نفيس‌ترين آثار زکرياي رازی درآستان قدس رضوي

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، مسئول ادارۀ مخطوطات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی به يکي از نفيس‌ترين آثار رازی با موضوع ، خواص داروها، درمان، دامپزشکي، کشاورزي اشاره کرد و افزود: این اثر ارزشمند با عنوان "مفید الخاص فی علم الخواص" با 50 مجلس تصویر رنگین از حیوانات و گیاهان کتابت شده و تاريخ کتابت آن را زمان پادشاهي سلطان قلاوون پادشاه مصر بین سال‌های 743 و 746 هجری قمری دانسته‌اند.

سيد محمدرضا فاضل هاشمي از نسخة نفيس ديگري به کتابت 1059 قمري ياد کرد که حاوي ده مقاله در توضيح مفاهيم پايه‌اي پزشکي است و اظهار داشت: رازي اين کتاب را با عنوان "کنّاش منصوري" يا "کتاب منصوري"به نام "ابوصالح منصور بن اسحاق ساماني" والي ري نوشت و در آن، از تشريح استخوان‌ها و عضلات، مغز، قلب، چشم، کليه و مثانه، دستگاه گوارش، ستون فقرات، نخاع و... سخن گفته است.

وی گفت: نسخة موجود، توسط "محمد شريف" به خط نستعليق 18 سطري کتابت شده و اثر ديگر با عنوان "کنّاش فاخر" اهدايي مقام معظم رهبري در سال 1388 است.

اثر ديگري که فاضل هاشمي به آن اشاره کرد، با عنوان "برءالساعه" در موضوع طب فوري يا فوريت‌هاي پزشکي‌ است که نسخه‌هاي فراواني از اصل کتاب به زبان عربي و ترجمة آن به فارسي در کتابخانة آستان قدس موجود است، اصل کتاب در 23 باب، به خط نستعليق خوش در دورة صفويه سال 1102 قمري کتابت شده و در سال 1262 قمري توسط "تاج ماه بيگم" وقف آستان شده است.

وي اضافه کرد: نسخة ديگر"علاج الأمراض"در 36 باب است که به نام‌هاي "طب الفقرا" و "من لا يحضره الطبيب"نيز معروف است و مؤلف در اين کتاب، روش‌هاي خوددرماني را براي افرادي که به پزشک دسترسي ندارند، فراهم کرده است؛ نسخة آستان قدس، به کتابت 1122 قمري بوده و آقا زين‌العابدين خادم اصفهاني در 1166 قمري، آن را وقف نموده است.

فاضل هاشمي با بيان اينکه رازي، آثار فراواني در علم کيميا يا شيمي دارد، به معروف‌ترين اثر وي در اين زمينه با عنوان "سر الأسرار" اشاره کرد و تصريح کرد: نسخة کتابخانه، به کتابت 1239 قمري، وقفي محمد ايراني مجرد در 1250شمسي است و "محمود بن صاعد سنجري" آن را به فارسي ترجمه کرده که تعدادي نسخه کتابت قرن 13 دورة قاجار، در کتابخانه موجود است.

کارشناس مسئول ادارۀ مخطوطات آستان قدس رضوی افزود: آثار ديگري از رازي همچون "الحاوي في الطب"، "تقاسيم العلل" يا "التقسيم و التشجير"، "الجدری و الحصبه"، مقاله در "النبض والقاروره"، "اُرجوزه"، "کتاب باه"، "کتاب الشواهد" و گالمدخل التعليمي"در کيميا، "کتابان في التجارب" و آثاري ديگر از اين دست، از جمله نسخه‌هاي ارزشمند موجود در کتابخانة آستان قدس رضوی است.

انتهای پیامف.ض//