منشاء گرد و غبار قم، عراق نیست

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از قم؛رضا سیار با بیان اینکه اراضی خشک شده به دلیل قطع حق آبه ها در فاصله میان قم، تهران و ورامین واقع شده است، افزود: قطعا ریزگردهایی که با حرکت بادی از سمت شمال به جنوب وارد قم می شوند، اگر جهت بادهای غالب به سمت تهران باشد این استان را نیز در گیر می کند.

وی با بیان اینکه بیشتر گرد و غبار محلی منشاء داخلی دارد، افزود: بنا بر نظر اداره کل هواشناسی کشور و استان قم منشاء گرد و غبار اخیر از اراضی داخلی استان است و از کشور عراق و اطراف نیست.

سیار با تاکید براینکه باید در راستای توسعه کشت های زراعی اقدام شود نه اینکه هشت هکتار از اراضی بدون کشت بماند، گفت: جنگل کاری باید در این استان پیگیری شود این در حالی است که سطح جنگل کاری در استان قم 7800 هکتار است که نسبت به استان های دیگر بسیار کم است.

فرماندار قم افزود: گرد و خاک همچنان تداوم دارد. روز گذشته بخشدار و مسئولان از منطقه نواران که مرز بین کویر و قنوات است بازدید داشتند و تایید کردند که تودهای از گرد و غبار از سمت کویر به سمت شهر قم و سایر مناطق شهری و دشت وابسته به جهت باد در حرکت است.

سیار  تصریح کرد: ریشه و علت گرد و غبار به طور طبیعی عامل کویر است. متاسفانه بخشی از دشت های کشاورزی تبدیل به کویر شده و ریشه کویری شدن اراضی نیز قطع حقابههای قمرود و قره چای است که در حدود 30 سال گذشته اتفاق افتاده است.

وی اظهار کرد: نزدیک به 500 میلیون مترمکعب آبی که در طول دوران گذشته تا سال 75 به طور میانگین وارد استان قم می شده است در سال 75 به شدت تنزل یافته و قطع شده به طوری که از زمان آبگیری سد 15 خرداد و سد قره چای، ورودی به دو رودخانه قمرود و قره چای از نظر سیلاب ها به طور مطلق قطع شده است.

وی بیان کرد: سد 15 خرداد هنوز سرریز نکرده و بالاترین سطح آبی که در آن جمع آوری شد در سال های پر آبی 7 سال قبل و در حدود 147 میلیون متر مکعب بود و بالغ بر 200 میلیون متر مکعب ظرفیت آن است. یک چهارم سد هنوز آبگیری نرسیده است.

فرماندار قم با بیان اینکه تمامی ورودی قمرود از ناحیه 15 خرداد در سال 74 به طور کامل متوقف شده است، گفت: هر سیلابی که در داخل قمرود جاری بوده ناشی از سیلاب های حوزه میانی و زیر دست 15 خرداد بوده است.

سیار ادامه داد: در حوزه قره چای هم این اتفاق افتاده و در زمان افتتاح سد الغدیر این سد یک سال سرریز داشته و چندین سال است که به حد سرریز نرسیده است. حفر چاه‌ها در دشت ساوه به اضافه قطع حق آبه ها و تغییرات جوی موجب شده تا سطح ایستابی آب در دشت های جعفر آباد و قمرود و دشت قم پایین برود، علاوه بر اینکه آبدهی چاه‌ها کم شده و بسیای از چاه‌ها خشک شده است.

وی گفت: در تعدادی از چاه‌ها که در اعماق پایین تر و به منابع سفره های پایین تر دسترسی داشتد، جریان حرکت آب شور دریاچه نمک جایگزین تغذیه رودخانهها شده و 80 چاه خشک شده است. شور شدن آب به حدی است که کشت برخی محصولات توجیه اقتصادی ندارد. 

سیار با اشاره به اینکه این امر باعث خشک شدن 50 هکتار از اراضی در دشت قم و قنوات و قمرود شده است، گفت: 25 سال است که در این اراضی کشت نشده، چون حقابه ای برای کشت نبوده است. در این زمینه وقتی اراضی حاصلخیزی کشاورزی مورد استفاده قرار نگیرد به شدت قابلیت کویری شدن و حرکت ریز گردها را دارد. به طور کلی عوامل متعددی باعث شده که استعداد و منشاء غبارهای محلی را به شدت افزایش داده و بدیهی است یک سری از تغییرات اقلیمی و هوایی که امسال در کشور به ویژه مرکز روی داده و روی مرکز کشور اثر گذاشته است، به تبع مراتع نیز را به دلیل کمبود بارندگی تحت تاثیر قرار داده است.

به گفته وی، ایجاد کانون های گرد و غبار در کوره پز خانه ها، استفاده از تجهیزات مکانیکی برای تولید آجر و آهک، وجود معادن در مسیر کوه سفید و برداشت های بیش از اندازه و بارگیری ماسه و مصالح و انباشت نخاله های شهری هر یک به سهم خود در تولید گرد و غبار نقش داشته اند.

وی گفت: احتمال می رود گرد و غبار تهران ناشی از یک سری خشکسالی ها، قطع حقابه های رودخانه ها در حوزه رباط کریم و شهریار و اراضی تهران باشد و زمانی که منشاء گرد و غبار های قم و تهران در کنار هم قرار بگیرد مشکلاتی ایجاد می کند. گرد و غبار مشکلاتی را برای زندگی مردم فراهم کرده و غبار ناشی از طوفان های محلی آنها را به درد سر انداخته است. در پیک گرد و غبار در روز شنبه آلودگی هوا به حدی بود که برای روزه داران و کودکان بیماران قلبی و تنفسی مشکلاتی را ایجاد کرد. به محض اینکه گرد و غباری آغاز می شود مسئولان به فکر می افتند و کمیسیون ها و جلساتی تشکیل می شود در صورتی که مقابله با گرد و غبار باید به صورت دائمی و مستمر و با پشتوانه ملی صورت بگیرد و این مساله از نظر فرهنگی هم باید دنبال شود.

به گفته سیار، حفظ محیط زیست، حفظ زراعت و اراضی کشاورزی، حفظ پوشش های گیاهی و جنگل کاری، حفظ مراتع و نظام دادن به ساخت و سازها، مراقبت از تخلیه نخاله ها و ساماندهی برداشت از معادن و جبران خسارت های ناشی از اقدامات گذشته می تواند میزان گرد و غبار را کاهش دهد.