تعویض بی بی سی با رویترز؛ از غارت ایران تا جعل اخبار با منابع خیالی

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، روز گذشته خبرگزاری رویترز در گزارشی مدعی شد که در حوادث آبان‌ماه امسال ۱۵۰۰ کشته شده‌اند! ساعاتی بعد علیرضا ظریفیان‌یگانه رئیس مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی دبیرخانه شورای‌عالی امنیت ملی در گفتگو با خبرگزاری تسنیم ضمن تکذیب این ادعا گفت: این نحو از خبر نوشتن و ادعا کردن اساساً کار خاصی ندارد؛ کافی است بر اساس یک برنامه از پیش تعیین‌شده عملیات روانی، یک سری ادعای واهی کنار هم چیده شود و وقتی از این رسانه درخواست منبع و سند شد، شما را به موجودات نامرئی ارجاع دهد که هیچ امکانی برای صحت‌سنجی آن‌ها وجود ندارد.

خبرگزاری رویترز (Reuters) یک خبرگزاری بین‌المللی بریتانیایی است که زیرمجموعه شرکت تامسون رویترز است. با شنیدن نام رویترز، اذهان ایرانیان به یاد قرارداد امتیازی می‌افتد که در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار به یک تبعه انگلیسی یهودی تبار واگذار شد.

در سال ۱۲۵۰ شمسی امتیاز بسیار مهمی به بارون ژولیوس رویتر داده شده که علاوه بر امتیاز بهره‌برداری از راه‌آهن شامل استخراج همه معادن کشور (بجز معادن طلا و نقره و جواهرات) و استفاده از تمام جنگل‌ها و اجازه تاسیس شعب پست و بانک و احداث خطوط تلگرافی در همه نقاط کشور می‌شد.

این امتیاز چنان بی‌سابقه بود که برخی آن را به مثابه فروش مملکت می‌دانستند. رویتر در سفر اول ناصرالدین شاه امتیاز راه‌آهن را به‌وسیله میرزا حسین سپهسالار (صدراعظم وقت) دریافت کرده بود، اما با مخالفت مردم به رهبری حاج ملا علی کنی، این امتیاز لغو شد، اما با این‌حال توانست امتیاز بانک شاهنشاهی و نشر اسکناس را به مدت ۶۰ سال بگیرد.

بارون ژولیوس رویتر روزنامه‌نگار بود و در سال ۱۸۵۱ میلادی اقدام به تاسیس آژانس خبری رویترز کرد. فعالیت‌های ابتدایی این آژانس ارسال خبر‌های بازار سهام بین لندن و پاریس بود.

امروزه دفتر مرکزی رویترز در لندن قرار دارد و به ۲۰ زبان در ۹۴ کشور با چندهزار خبرنگار از سراسر دنیا در حال فعالیت است.

 رویترز جایگزین بی بی سی فارسی

اگرچه رویترز جزو رسانه‌های بزرگ دنیا محسوب می‌شود، اما سیاست خبری آن در ارتباط با کشور‌هایی مانند ایران درست نظیر سیاست دیگر رسانه‌های غربی همچون بی بی سی فارسی است و بنظر می‌رسد در مورد خبر روز گذشته تعمدی در کار بوده که این خبر از سوی رویترز منتشر شود.

بی بی سی به‌دلیل سابقه طولانی در پوشش اخبار مربوط به ایران و همچنین داشتن رادیو و شبکه‌ای اختصاصی به زبان فارسی برای مردم ایران نام‌آشنا است. همچنین ردپای این شبکه در اتفاقاتی همچون کودتای ۲۸ مرداد و خبرسازی‌هایش در طول سال‌های متمادی موجب شده تا مردم ایران کمتر به اخبار بی بی سی به دیده اعتماد نگاه کنند.

اگر شایعه روز گذشته (کشته شدن ۱۵۰۰ نفر در اغتشاشات اخیر) از زبان بی بی سی فارسی یا شبکه‌های وابسته به سعودی مانند ایران اینترنشنال گفته می‌شد شاید چندان مورد اعتنا قرار نمی‌گرفت، اما به‌دلیل کمتر شناخته بودن رویترز برای مردم ایران و همچنین عدم اطلاع‌رسانی دقیق توسط مسئولان داخلی، این خبر از این رسانه منتشر شد و شبکه‌هایی دیگر مثل بی بی سی و سایر شبکه‌های ضد ایرانی به آن ضریب دادند.

سابقه خراب

نگاهی به سابقه رویترز نشان می‌دهد در گذشته نیز اخبار کذبی را منتشر کرده که حتی از سوی خود خارجی‌ها تکذیب شده است.

برای مثال، مهرماه سال ۹۶ خبرگزاری رویترز در گزارشی با استناد به منابع دیپلماتیک ایرانی و غربی که هویتشان عنوان نشده، مدعی شد که ایران آماده مذاکره درباره بخش‌هایی از برنامه موشک‌های بالستیک خود است. بهرام قاسمی سخنگوی وقت وزارت خارجه ایران این خبر را تکذیب کرد و یکی از اعضای نمایندگی ایران در سازمان ملل هم گزارش رویترز را "از اساس نادرست" خواند.

بهمن‌ماه سال ۹۳ خبرگزاری «رویترز» در گزارشی اختصاصی نوشت که محمد جواد ظریف به آمریکا هشدار داده است که عدم موفقیت در رسیدن به توافق جامع هسته‌ای احتمالاً حکایت از مرگ سیاسی حسن روحانی خواهد داشت و این خطر را به همراه دارد که بن‌بست یک دهه‌ای برنامه هسته‌ای ایران به پایان راه خود برسد.

انتشار این خبر با واکنش ظریف روبه‌رو شد و اعلام کرد "در هیچ یک از ملاقات‌های انجام شده به هیچ وجه مباحث داخلی مطرح نشده و مطلب منتشره در این زمینه کذب محض است. "

خردادماه امسال نیز رویترز در خبری دروغ به نقل از مقامات ایرانی مدعی شده بود که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا از طریق دولت عمان پیامی به ایران فرستاده که در این پیام با اشاره به حمله قریب الوقوع به این کشور گفته که خواهان جنگ نیست بلکه به دنبال مذاکره است.

معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ساعاتی پس از انتشار این خبر آن را تکذیب کرد و حتی یک مقام ارشد دولت آمریکا نیز در مصاحبه با روزنامه واشنگتن پست اذعان کرد که این گزارش رویترز کذب است.

همزمان با اعتراضات مردم عراق در ماه‌های گذشته، رویترز در گزارشی اختصاصی به نقل از دو منبع بی‌نام عراقی! مدعی شد «شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران، در جریان تظاهرات اخیر عراق، تک‌تیرانداز‌هایی را روی سقف خانه‌ها در بغداد مستقر کرده بودند تا به سمت معترضان شلیک کنند».

«احمد الاسدی» یکی از سخنگو‌های الحشد الشعبی در واکنش به این گزارش رویترز، هرگونه دخالت نیرو‌های این سازمان در اعتراضات عراق را تکذیب کرد و پلیس بغداد نیز گفته بود تمام تلاش خود را برای بازداشت تک‌تیرانداز‌های ناشناس که قصد ایجاد فتنه‌ای جدید در بحبوحه ناآرامی‌های این شهر را دارند، انجام می‌دهد.

اول آگوست سال ۲۰۱۷ نیز رویترز در گزارشی اختصاصی مدعی شد سپاه پاسداران ایران یک راه جدید برای پیوستن به شورشیان یمنی پیدا کرده است. مستند این گزارش یک نقشه از موقعیت جغرافیایی ایران و یمن بود و ادعا می‌شد که ایرانی‌ها از این طریق به شورشیان یمنی سلاح می‌رسانند، اما روی نقشه هیچ راهی برای رسیدن از ایران به یمن نبود!

نویسنده این گزارش «جاناتان سائول» مدعی بود سه مقام ارشد ایرانی به وی اعلام کردند ایران از این راه جدید مشغول رساندن سلاح به یمن است.

پس از حمله پهپادی انصارالله یمن به تاسیسات نفتی آرامکو (۱۴ سپتامبر ۲۰۱۹) رویترز به نقل از منابع آمریکایی که "نخواست نام‌شان فاش شود" مدعی شد این حملات شامل موشک‌های کروز و پهپاد بود که از جنوب غربی ایران منشأ گرفته است! این رسانه خبر از تشکیل جلسه‌ای با حضور برجسته‌ترین سران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و شاخه‌ای از نخبگان ارتش ایران داد. با این‌حال مقامات ایرانی ازجمله حسن روحانی، محمجواد ظریف وزیر خارجه و امیر حاتمی وزیر دفاع هرگونه دست داشتن ایران در این حمله را تکذیب کردند. ۲۰ آذرماه دبیرکل سازمان‌ملل‌متحد نیز اعلام‌کرده این سازمان نمی‌تواند مستقلا تایید کند که موشک و پهپاد‌های به‌کاررفته در حمله به تاسیسات‌نفتی آرامکو سرمنشأ ایرانی داشته است.

رویترز حدود سه ماه پیش نیز در گزارشی مدعی شد بیش از ۲۰ فروند کشتی ترابری حامل مجموعاً یک میلیون تُن غلّات در آب‌های نزدیک به بنادر ایران لنگر انداخته‌اند، اما به دلیل تحریم‌های آمریکا، تهران نمی‌تواند پول کالا‌های اساسی خود را نیز پرداخت کنداما «عادل دریس» مدیرکل بنادر و دریانوردی استان خوزستان در گفتگو با رسانه‌ها، ضمن تکذیب این گزارش رویترز درباره معطل ماندن تخلیه یک میلیون تُن غله در ۲۰ کشتی خارج از بنادر ایران، توضیح داد برای کاهش هزینه تمام‌شده محموله‌ها از این کشتی‌ها درخواست کردند تا برای توزیع مصرف به دیگر بنادر از جمله چابهار و شهید رجایی مراجعه کنند.

این تکذیب شدن‌ها مختص ایران نیست بلکه رویترز این رویکرد رسانه‌ای را نسبت به سایر کشور‌هایی که تاحدودی با سیاست غربی‌ها تعارض داشته باشند به کار می‌برد. رویترز یک بار در گزارشی با اشاره به این که آمریکا نفت دولتی ونزوئلا را تحریم کرده بود مدعی شد ونزوئلا از شرکت‌های خارجی خواسته که پرداخت‌های خود را از طریق حساب بانک روسیه انجام دهند که بانک گازپروم روسیه در بیانیه‌ای افتتاح حساب جدید توسط شرکت ملی نفت ونزوئلا نزد خود را تکذیب کرد.

تولید روزانه ۵۰ خبر دروغ با پول دیگران

از این دست اخبار تکذیب‌شده که رویترز منتشر کرده بسیار است تا جایی که محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه گفته بود "رویترز روزانه ۵۰ خبر دروغ درباره اقتصاد ایران منتشر می‌کند. این خط اخبار منفی علیه ایران، با هزینه سرسام‌آور یکی از کشور‌های همسایه ما دنبال می‌شود. "

در همه اخبارِ دروغ ایران در رویترز، همواره از منابعی نام برده شده که نمی‌خواهند نامشان فاش شود و گاه از آن‌ها به عنوان مسئولان ارشد مرتبط با خبر یاد می‌شود. اگر همه اخبار دروغ رویترز را پروژه خبرسازی ندانیم، در خوش‌بینانه‌ترین حالت باید بگوییم این رسانه اخبارش را از منابعی می‌گیرد که کارشان انتشار شایعه است.

برای مثال در مورد خبر روز گذشته (تعداد کشته‌شدگان حوادث اخیر)، پیشتر از رویترز، این سایت‌ها و اکانت‌های وابسته به منافقین بودند که به انتشار اسامی دروغ افراد جعلی و کشته‌سازی مشغول بودند و در طول سال‌های گذشته نیز با ارائه خبر‌های دروغ به رسانه‌ها و شبکه‌های خارجی اقدام به کسب درآمد می‌کردند. بعید نیست منابع رویترز در اینگونه خبر‌ها وابسته‌گان به گروهک‌هایی همچون منافقین باشند.

منبع: تسنیم

انتهای پیام/