موسس انجمن فلسفه ایران و علوم انسانی وابسته به کمیته ملی یونسکو بود و در سال 1374 به عنوان مدیر مرکز کتاب وابسته به کمیسیون ملی یونسکو در ایران عمیق‌تر شد.
در تمام این سمت‌ها استاد افشار در جهت پاسداری و نشر منابع میراث و تنوع فرهنگی به عنوان وسیله‌ای برای گفتمان عمیق‌تر احترام و درک متقابل فعالیت داشته‌اند.
استاد افشار کتاب‌شناس، تاریخدان و محقق بی‌نظیر دست نوشته‌های ایران باستان و مدرن بود و نقشی محوری در انجمن‌های بین‌المللی در تسهیل مبادلات بین فرهنگی و نشر داشته است. طی همکاری‌هایی تنگاتنگ با مراکز ایرانشناسی در اروپا و ایالات متحده، استاد ایرج افشار اقدام به دسته‌بندی آثار و دست‌نوشته‌های فارسی در کتابخانه ویدن دانشگاه هاروارد، کتابخانه ملی اتریش و مرکز اسناد اتریش کردند.
در سال 1383 استاد ایرج افشار نخستین دریافت کننده جایزه دستاوردهای جامعه بین‌الملل برای ایرانشناسی - اعطایی به محققان برجسته ایران شناسی ساکن و مشغول به کار در ایران شدند.
اطمینان دارم که یاد و افتخارات استاد ایرج افشار منبع الهامی برای دانش‌پژوهان جوان و محققان سراسر دنیا در جهت ایجاد پل‌های جدید و مستحکم گفتمان، برای احترام، درک و صلح خواهد بود. در این راستا مفتخرم به همراه یونسکو زندگی و دستاوردهای کم نظیر استاد افشار را گرامی بدارم.
همچنین سید رضا صالحی امیری رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در بخش دیگری از این مراسم گفت: خدا را سپاسگذارم که به ما توفیق داده که در سالن همایش‌های کتابخانه ملی بزرگانمان را پاس بداریم. این برنامه به دنبال سلسله برنامه‌های بزرگداشت ریشه‌های سازمان اسناد و کتابخانه ملی برگزار می‌شود.
وی ادامه داد: امروز از ایرج افشار صحبت می‌کنیم که ایران و ایرانی به وی مدیون است و هر کجا بحث ایران شناسی پیش می‌آید نام ایرج افشار به یادها می‌آید.
رئیس سازمان اسناد کتابخانه ملی اظهار داشت: امروز اگر پرچم، هویت، فرهنگ و آداب وسنن ایران در سراسر جهان گسترده شده مدیون افشار هستیم.
صالحی امیری ادامه داد: امروز این فضا معطر به وجود ایرج افشار است و باور دارم که روح وی هم در اینجاست.
وی تصریح کرد: امیدواریم که نسل جوان ما بداند که از یک تبار بزرگ برخوردار است و اگر امروز درخت این فرهنگ سبز است به خاطر ریشه‌هایی چون انوارها و افشارهاست و امیدواریم که نسل جدید برای هیاهوی فناوری و شبکه‌های اجتماعی بداند که میراث‌دار بزرگانی است که باید یاد آن‌ها را پاس بدارد. همچنین آیت اله محقق داماد رئیس موقوفات بنیاد افشار در بخش دیگری از این مراسم با اشاره به بخشی از کتاب تاریخ تمدن ویلدورانت گفت: ویندورانت در بخشی از این کتاب نوشته تاریخی که می‌نویسم 30 سال است که مشغول تالیف آن هستم و بیشتر جهان را سیر کردم و سرزمین‌های مختلفی را دیدم ولی با یک حقیقت مواجه شدم که سوالی را برایم مطرح کرد و جوابی برای آن نداشتم این حقیقت این است که در همه کشورها فقر و جهل در کنار هم بودند و نمی‌دانم کدام آن‌ها علت و کدام معلول بود آیا جهل علت فقر است یا فقر علت جهل است
وی ادامه داد: به نظر می‌رسد که ویلدورانت نکته مهمی را مطرح کرده و می‌گوید نمیتوانم جواب آن را بدهم به هر حال فقر و جهل باهم هستند.
آیت اله محقق داماد اظهار داشت: ماسرزمینی داریم که تمدن بسیار عظیم و دیرینه‌ای دارد شاید یکی از جهاتی که باید به آن توجه شود این است که افراد نادری از میان عالمان همه وجودشان را برای دانش این کشور و سرمایه ملی آن وقف کرده‌اند و از دل و جان برای این کار دویده‌اند. البته اگرچه ما عالمان زیادی داریم اما تعداد این افراد که باخلوص در راه لقا اندیشه ایرانی گام برداشته اند کم است.
وی خاطر نشان کرد: مرحوم افشار چنین آدمی بود و یک ذره غرور و تکبر در او دیده نمی‌شد. وی بدون آنکه برای خودش چیزی بخواهد از بن دندان برای سرمایه ایران داد میزد.
رئیس موقوفات بنیاد افشار در پایان از خاطرات خود از ایرج افشار و آنچه درباره پدر وی شنیده بود، گفت.
همچنین سید فرید قاسمی پژوهشگر در این مراسم گفت: ایرج افشار آرزو داشت که کتابداری بومی‌سازی شود. وی به فرهنگ ملی و سنتی ما بها می‌داد و پایبند بود که تکنیک باید در خدمت سنت باشد. افشار کتابداری خودساخته بود و سنت کتابداری را ارتجاعی نمی دانست بلکه آن را احتیاج امروز و فردای کتابداری کشور قلمداد می‌کرد.
وی ادامه داد: کتابداری پیش از تحصیل باید با شوق همراه باشد و کتابدانی فقط بخشی از کتابداری است. قاسمی خاطر نشان کرد: در کتابداری باید مجموعه سازی درست و پاسخگویی صحیح مورد توجه قرار بگیرد همچنین احمد مسجدجامه‌ای عضو شورای شهر تهران در بخش دیگری از مراسم بزرگداشت ایرج افشار گفت: یکی از ویژگی‌های ایرج افشار طراحی کاربرگه‌های نسخ خطی بود البته قبل از او نیز این کاربرگه ها وجود داشتند اما به این شکل نبودند.
وی افزود: لازم است که ظرفیت اینچنینی برای تحلیل شرایط جدید با تحولات موجود داشته باشیم تا بتوانیم فهرست واحد فارسی را تدوین کنیم. همچنین سیدمحمد منصور طباطبایی نسخه شناس در بخش دیگری از این مراسم گفت: بیاییم بودجه بگذاریم و بانک بزرگ آثار خطی جهان را در ایران بنا کنیم.
وی افزود: بزرگداشت ایرج افشار بزرگداشت ایران است اما بهتر است که ارزش بیشتری به کتاب فن خواه بدهیم همچنین حجت الاسلام درایتی نسخه شناس گفت: کتاب فن خواه حاصل تلاش فهرست نگاران زیادی بوده و شناسنامه علمی مردم ایران است.
وی خاطر نشان کرد: کار معرفی این کتاب بر عهده متولیان فرهنگی کشور است و من امیدوارم هرکسی که به ایران می‌اندیشد به این مجموعه دسترسی پیدا کند
همچنین از خانواده کریم اصفهانیان مدیر انتشارات بنیاد موقوفه دکتر افشار تقدیر شد و در بخش دیگری از این مراسم جواد میرهاشمی کارگردان مستند از احمد مسجدجامعی خواست که تکلیف خیابان جمال زاده را تعیین کند.
یادآور می‌شود در این مراسم از تندیس ایرج افشار کتاب فرزانه ایران مدار و فهرست فن خواه رونمایی شد.
یادآور می‌شود، در این مراسم افرادی چون احمد مسجدجامعی عضو شورای شهر تهران، مجید غلامی‌جلیسه مدیرعامل خانه کتاب و حسین انتظامی معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حضور داشتند.
خاطر نشان می‌شود در حاشیه این مراسم دو فیلم مستند از زندگی ایرج افشار پخش شد.
