یلدا در خراسان شمالی

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد، شب یلدا یا به قول قدیمی‌ترها، شب چله، آخرین روز آذر و شب اول زمستان و طولانی‌ترین شب سال است ایرانیان باستان با این باور که فردای شب یلدا با دمیدن خورشید، روزها بلندتر شده و تابش نور ایزدی افزایش می‌یابد، آخر پاییز و اول زمستان را شب زایش خورشید می‌خواندند و برای آن جشنی بزرگ برپا می‌کردند.

از جمله آیین‌های شب یلدا در خراسان شمالی آن است که خانواده‌ها در این شب‌نشینی شب یلدا تفالی نیز به دیوان حافظ می‌کنند که این‌کار هم معمولا توسط بزرگ خانواده صورت می‌گیرد. آنان دیوان اشعار لسان‌الغیب خواجه شیراز را با نیت بهروزی و شادکامی می گشایند و فال و مراد دل خود را از او طلب می‌کنند. بازگویی خاطرات، قصه‌گویی پدر بزرگ ها و مادر بزرگ ها نیز یکی از مواردی است که یلدا را برای خانواده‌ها دلپذیرتر می‌کند.

در این شب میوه های گوناگونی از جمله هندوانه، انار، سیب ، پرتقال، انگور آونگ و ... می خورند و در این میان خوردن هندوانه از اهمیت خاصی برخوردار است چرا که معتقدند هر کس در این شب هندوانه بخورد در فصل زمستان در برابر سرما و بیماری مصون خواهد بود و پختن کدو، چغندرقند و لبو که از قدیم تا هم اکنون نیز بسیاری از خانواده های این استان آن را انجام می دهند.

اگر در شب چله برف ببارد، یکی دیگر از رسوم مردم این استان خوردن برف شیره؛ معجونی از برف و شیره انگور است. قدیم‌ترها ترکمن‌ها انواع و اقسام خربزه و دانه آن را برای این شب تهیه می‌کردند که یکی از آن ها واخ آرمان نام دارد و در کنار آن از کدوی تکل قوز که در دورترین روستای استان خراسان شمالی به همین نام و در نقطه صفر مرزی برداشت می‌شد، بهره می‌بردند. این کدو نزد ترکمنان معروف ترین نوع کدو در استان های خراسان شمالی و گلستان است.

هنرمندان، شاعران و نوازندگان خراسان شمالی نیز از گذشته در شب یلدا هنرنمایی می کردند، آنان که صدایی نیکو دارند و در غالب موارد نیز دستشان به ساز می رود در این شب آوازهای کهن که اغلب به زبان های کرمانجی و ترکی سروده شده است ر ا می خوانند و می نوازند.

مردم عقیده دارند که باید در این شب، چراغ خانه‌های خود را تا صبح روشن نگه دارند و با جمع شدن دور کرسی در منازل بزرگان قوم، شب را به صبح پیوند بزنند.

یکی دیگر از سنت‌های کهن شب یلدا، چله بردن برای خانواده عروس است. مردهای جوان طبق‌های آراسته میوه، شیرینی و کله‌قند تزیین شده را به رسم هدیه به خانه عروس جوان می‌برند. 

این طبق‌های هدیه که معمولا مسی است و روی آن با سفره‌های قرمز گلدوزی شده پوشانده شده، پر از ظرف های بزرگ میوه پیچیده در زرورق‌های رنگین با گل و نوارهای مواج است. مردانی این طبق‌ها را بر سر گذارده و در پی یکدیگر با شادی و پایکوبان راهی خانه عروس می‌شوند. خانواده دختر نیز به پاس قدردانی و به رسم یادبود لباس‌ و یا  پارچه‌ای را برای خانواده داماد، در سینی خالی شده هدایا می‌گذارند.

گفتنی است همه اين آيين و مراسم بهانه‌هايي برای گردهم آمدن خانواده‌ها، بجای آوردن صله ارحام و رفع كدورت های احتمالي بين خويشاوندان است. كه پيشينيان در هر فصل به بهانه‌ای سعی مي‌كرده‌اند تا اقوام را جمع كرده و صلح، صفا و صميميت را در بين آنان حكمفرما كنند.

انتهای پیام/ط