خودنمایی یاقوت‌های سرخ در دل کویر ایران

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یزد  ،  باغشهر تفت در ذات خود غافلگیر کننده است؛ در اقلیم خشک منطقه  مرکزى ایران، وجود گستره سبز یکدستى مثل تفت بیشتر به یک افسانه مى ماند تا واقعیت!

اگر از شهر یزد ۲۰ کیلومتری به سمت جنوب غربی حرکت کنید به بزرگترین باغشهر کویر ایران می‌رسید.

شهرستان تفت با مساحت پنج هزارو ۸۴۶ کیلومتر مربع به دلیل قرار گرفتن در دامنه شیرکوه هوای خنکی نسبت به دیگر شهر‌های استان یزد دارد و منطقه‌ای ییلاقی در این استان کویری به حساب می‌آید.

عجین شدن انار با نام تفت

اولین میدان ورودی شهر یک سبد میوه از دیر باز تا کنون قرار دارد که بیشتر میوه‌های آن انار است و چند سال یکبار رنگ و رویش را ترمیم می‌کنند.

صالحیان کبیر یکی از شهروندان تفتی می‌گوید: تفت به خاطر داشتن باغات میوه و در پی آن کوچه باغ‌های زیبا که بافت تاریخی خود را حفظ کرده‌اند بسیار معروف است.

عمده‌ترین محصول باغات تفت انار است. شکوفه‌های انار و همچنین میوه زیبا و سرخ انار که بر شاخه‌ها خودنمایی می‌کنند، یکی از جاذبه‌های این شهر محسوب می شود.

ابراهیم باستانی پاریزی، تاریخ‌ شناس معاصر و نویسنده سرشناس تاریخ که اکثر نوشته‌هایش درباره تاریخ کویر ایران است در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یزد،  می‌گوید: تفت همان تفتیده یا گرمای کویر است.

 بهارستان رئیس شورای شهرستان تفت نیز گفت: همیشه از پدرانمان می‌شنیدیم که تفت دو معنی دارد یکی از آن‌ها تفتیده و دیگری به معنای سبد میوه است که به تعبیری سبد انار آمده است.

برداشت یاقوت های سرخ در تفت

در کوچه باغ‌های محله‌ی سرده تفت، از دهقانی مرد میانسالی پرسیدم یکی از شاخص‌ترین آداب برداشت انار در تفت را بگویید که آن را متمایز کند با برداشت دیگر محصولات این شهرستان، او گفت: وقتی از کوچه باغ‌های تفت بانگ الله الله شنیده می‌شود همگان را آگاه می‌کند که فصل برداشت انار در تفت فرا رسیده است.

او به روش چیدن این میوه اشاره کرد و اضافه کرد: موقع برداشت انار یکی بر بالای درخت انار را می‌چیند و هنگامی که می خواهد میوه را از شاخه جدا کند می‌گوید الله و یک نفر در پایین درخت منتظر شنیدن این واژه است دستان خود را بالا می‌آورد تا انار را بگیرد و آن را آرام داخل سبد یا روی زمینی که هفته پیش آبیاری شده می‌گذارد تا مبادا محصول آسیب ببیند.

از او دلیل آبیاری زمین قبل از انار چینی را جویا شدم، که تصریح کرد: یکی از دلایل آن این است که دانه‌های انار تا آخرین روز‌های برداشت آب را جذب خود می‌کنند و تازه‌تر می‌شوند و دلیل دیگر آن جلوگیری از ایجاد گرد و غبار در باغ است چراکه همه‌ اعضای خانواده در باغ از صبح تا شامگاه روزه مره را می گذرانند.

دهقانی همسر این مرد میانسال ادامه می‌دهد: ما از صبح به باغ می‌آییم و حتی صبحانه و ناهار خود را در باغ صرف می‌کنیم و همه‌ دختران و پسرانمان به کمکمان می‌آیند حتی آن‌هایی که کارمندند بعد از ساعت کاری همراه فرزندان ، راهی باغ می‌شوند.

از زهرا یکی از نوه هایشان که کلاس سوم دبستان بود پرسیدم شما در باغ مشغول به چه کاری می‌شوی؟گفت: ما هم انار‌هایی که پایین درخت است را برداشت می‌کنیم و حتی داخل انبار به پدر خود کمک می‌کنیم.

همراه زهرا رفتیم به سمت انبار باغ، آنجا اتاقکی آجری بدون تجهیزات و وسیله‌ی سرمایشی بود، پدر زهرا انار‌ها را از هم تفکیک می‌کرد از او پرسیدم چرا انار‌ها را از هم جدا می‌کنید، گفت: در تفت انواع انار همچون انار سفید (زاغ)، شاهوار، گِل، قرمز وغیره  وجود دارد و ما دو نوع انار گِل و زاغ را به دلیل ماندگاری زیاد که حتی تا عید نوروز هم دوام می‌آورد را در انبار ذخیر می‌کنیم و به دلیل شبیه بودن شکل ظاهری پوست آن‌ها باید یک نفر طول روز در انبار مشغول تفکیک آن‌ها باشد.

از شاخصه‌های انار گِل و سفید پرسیدم که او گفت: این دو انار به دلیل ماندگاریشان به ثبت ملی رسیده اند و متخصص به شهر تفت هستند که آن‌ها را به ندرت در استان‌های دیگر می‌یابید یا اصلا پیدا نمی‌شوند.

پدر زهرا روش تشخیص این دو انار را از یکدیگر تشریح کرد: هر دو نوع انار پوست‌هایی بین زرد و سبز رنگ دارند، پوست انار گِل ضخیم، صاف و سیقلی‌تر است چرا که دانه‌های قرمز رنگ ریز آن فشاری به پوست وارد نمی کنند و مزه‌ این انار ترش است.

او ادامه داد: اما پوست انار سفید یا زاغ نازک‌تر است و صافی که در انار گِل دیده می‌شود در انار زاغ نیست چراکه دانه‌های درشت و سفید رنگ آن به پوست فشار می‌آورند و آن را کمی زاویه دار می‌کنند و از مزه‌ی شیرین و ملس آن نمی‌توان گذشت.

محصول قابل قبول پس از سه سال

کاوه صالحی رئیس اداره تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی تفت در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یزد، با اشاره به سه سال کاهش محصول تا ۸۰ درصد گفت: سه سال گذشته به دلیل حمله مگس مدیتراته‌ای به شهر و تاثیر آفت آن بر درختان گوناگون به خصوص انار، هر سال خسارت‌های میلیاردی را به باغات وارد کرده بود به طوری که سال گذشته این خسارت تا ۱۹۰ میلیارد رسیده بود.

او از افزایش دو برابری محصول نسبت به سال گذشته و برداشت ۲۵ هزار تن انار از ۸۰۰ هکتار باغ انار خبر داد و افزود: مبارزه با مگس مدیترانه‌ای برای جلوگیری از آفت به طور جدی از طرف مردم و مسئولان با روش فیزیکی برای جمع‌آوری انار‌های آلوده و دور کردن آن از محصولات سالم، طعمه، سم پاشی و نصب تله سراترپ اقدام شد.

طنین انداز شدن الله الله، جمع شدن اعضای خانواده برای چیدن انار، صرف صبحانه و ناهار در همین باغ‌ها و شبانگاه پختن رب انار در گوشه حیاط خانه از جمله آداب و رسوم محلی در باغشهر تفت است.

گزارش از انسیه دهقانی

انتهای پیام/ی