پهپاد‌های ایرانی از خانواده مهاجر تا پهپاد‌های صادق، کرار و حماسه

به گزارش  خبرنگار دفاعی امنیتی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان،  دانش ساخت و طراحی پرنده هدایت‌پذیر از دور (پَهپاد) که به آن هواپیمای بدون سرنشین نیز می‌گویند؛ امروزه به قدری گسترش یافته که به طور گسترده در زمینه‌های مخابرات، ناوبری جهانی، تحقیقات هواشناسی، جغرافیایی و جاسوسی به کار گرفته می‌شود.

در حال حاضر ۳۲ کشور در حال ساخت و گسترش ۲۵۰ مدل پهپاد‌های اکتشافی هستند.

پهپاد‌ها انواع مختلفی دارند که عبارتند از پهپاد‌های بسیار کوچک که حتی در حد چند گرم وزن دارند MAV، پهپاد‌های منیاتوری که کمتر از ۲۵ کیلوگرم وزن دارند و پهپاد‌های سنگین، البته این سه نوع در دو دسته کلی بال متحرک و بال ثابت تقسیم‌بندی می‌شوند.

ایده ساخت پهپاد در کشورمان به سال‌های پیش از انقلاب بازمی‌گردد، اما ایده با وقوع انقلاب اسلامی به اجرا نزدیک و نزدیک‌تر شد، نیرو‌های مسلح در سال‌های اول انقلاب قصد داشتند پهپاد شناسایی صدف را تولید کنند، اما به نتیجه نرسید تا این که خبر رسید جوانان انقلابی در جهاد دانشگاهی اصفهان کار را برای ساخت یک پهپاد شناسایی را آغاز کردند.

کار ساخت پهپادهای بومی از تلاش و مهاجر آغاز و تا امروز نیز با انواع مختلف ادامه دارد.

پهپاد مهاجر ۳ و ۴

پهپاد مهاجر ۳ یکی دیگر از اعضای خانواده مهاجر است که با ارتقای نسخه قبلی خود یعنی مهاجر ۲ ساخته شده، اما با برد و مداومت پروازی بیشتری نسبت به نمونه قدیمی‌تر، ضمن اینکه بدنه و بال آن دوباره بازطراحی و به تولید انبوه رسید تا به قابلیت‌های این پرنده سری ایرانی افزوده شود.

مشخصات فنی

مهاجر ۳ به خاطر داشتن موتور ملخی درون‌ساز و فشاردهنده که در نمونه‌های قبلی هم وجود داشت را می‌تواند توسط پرتابگر JATO با طول ریل صفر و یا با چرخ از روی باند به پرواز درآورد، البته فرود این پرنده معمولاً با چتر و یا ارابه انجام می‌شود، البته ارابه‌های فرود از نوع ثابت بوده که افزایش نیرو‌های مقاوم هوا را به دنبال دارد.

متخصصان ایرانی البته نمونه‌ای از مهاجر ۳ را نیز به بالشتک هوا به جای ارابه فرود مجهز کرده‌اند. این پهپاد پیشرفته ایرانی قادر است با سرعتی بالغ بر ۱۸۰ کیلومتر بر ساعت و مداومت پروازی قریب به سه ساعت پرواز کند.

مهاجر ۴

پس از مهاجر ۳ جوانان ایرانی در نیرو‌های مسلح به فکر تولید پرنده‌ای فوق‎‌پیشرفته افتادند که با کاهش سطح مقطع راداری به صورت چشم‍گیر بتواند تحرکات منطقه‌ای و نیرو‌های فرامنطقه‌ای را از نزدیک رصد کند و به نوعی چشم بینای ایران در آسمان باشد که در نتیجه پهپاد مهاجر ۴ متولد شد.

مشخصات فنی

پهپاد مهاجر ۴ پیشرفته‌تر از پهپاد‌های قبلی برای مراقبت هوایی و شناسایی اهداف تا فاصله ۱۵۰ کیلومتری از مرز‌های کشور طراحی و ساخته شد، با تغییراتی که در بال و بدنه این پهپاد ایجاد شد منجر به افزایش کارآیی و ارزش عملیاتی این پهپاد شد؛ کاهش سطح مقطع راداری، کاهش سطح مقطع هواپیما از روبرو، کمک اثرسطح به بلند شدن پرنده در صورت برخاست از باند و کاهش نیروی مقاوم القایی از جمله مزیت‌های مهاجر ایرانی است.

این پهپاد با بیشینه سرعت ۱۸۰ کیلومتر بر ساعت و مداومت پروازی پنج تا هفت ساعت می‌تواند در شرایط مختلف جوی به اجرای ماموریت بپردازد و از سوی دیگر مانند نمونه‌های قبلی، مهاجر ۴ قادر است از روی پرتابگر JATO یا با چرخ از روی باند بلند شود و برای فرود آمدن می‌تواند از چتر و یا ارابه فرود استفاده کند.

توانایی‌های بالای پهپاد مهاجر ۴ موجب شد تا نمونه‌های دیگری، چون پهپاد‌های هدهد، شاهین و صادق با ارتقای مهاجر ۴ ساخته شود که تفاوت‌هایی فراوانی هم با این پرنده دارند؛ مهاجر ۴، کاربری‌های نظامی و غیرنظامی دارد که یک نمونه آن شناسایی ناوشکن آمریکایی در خلیج فارس بود که آبروی ترامپ را هم بُرد.

۲۷ تیرماه امسال بود که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا اعلام کرد یک پهپاد ایرانی در نزدیکی تنگه هرمز هنگامی که به ناو یو اس اس باکسر نزدیک شده توسط این ناو هدف‌گیری و نابود شده است، اما این ادعا هیچ وقت از سوی ایران تایید نشد، در راستای این ادعا مقامات واشنگتن اعلام کردند شواهد انهدام این پهپاد را منتشر می‌کنند، اما هیچ وقت مدرکی منتشر نشد در حالی که فرماندهان ایران باز هم تعجب جامعه جهانی را برانگیختند.

مقامات ایرانی در اقدامی جالب‌تر روز بعد این ادعا یعنی ۲۸ تیرماه در رسانه‌های داخلی تصاویر ضبط شده توسط پهپاد ایرانی از ناو هواپیمابر باکسر را منتشر کردند؛ آن هم نه فقط تصاویر خود ناو بلکه تصاویری پیش و پس از زمان ادعایی آمریکایی‌ها مبنی بر انهدام پهپاد و معلوم شد پهپاد ایرانی سالم مانده و به آشیانه بازگشته است؛ این گونه بود که هیمنه پوشالی ایالات متحده آمریکا یکبار دیگر به وسیله پهپاد مهاجر ۴ توسط جوانان انقلابی شکسته شد.

وجود چنین تجهیزات مدرن و ساخت نمونه‌های پیشرفته‌تر به اعتراف کارشناسان نظامی غرب موجب شده تا جمهوری اسلامی ایران جزو ۵ قدرت برتر پهپادی در جهان باشد که با پهپاد‌های خود آرایش قدرت در خاورمیانه را تغییر داده؛ تهران در سال‌های اخیر با قدرت پهپاد‌های فرصتی برای به رخ کشیدن توانایی‌های خود ایجاد کرده است، موضوعی که همچنان ادامه دارد.

پهپاد صادق

این پهپاد مشابه پهپاد مهاجر ۴ است، اما در پهپاد صادق طراحی بدنه در بخش‌های دماغه و بخش انتهایی بدنه پس از محل نصب بال و در اطراف موتور نسبت به مهاجر۴ فعلی تغییر ایجاد شده و همین موضوع باعث افزایش برد، مداومت پروازی و سایر ویژگی‌های این پهپاد بومی شد.

مشخصات فنی

صادق ایرانی با سقف پروازی حدود ۱۵هزار پا (حدود ۴۵۰۰ متر)، سرعتی بالغ بر ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت، وزن حدودی ۲۴۲ کیلوگرم دارای مداومت پروازی ۶ ساعت و شعاع عملیاتی ۲۰۰ کیلومتر است.

بر اساس تغییرات در محل عمودی نصب بال، صادق به پهپادی بال‌وسط در مقایسه با نمونه اولیه خود یعنی مهاجر ۴ که بال‌پائین است، تبدیل شده که این تغییر هم بیشینه سرعت در هنگام برخاست را افزایش داده و هم موجب کاهش سرعت واماندگی پهپاد شده است که به معنی امکان پرواز با سرعت گشت‌زنی کمتر و در نتیجه افزایش مداومت پرواز است.

در کنار این تغییر، با بازطراحی بخش دماغه نیز تلاش شده تا نیروی مقاومت هوا کاهش و بهبود شکل آیرودینامیکی مشهود شود، متخصصان ایرانی همچنین در پهپاد صادق با حذف بالچه‌های نوک بال که در نمونه اولیه مهاجر۴ وجود داشت و افزایش دهانه بال سعی کردند تا نیروی بالا برنده افزایش یابد که موفق هم بودند.

پهپاد صادق نسبت به مهاجر۴ تغییرات دیگری هم داشت به طور نمونه افزایش طول بدنه در جلوی محل نصب بال، نصب بال‌ها در میانه بدنه و تغییرات اندکی در طراحی بخش‌های دُم و اتصال آن به بال یا تغییرات اعمال شده در شکل بدنه پیرامون موتور که منجر شده تا هوای بیشتری به موتور برخورد کرده و در نتیجه فرآیند خنک‌کاری موتور بهبود پیدا کرده است.

پهپاد مهاجر ۶

این پهپاد آخرین و پیشرفته‌ترین نوع از خانواده مهاجر است که در سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع طراحی و ساخته شده است. مهاجر ۶ برای نخستین بار در فروردین ماه ۹۶ در جریان بازدید حجت الاسلام حسن روحانی رئیس‌جمهور کشورمان از نمایشگاه دستاورد‌های دفاعی وزارت دفاع رونمایی و در نمایشگاه هوایی ماکس ۲۰۱۷ روسیه هم به جهانیان معرفی شد.

مشخصات فنی

بال‌های مهاجر ۶ در حدود ۵.۵ متر طول و ۱۰ متر سطح مقطع دارد که به وسیله آن قادر است تا نزدیک به ۴۰ کیلوگرم تسلیحات از انواع موشک‌های هدایت لیزری، بمب‌های هدایت‌شونده و سقوط آزاد را در زیر بال‌های خود حمل کند. این پهپاد با مداومت پروازی ۱۲ ساعته خود تا محدوده ۲۰۰ کیلومتری و ارتفاع ۱۸ هزار پایی قادر به پرواز و انجام هرگونه عملیات را دارد. حداکثر سرعت این پهپاد ۲۰۰ کیلومتر در ساعت تخمین زده می‌شود.

دیگر ویژگی مهم و تاکتیکی ان پهپاد قابلیت نشست و برخاست در باند‌های کوتاه است.

مهاجر۶ را می‌توان یک پهپاد پیشرفته نامید، زیرا علاوه بر حوزه رزمی، در حوزه شناسایی هم از سامانه شناسایی الکترواپتیکی، لیزری، مادون قرمز، سیستم‌های شنود الکترونیکی دشمن، مقابله با جنگ الکترونیک، سامانه اخلالگر، سیستم شناسایی خودکار، برخورداری از سیستم پرواز و سیستم نشست و برخاست خودکار بهره‌مند است که قدرت زیادی را برای یگان‌های این پهپاد ایجاد می‌کند.

از دیگر تسلیحاتی که در دهه فجر سال ۹۶ با حضور امیر حاتمی وزیر دفاع، امیر بنی طرفی رئیس سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع و سردار پاکپور فرمانده نیروی زمینی سپاه رونمایی شد و قابلیت نصب در پهپاد‌ها به خصوص مهاجر ۶ را داراست می‌توان به بمب هوشمند قائم اشاره کرد که از انواع بمب‌های هدایت الکترواپتیکی و مقاوم در برابر اخلال و جنگ الکترونیک است. بمب قائم توانایی انهدام اهداف از فاصله ۶ کیلومتری و تا لحظه اصابت را برای هدایت کننده آن دارد.

پهپاد کرار 

کرار اولین پهپاد ایرانی است که با موتور جت به تولید انبوه رسیده، جمهوری اسلامی ایران کلکسیونی از پهپاد‌های مختلف در اختیار دارد که برخی از آن‌ها دارای ویژگی‌های بخصوصی هستند مانند کرار؛ این پهپاد ایرانی سرعت در حدود ۹۰۰ کیلومتر بر ساعت، بردی بالغ بر ۱ هزار کیلومتر، سقف پروازی ۷۵۰۰ تا ۱۲ هزار متر دارد و قادر است میزان محموله جنگی تا ۲۵۰ کیلوگرم را با خود حمل کند و علاوه بر این مشخصات کرار ویژگی‌های دیگری هم دارد.

مشخصات فنی

وقتی متخصصان ایرانی کرار را طراحی کردند برای انجام مأموریت‌هایی، چون هدف سریع برای تمرین نیروی پدافند هوایی ارتش بود، اما در سال‌های بعد با ارتقای این پهپاد نمونه تهاجمی آن هم در تابستان سال ۱۳۸۹ معرفی شد، اما فرآیند توسعه کرار ادامه داشت و نمونه جدید آن در سال ۹۲ جهت رهگیری اهداف هوایی رونمایی و موجب شد تا سقف پروازی آن هم افزایش یافته و به حدود ۲۵ تا ۴۰ هزار پا برسد.

سامانه خلبان خودکار با قابلیت اجرای مأموریت بدون نیاز به ارتباط با ایستگاه زمینی، توانایی برنامه‌ریزی مجدد در حین پرواز و تغییر مأموریت، بسته شدن امکان ارتباط برای جلوگیری از نفوذ دشمن در سامانه هدایت و کنترل و برخورداری از سامانه‌های پیشرفته ناوبری از دیگر ویژگی‌های مهم این پهپاد بومی است.

پهپاد کرار هم مانند خیلی از پهپاد‌های اولیه ایران برای برخواستن از پرتابگر بهره می‌برد، به این شکل که پهپاد با یک پیشران راکتی سوخت جامد از روی پرتابگر به پرواز درمی‌آید و راکت پس از اتمام انرژی رها می‌شود و موتور جت خود پرنده کار تأمین توان آن را بر عهده می‌گیرد؛ البته این احتمال وجود دارد که در نمونه‌های ارتقا یافته از ارابه فرود برای برخواستن و فرود از روی باند استفاده شود، اما در حال حاضر کرار به این شکل پرواز می‌کند و پس از پایان ماموریت و رسیدن به منطقه مورد نظر فرود با چتر‌های تعبیه شده روی پرنده و بالشتکی که در زیر آن قرار گرفته فرود می‌آید.

با این ویژگی، پهپاد کرار می‌تواند از هر نقطه برای انجام عملیات به عنوان محل آغاز مأموریت استفاده کند و همین موضوع باعث گیج شدن دشمن خواهد شد، موضوعی که فرماندهان آمریکایی به آن اذعان و تجربه کردند، آمریکایی‌ها در عملیات طوفان صحرا جهت یافتن سکو‌های پرتاب موشک اسکاد عراقی گفتند این کارمانند گشتن به دنبال سوزن در انبار کاه است، حال با وجود کشوری مانند ایران که وسعت چند برابری نسبت به عراق دارد و پهپادی که از هر نقطه‌ای توان پرواز دارد، کار دشمن برای از کار انداختن این پهپاد را بسیار دشوار و عملاً ناممکن می‌کند.

کرار با تسلیحات کاربردی و نابودگر

بعد از ساخت پهپاد کرار تولید تسلیحاتی که به صورت اختصاصی برای این پرنده مورد نیاز است هم در دستور کار قرار گرفت. کرار تاکنون با بمب‌های ۲۵۰ و ۵۰۰ پوندی و نیز موشک هوا به سطح ضد کشتی کوثر مشاهده شده است، اما این پایان راه نبود؛ در ادامه راه وقتی بمب‌های هوشمند رعد ۳۰۱ و بمب هوشمند ۳۴۲ ساخته شدند به عنوان تسلیحات کرار به کار گرفته شدند.

پس از ارتقا این پهپاد و ساخت کرار رهگیر که بعد‌ها به کرار ۴ معرف شد، برای انجام نبرد هوایی لازم بود تا به موشک هوا به هوا مسلح شود و وقتی این پهپاد پیشرفته رونمایی شد با موشک ثاقب به نمایش درآمد تا به دنیا بفهماند دانشی که آن‌ها قصد رسیدن به آن را دارند سال‌ها است که در اختیار جمهوری اسلامی ایران قرار دارد.

پهپاد حماسه

این پهپاد یکی از انواع پهپاد‌های ساخت شرکت هواپیماسازی ایران (هسا) است و در سال ۹۲ که از سوی فرمانده معظم کل قوا به نام «حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی» نام گذاری شده بود با حضور سردار وحیدی وزیر اسبق دفاع و امیر سرتیپ بنی طرفی رئیس سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع رونمایی شد.

یکی از ویژگی‌های نسخه اولیه این پهپاد در شکل بال‌های پهن و بلند آن است که به شکل پارگلایدر‌ها طراحی شده و باعث ایجاد مداومت پروازی بالا برای پرنده می‌شود. ارابه فرود نیز به شکل ثابت طراحی شده که در عین وجود چند نکته منفی نکات مثبتی همچون سادگی طراحی، وزن کم و قابلیت اطمینان بالا را دارد.

مشخصات فنی

طول بدنه پهپاد حماسه ۵ متر، عرض بال ۹ متر و ارتفاع آن در حدود ۲ متر است. وزن این پهپاد به طور دقیق ۲۳۰ کیلوگرم اعلام شده که توانایی حمل نزدیک به ۲۰۰ کیلوگرم بار را داراست. بیشترین سرعت پهپاد حماسه ۱۹۰ کیلومتر تخمین زده می‌شود. البته این سرعت در انواع کروز به ۱۶۵ کیلومتر بر ساعت و در حال حمل بار به نزدیک ١٠٠ کاهش پیدا می‌کند.

از دیگر ویژگی‌های این پهپاد می‌توان به ١١ ساعت مداومت پروازی، شعاع عملیاتی در حدود ۲۰۰ کیلومتر و ارتفاع پروازی نزدیک به ١۵ هزار پایی اشاره کرد.

یکی از ویژگی‌هایی که شاید در کمتر پهپاد ایرانی بتوان مشاهده کرد این است که پهپاد حماسه بدون استفاده از GPS و با ثبت نقشه در حافظه خود می‌تواند به هدف برسد و در صورت قطع ارتباط به پایگاه خود باز می‌گردد.

انتهای پیام/