نمایش‌های نوروزی به دور از مستقیم‌گویی باشد

به گزارش حوزه تئاتر گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ منصور خلج، نویسنده و پژوهشگر هنرهای نمایشی، در گفت‌وگو با پایگاه خبری حوزه هنری در واكاوی آیین‌های نمایشی نوروز و قابلیت‌های پرداخت نمایش آن در هنر تئاتر اظهار داشت: آیین‌های ایران باستان مبتنی بر نوع زندگی كشاورزی و زندگی اجتماعی بوده و آیینی مثل«میر نوروزی» جنبه نمایشی خیلی شاخصی دارد؛ آنچنان كه در كتاب‌ها آمده و ذكر شده در این آیین مردم با اعتماد و خلوص به گونه‌ای ظاهر می‌شدند و مشكلات و عقده‌هایی كه در طول یك سال روی هم تلمبار می‌شده را در این مراسم تقلیل می‌دادند و با این كار درد و رنج‌های احتمالی كه در طول سال متحمل شده بودند را تسكین می‌دادند.
 
خلج در ادامه گفت: این بازی نمایشی اتفاقی بوده از سلسله مراتبی كه جامعه داشته و طبقات محروم جامعه همواره سعی می‌كردند این آیین را بازتابی سازند از مشكلات یا نقدها و یا نگاه‌هایی كه به مسائل پیرامون خود داشتند.
 
وی افزود: آیین «كوسه بر نشین» و یا همان «میر نوروزی» آیینی بوده كه در مسیر زمان تحولات و تغییرات خاصی پیدا می‌كند و در جاهای مختلف به شكل‌های متفاوت با ویژگی‌های خاص خودش اجرا می‌شده اما آنچه در این موضوع نهفته، این است كه نگاه مردم به این نوع آیین‌ها همواره مبتنی بر توجه به عدالت، توجه به شرایط اجتماعی است كه پشت سر می‌گذارند و بازتاب آن معمولاً  با استقبال همه مردم برگزار می‌شده كه حتماً در جایی بوده كه حضور حداكثری مردم روبه‌رو بوده مثل برگزاری در چهارسوی شهر یا محل تجمع مردم شهر و یا قبرستان‌هایی كه اقشار مختلف مردم برای زیارت اهل قبور خود پنج‌شنبه هر هفته را در آنجا سپری می‌كرده‌اند.
 
منصور خلج با اشاره بر جایگاه نوروز در میان مردم ایران زمین گفت: آیین‌های نوروزی به دلیل جایگاهی كه در میان مردم داشته پر از نشانه‌های زیبا و دوست داشتنی برای استفاده در هنرهای نمایشی است كه از میان آن ها می‌توان به سنت خانه تكانی كه خود مجموعه‌ای از اعمال با آداب رسوم خاص است كه در هركجای این سرزمین به شكل ویژه‌ای به آن توجه خواهد شد، یا سنت دید و بازدید، خرید البسه نو  و در كل می‌توان به تَروتازه ساختن ظواهر و باطن وجودی زندگی‌ها اشاره كرد.
 
وی ادامه داد: این اعمال در حالی است كه با پایان زمستان پر از خاكستر و سردی و تیرگی،  بهار روشن و سبز كه به همراه خود نغمه‌های زندگیِ با طراوت و تازگی و شادابیِ تمام، طبیعت دوباره متولد خواهد شد. و باید بگویم كه همه این موارد نمادهایی است كه از تحول طبیعت شكل گرفته و بازتاب آن را مردم می‌خواهند در زندگی خود ببینند و به نوعی اگر طبیعت رخت نو به تن می‌كند مردم نیز سعی می‌كنند با طبیعت هم‌نوا و نو شوند.
 
این نویسنده و پژوهشگر هنرهای نمایشی در مورد نمادها و نشانه‌های نوروزی گفت: از مهم‌ترین آدابی كه بسیار برای ما خوش یُمن بوده و  قابلیت پرداخت نمایشی دارد، سنت دید و بازدید‌های نوروزی است؛ خصوصاً با پشت سر گذاشتن زمستان سختی كه در گذشته‌ها وجود داشته، به‌ویژه دیدار با افراد سالمندی كه به سلامت این فصل سرسخت را پشت سر گذاشته و بهاری دیگر را تجربه خواهند كرد.
 
خلج افزود: نكته جالب توجه، عیدی‌هایی است كه مردم با استفاده از عناصر طبیعی به یكدیگر می‌داده‌اند، مثل تخم‌مرغ‌های رنگ شده و بسیار مواردی كه برگرفته از دل طبیعت بوده است مثل چینش سفره هفت سین كه تمامی اجزای آن در طبیعت وجود دارد و از آن ها به ماهی قرمز و سبزه با نماد جُنب‌و‌جوش، تحرك و رویش طبیعت است اشاره می‌كنم. همه این ها نمادهایی است كه با زندگی كشاورزی ایران باستان بسیار همسویی و همخوانی داشته است.
 
وی در ادامه به سبزه نوروز پرداخت و گفت: فلسفه وجودی سبزه نوروز كه عموماً از گندم بوده، به خاطر تغذیه عموم مردم از گندم بوده كه نمادی از آغاز فصل كار و برداشت است.
 
وی در پایان گفت: برای پرداختن هرچه بهتر به نوروز در هنرهای نمایشی لازم است تا به مطالعه دقیق، تحقیق و پژوهش مبتنی بر اسناد معتبر بپردازیم. سطحی نگری در آن موجب نارسایی مطلب به مخاطب می‌شود. حدود دو سال پیش تئاتری ویژه كودكان در تهران دیدم كه با استفاده از نمادها و نشانه‌های سفره هفت سین نوروز به معرفی آداب و رسوم سنتی ایران باستان پرداخته بود و بسیار هم در ارتباط با مخاطب موفق بود. بار دیگر تاكید دارم كه به منظور پرداختن به نوروز با استفاده از هنرهای نمایشی، نیازمند تحقیق و پژوهش همراه با خلاقیت‌های نمایشی است و برای نتیجه بهتر هرچه از مستقیم‌گویی پرهیز كنیم موفق‌تر خواهیم بود.

 

 

انتهای پیام/