حرکت چرخ‌های قطار روی ریل‌های ساخت ایران/دست خارجی ها چه زمانی از راه آهن کشور قطع می‌شود؟

به گزارش خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، فولاد، محصولی که در داخل کشور به وفور پیدا می‌شود، اما جزو کالا‌های مغفول مانده است و کمتر کسی به آن توجه می‌کند در حالی که به کمک تولید این کالا می‌توانیم در شرایط تحریم نیازمان را به محصولات وارداتی کم کنیم.

ساخت ریل راه‌آهن یکی از حیاتی‌ترین دستاورد‌های بشر است. از صد‌ها سال پیش  ریل قطار برای اتصال راه‌های مواصلاتی به یکدیگر و کمتر کردن فاصله رفت و آمد‌ها ساخته شده است که حدود صد سال پیش هم راه‌آهن وارد ایران  شد و  برای اولین بار راه‌آهن سراسری از جنوب به شمال کشور کشیده شد.

پس از آن رفته رفته راه‌آهن در سراسر کشور گسترش یافت تا جایی که خط راه‌آهن از جاده‌ها و بیابان‌ها به سطح شهر کشیده و در زیر خیابان‌ها و بزرگراه‌های شهرهای بزرگ همچون تهران، مشهد و اصفهان خط راه‌آهن برای مترو تاسیس شد.

مهمترین ماده اولیه ساخت ریل، فولاد خام است، فولادی که در داخل کشور توسط شرکت‌های سپاهان و ذوب آهن اصفهان ساخته می‌شود، اما با وجود آنکه این ۲ شرکت از بزرگترین کارخانه‌های تولید فولاد هستند، اما هنوز نتوانسته‌ایم ۱۰۰ درصد خط راه‌آهن مترو بین شهری را بومی سازی کنیم و برای ساخت راه‌آهن باید از سایر کشور‌ها کمک بگیریم.

با این حال برخی شرکت ها برای داخلی سازی ریل فعالیت خود را آغاز کرده اند اما به دلیل حمایت ضعیف نتوانستند در این عرصه موفق شوند. شرکت ذوب آهن قراردادی در سال ۹۵ برای خرید ۴۰ هزار تن ریل با راه آهن جمهوری اسلامی ایران داشت اما از سال ۹۵ تا کنون ذوب آهن ۳ هزار تن از این ریل را بیشتر به راه آهن ایران تحویل نداده است. برای تولید این ریل‌ها شرکت ذوب آهن مجبور شد شمش را از خارج از کشور وارد کند.

به گفته فعالان این حوزه برای تولید ریل‌های دیگر که سال پیش موفق به تولید آن شدند، شمش فولادی آن را خود ذوب آهن تامین کرد، ولی کارشناسان راه آهن به صورت مستقیم روی آن نظارت و کنترلی نداشته اند و از کم وکیف آن به طور کامل با خبر نیستند. برای تولید ریل راه آهن نیاز به خط تولید اختصاصی و مدرن است. در کشور ما این خط تولید پیشرفته و مدرن وجود ندارد، خط تولید موجود بسیار قدیمی است که برای تولید میل گرد و تیرآهن ساختمان و ... به کار می رود.

به طور مثال شرکت ذوب آهن، در تولید ریل‌ها حدود ۳۰ درصد ضایعات دارد که رقم بسیار بزرگی است و این به خاطر نداشتن خط تولید مدرن ریلی است. در حال حاضر تولید در این شرکت به سختی انجام می‌شود و به مشقت می‌تواند استاندارد‌های اروپایی را پاس کند؛ همه‌ این‌ها به دلیل نداشتن خط تولید مدرن و مختص به این نوع محصول است.

خداداد غریب پور رئیس هیئت عامل ایمیدرو در گفت و گو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، تصریح کرد: اکثر صنایع ما از جمله صنایع ریلی برای توسعه خودشان نیاز به ماده اولیه فولاد دارند. در صنعت حمل و نقل ریلی سالانه ده‌ها میلیون تن جا به جایی بار اعم از مواد اولیه که به کارخانه و محصولی که به مراکز مصرف منتقل می‌شود، داریم.

او ادامه داد: اگر بتوانیم عمده این جا به جایی را از طریق صنایع ریلی انجام دهیم، هم در کاهش آسیب به زیرساخت‌های جاده‌ای اثر دارد و هم در کاهش تصادفات جاده ای تاثیرگذار است، علاوه بر این حمل و نقل ریلی در دنیا نقش اصلی را در جا به جایی بار و مسافر دارد از این رو ما موافقیم که در جا به جایی بارهایمان از بخش ریلی استفاده شود.

رئیس هیئت عامل ایمیدرو بیان کرد: ظرفیت تولید فولاد مبارکه  ۱۰ و ۲ دهم میلیون تن، تولید فولاد خام آن ۸ و ۷ دهم میلیون تن و تولید ورق آن نیز ۷ و ۳ دهم میلیون تن است و حدود ۱۵ درصد آن نیز صادر می‌شود.

غریب پور تشریح کرد: در تولید فولاد برای ریل مشکلات زیادی وجود دارد.  عمده مشکلات این است که دولت دخالت‌های زیادی در زنجیره‌ تامین می‌کند. اجازه نمی دهیم رقیبان خارجی با قیمت های جهانی در حوزه زنجیره‌های مواد معدنی مختلف به خصوص فولاد ، بتوانند محصولاتشان را در داخل و خارج از کشور عرضه کنند که این یکی از دغدغه‌های ماست.

عظیمیان مدیرعامل ذوب آهن اصفهان در گفت و گو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: یکی از غفلت‌های ما در داخلی سازی محصولاتی است که می توانیم به خوبی نیازمان را به خارج از کشور رفع کنیم. ظرفیت و پتانسیل‌هایی در داخل کشور به خصوص در تامین ریل راه آهن وجود دارد.

او بیان کرد: ممکن است تحریم‌ها در کل اتفاق خوبی نباشد اما یکی از آثار مثبت آن این بود که دقت کنیم در داخل کشور چه پتانسیلی وجود دارد. هم اکنون ذوب آهن اصفهان می‌تواند ریل و واگن بسازد. یعنی این ناوگان ریلی را می‌توانیم در داخل کشور بسازیم.

مدیرعامل ذوب آهن اصفهان ادامه داد: در حوزه معدن بسیاری از ماشین سازی‌ها مانند هپکو وجود دارد که این شرکت در اوایل انقلاب  تاسیس شد. برای اینکه کشور یک کشور معدنی بود، هپکو به وجود آمد، چون هم معدنی بودیم و هم می‌توانستیم کشورهای معدنی اطرافمان را تجهیز کنیم.

او افزود: اما متأسفانه در این خصوص ما بد عمل کردیم و درست مدیریت نکردیم و امروز شاهدیم که هپکو به یک معضل تبدیل شده  است.