گذری بر قلعه‌های تاریخی بافت

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان، استان کرمان یکی از پهناورترین استان‌های ایرانست که از لحاظ تاریخی و طبیعی، جاذبه‌های بسیاری در دل خود دارد. بافت قدیمی‌ترین شهرستان استان و اسلام‌آباد یکی از روستا‌های مهم بخش خبر در شهرستان بافت و دارای جاذبه های تاریخی فرآوانیست که در زیر به آن می پردازیم:

قلعه اسلام آباد

علی نجفی نژاد، رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان بافت در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان، به روستای اسلام آباد اشاره و جمعیت این روستا بر اساس سرشماری سال نود و پنج را هزار و ۱۰۶ نفر اعلام کرد و گفت: این روستا از نواحی مهم کشاورزی شهرستان بافت محسوب می‌شود.

وی فاصله این روستا تا شهر بافت را حدود ۳۹ کیلومتر ذکر کرد و افزود: این روستا در جنوب غربی شهرستان بافت و در حاشیه یکی از بزرگ‌ترین پارک‌های ملی ایران یعنی پارک ملی خبر قرار گرفته‌است.

نجفی نژاد تصریح کرد: قلعه اسلام آباد که در دهستان دشتاب و در فاصله حدود ۴۰ کیلومتری جنوب بافت واقع شده از بخش‌های مختلفی شامل قلعه و مقر حکومتی، مسجد، مدرسه، کارگاه رنگرزی، حمام و ... تشکیل شده است.

وی یادآور شد: از مهمترین قسمت‌های قلعه اسلام آباد مجموعه مسجد است که قدمت آن با توجه به شواهد و نوع معماری به دوره صفویه باز می‌گردد.

 نجفی نژاد با اشاره به اینکه این مسجد تاریخی شامل شبستانی در ضلع غربی و صحنی در ضلع شرقی است، بیان داشت: اطراف صحن این مسجد توسط رواق‌هایی محصور شده است و در ساخت این بنا از مصالحی همچون آجر، خشت خام و ملات گچ، ملات گل و کاهگل استفاده شده است.

رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان بافت گفت: با توجه به اهمیت نوع معماری مسجد مذکور، مرمت آن در سال آینده پایان خواهد یافت.

 نجفی نژاد به بیان اقدامات انجام شده در مورد این بنا (مسجد) پرداخت و افزود: اقداماتی نظیر آواربرداری، پی گردی و خواناسازی خطوط معماری، بازسازی دیوار‌ها و ستون‌های فروریخته، اجرای مجدد سقف‌های گنبدی شبستان، احیا و بازسازی رواق‌ها انجام شد.

وی تصریح کرد: خوشبختانه با توجه به اینکه ۹۰درصد مرمت و بازسازی این مسجد تاریخی پایان یافته، هم اکنون این مسجد تاریخی مورد استقبال مردم منطقه قرار گرفته است به نحوی که علی رغم نیمه کاره بودن عملیات بازسازی، مردم روستای اسلام آباد در ایام محرم اقدام به برگزاری مراسم عزاداری و روضه خوانی در این مسجد می کنند.

نجفی نژاد ابراز امیدواری کرد: با اختصاص و تامین اعتبار مورد نیاز و تداوم عملیات مرمت، این بنای تاریخی به یکی از مساجد فعال و زیبای منطقه تبدیل شود.

وجود بیش از ۱۵ قلعه تاریخی در شهرستان بافت

رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان بافت با تاکید بر اینکه در شهرستان بافت بیش از ۱۵قلعه تاریخی وجود دارد، گفت: بیشتر این قلعه‌ها در منطقه دشتاب قرار دارند و قدمت اکثر این قلعه‌ها به دوران صفویه و قاجار بر می‌گردد.

قلعه نارنج

 نجفی نژاد به قلعه نارنج در این شهرستان اشاره کرد و افزود: غنجعلی خان افشار ایلخانی در تابستان‌ها دراین قلعه سکونت داشت و در همین قلعه با سردار ظفر بختیاری درگیر شد، به طوری که زخم توپ‌های سردار ظفر بر تن یکی از برج‌های این قلعه، به شکل یک حفره و سوراخ هنوز بر جای مانده است.

وی تصریح کرد: قلعه نارنج در هشون و در مسیر جاده بافت ـ سیرجان قرار دارد و در چهار گوشه آن چهار برج وجود داشته و در بین این چهار برج ساختمان بزرگی بوده است.

 نجفی نژاد یادآور شد: قلعه نارنج غنجعلی خان افشار ایلخانی درسال ۹۲ توسط میراث فرهنگی و گردشگری مرمت و بازسازی شد.

 قلعه زهرا خانم

این قلعه در منطقه دشتاب و مقر حکومتی زهرا خانم فرمانفرا و حاکم دشتاب بوده‌است، زهرا خانم در زمان حکمرانی فردی بسیار سخت گیر بوده و روایت می‌شود: با کسانی که از فرمان او سرپیچی می‌کردند، به شدت برخورد می‌کرده و گوش افراد متمرد را با میخ به روی تخته کوبیده و دستور شلاق زدن می‌داده ‌است.

قلعه کُرد علی

قلعه کرد علی با توجه به موقعیت جغرافیایی که داشته‌است، از قلعه‌های معتبر حاکم‌نشین بافت بوده‌است و قلعه کُردعلی در وکیل آباد دشتاب قرار داشته و توسط شخصی به نام کردعلی ساخته شده‌است. کردعلی که در این قلعه حکمرانی می‌کرده‌است برای دفاع از این قلعه، خندق بزرگی در اطراف آن حفر کرده و در روز توسط پُل تخته‌ای از روی این خندق رفت‌وآمد می‌کرده‌اند و شب‌ها پُل را از روی خندق برمی داشته‌اند تا از هجوم غارتگران محفوظ باشند. این قلعه حد واسط قلعه هشون و قلعه مرتضی خَبر قرار داشته و در هنگام خطر و درگیری با روشن کردن آتش و ایجاد دود قلعه‌های دیگر را برای پشتیبانی خبر می‌کرده‌اند.

قلعه مرتضی خان

در منطقه خَبر و در بالای تپه ای قرار دارد ،  این قلعه به نام مرتضی خان  مالک اصلی خَبر  شهرت پیدا کرده است.

این قلعه نیز از قلعه های مهم بافت محسوب می شده استو از طریق آن افراد با قلعه های کردعلی و هشون ارتباط برقرار می کرده اند.

قلعه گوشک

 این قلعه که از قلعه های مشهور آن زمان بوده است ، توسط علی مرادخان گوشکی در زمان ناصرالدین شاه قاجار بنا شده است ، در همین قلعه علی مرادخان  با تعداد زیادی بلوچ که برای غارت مردم به منطقه گوشک آمده بودند ، درگیر می شود و بالغ بر ۷۰۰ نفر از آنان را کشته و در تپه ای به نام تپه بلوچی دفن می کند.

  علی مرادخان با تعقیب دیگر بلوچ های فراری در منطقه سرگز دولت آباد ۵۰۰ نفر دیگر از آنان را کشته و منطقه گوشک را از گزند هجوم این چپاول گران محفوظ می دارد.

 قلعه کهت

کَهت نام آبادی است در منطقه خَبر بافت، در این منطقه قلعه ای بوده است به نام همین آبادی که از چهار برج آن برای دیده بانی استفاده می شده است .

قلعه نمزاد

در روستای نمزاد بزنجان احداث شده بود. روایت می کنند: گروهی غارتگر برای غارت ساکنان این قلعه، به آن حمله می کنند و مال و اموال آنان را به غارت می برند و کنیزی را نیز بعد از غارت قلعه برای آشپزی به همراه خود می برند .

می گویند : همین کنیز همگی غارتگران را در گیواز گیشکی در کلوک گاو مسموم و از بین می برد.

قلعه گوشک برج

این قلعه در گوشک برج قرار داشته و خوانین طایفه قراغلانو بر آن تصرف داشته اند. علی محمد خان در سال ۱۲۵۶ ه.ق به دلیل شرارت ساکنان آن به قلعه حمله کرد و ساکنان آن را به هلاکت رساند.

قلعه گوغر

در امیر آباد گوغر  بنا شده بود و به دستور علی محمد خان  و به علت شورش مردم تخریب شد.

قلعه گزنجان

در منطقه هشون قرار داشته و حیدر خان هشونی والی قلعه و کلانتر آنجا بوده است.

قلعه سنگ

در سنگ پهن بافت  و بر روی تپه ای احداث شده بود و مردم فقط می توانستند از یک طرف به آن وارد شوند .

قلعه گلوگنج و برج جمیل آباد

در جمیل آباد بنا شده بود و از بین رفته است.

قلعه هادی خان

در بزنجان  احداث شده بود و از بین رفته است. حاکم این قلعه شخصی به نام هادی خان بوده و در دره ای در کوه لاله زار از بین رفت . نام دره هادی خانی به همین خاطر است.

دیگر قلعه های بافت

قلعه دوغ آباد، می گساران و شهریارخان بزنجان، قلعه گله باغون ،هنکایی  گوغر، قلعه کهنه چشمه سبز، برج خادمی گوین، قلعه پروان  و بیدکردوئیه در بیدکردوئیه، برج رودخانه زردشت ( خُرا)، قلعه شاه آباد، بدرآباد و قلعه رهن در کشکوئیه، قلعه خیبر، برج قلعه بالا در باغ اناری دیخوئیه خَبر، قلعه محرم رودپهن، قلعه دختر کهت، قلعه سنگ رچان، قلعه خاربان و باغ زاده، قلعه گورکی رچان، قلعه دالان خونی دهسرد، برج کردبستان طرنگ، قلعه گریغان، حسین آباد و امیر آباد گرگیشان بافت از دیگر قلعه های این شهرستان بوده اند.

هنوز که هنوز است، در جای جای شهرستان بافت می توان آثار این دژهای پایداری و مقاومت در مقابل غارتگران و چپاولگران را مشاهده کرد، قلعه هایی که در ایامی نه چندان دور کانون همدلی، اتحاد و دفاع  در برابر زورگویان و اشرار محسوب می شدند.

انتهای پیام/ب

بافت و قلعه های تاریخی اش