خرمای تلخ، محصول نخلداران کرمانی!

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان،  سبد غذایی محصولات کشاورزی در استان کرمان، پر محصول و متنوع است. این روزها اگر سری به استان کرمان بزنید، برداشت پسته، گردو و خرما است که  علاوه بر باغداران، کارگران زیادی را نه تنها از کرمان؛ بلکه از استان های دیگر راهی مناطق پرمحصول این استان کرده و آن ها را حسابی مشغول کرده است. 

خودنمایی شهد خرما در شمال و جنوب کرمان 

برداشت محصولی پر خاصیت و شیرین نیز این موقع از سال، حسابی نخلداران کرمانی را مشغول کرده است. 

محمد رضا پورخاتون، معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی شمال استان کرمان با بیان اینکه یکی از محصولات مهم و اساسی در سبد کشاورزی استان کرمان، کشت و پرورش محصول خرما است، گفت: هر ساله از ۱۰ مرداد تا پایان مهرماه، زمان برداشت محصول خرما طول می‌کشد؛ البته بعضی از رقم‌ها مثل رقم مضافتی زودتر و بعضی رقم‌ها به عنوان رقم‌های دیررس هستند.

او با بیان اینکه کرمان موقعیت خاصی در زمینه پرورش خرما دارد و از آن به عنوان یکی از استان‌های مهم در کشور نام برده می‌شود، افزود: در حال حاضر، حدود ۲۸ هزار هکتار سطح زیر کشت خرما در شمال استان کرمان وجود دارد.

پورخاتون با اشاره به اینکه از ۲۸  هزار سطح زیر کشت خرما در حوزه سازمان جهاد کشاورزی شمال استان، ۱۸ هزار بهره بردار در حال ارتزاق هستند، ادامه داد: این موضوع نشان می‌دهد این محصول علاوه بر اینکه به عنوان یک محصولی که می‌تواند در اهمیت غذایی موثر باشد، در زمینه اشتغال و اقتصاد خانوار‌های روستایی و همچنین محیط زیست در مناطق جنوب و جنوب شرق استان کرمان نقش مهم و اساسی از خودش ایفا کند.

حضور این محصول شیرین علاوه بر آنکه در شمال پهناورترین استان ایران به دست می آید، در جنوب این استان نیز به ثمر می رسد. سعید برخوری، رئیس سازمان جهاد کشاورزی جنوب استان کرمان نیز با اشاره به اینکه سالانه ۲۰۰ هزار تن خرما در جنوب استان کرمان تولید می‌شود، گفت: جنوب کرمان، دومین تولید کننده خرما در کشور است.

او با بیان اینکه بیش از ۴۰ رقم خرما در جنوب استان کرمان تولید می‌شود که کلوته، مضافتی و مرداسنگ بیشترین ارقام تولیدی این مناطق هستند، افزود: برداشت خرما از اواخر تیرماه در جنوب استان کرمان آغاز شده است و تا مهرماه ادامه دارد.

خسارت، طعم شیرین خرما را از یاد نخلداران کرمانی برد! 

طوفان، باران، گرما و آفت امسال کام  نخلداران کرمانی را در شمال و جنوب استان کرمان تلخ کرد. دیدن حال کشاورزی که با تکاندن خوشه خرمای خود حال و روز امسال نخلداران شرق استان کرمان را به تصویر می‌کشید، دردناک بود. او گفت: از این درخت، شاید یک خوشه محصول به دست بیاید. 

این کشاورز با بیان اینکه ما کشاورزان یک سال زحمت کشیدیم و الآن که محصول ما به نتیجه رسیده، خشک شده است، ادامه داد: محصول ما نسبت به پارسال کاهش داشته است و شاید ۲۰ درصد دست ما را بگیرد و حتی به درد درجه ۲ هم نمی‌خورد و کنار درختان ریختند و به درد هیچ چیز نمی‌خورند.

کشاورز دیگری که به قول خودش جوانیش را پای کشاورزی گذاشته است نیز از نقره داغ شدن نخلداران در هنگام برداشت محصول خرما سخن گفت و بیان داشت: امسال آمدم شروع به برداشت محصول کنم که دیدم ۹۰ درصد از محصول من خشک شده است.

بیشتر بخوانید: 

• فصل برداشت میوه ای بهشتی در دیار کریمان + فیلم

او با اشاره به اینکه این خشکیدگی در زمان برداشت محصول بر اثر گرمای هوا اتفاق افتاده است، بیان کرد: وام و بدهی هایم مانده اند و اگر مسئولان رسیدگی نکنند، مجبورم کشاورزی را رها کنم.

پورخاتون، معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی شمال استان کرمان گفت: پیش بینی هر ساله در رابطه با تولید محصول خرما در شمال استان کرمان، حدود ۱۶۰ هزار تن بود که متاسفانه امسال به علت عارضه خشکیدگی خرما، ۲۵ تا ۳۰ هزار تن از محصول خرما ما دچار خسارت شد و در حال حاضر پیش بینی در زمینه میزان محصول خرما، ۱۳۰ هزار تن است.

او عارضه خشکیدگی خرما را بلای جان نخل های خرما در شمال استان کرمان عنوان کرد و گفت: حدود ۱۰ تا ۱۲ سال در باغات خرمای کرمان یک سال با شدت کمتر و یک سال بیشتر ما درگیر این عارضه هستیم. 

پورخاتون ادامه داد: آنچه برای ما محرز شده، وجود شرایط آب و هوایی خاص در برخی از سال‌ها است که باعث تشدید این عارضه شده است که قاعدتا بحث طوفان و باد‌های گرم در شرایط حساس این محصول، می‌تواند خسارت زا باشد.

او بیان کرد: ما کار‌های زیادی را که در بحث کاربردی لازم بود در دستور کار خودمان قرار دادیم و سعی کردیم در مزارع به صورت پایلوت با مشارکت کشاورزان، طرح‌هایی را اجرایی کنیم که خسارت را به میزان کمتری برسانیم؛ اما عامل عارضه خشکیدگی خرما هنوز شناخته شده نیست.

معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی شمال استان کرمان به آغاز طرح تحقیقاتی با همکاری دانشگاه شهید باهنرکه در آن به ریشه یابی علل بروز عارضه خشکیدگی در خود گیاه می‌پردازد، اشاره کرد و ادامه داد: در این طرح می خواهیم اتفاقاتی که در گیاه می‌افتد را شناسایی کنیم و بعد از شناسایی، راهکار‌های عملیاتی را برای کشاورزان توصیه کنیم.

خرمای جنوب کرمان نیز از خسارت، جان سالمی به در نبرد و  نخلداران  این مناطق نیز حلاوت این محصول را نچشیدند.

سعید برخوری، رئیس سازمان جهاد کشاورزی جنوب استان کرمان با بیان اینکه امسال طی ماه‌های تیر و مرداد، تقریبا ۵۰ هزار تن از مجموع ۲۰۰ هزار تن خرمای تولیدی جنوب کرمان در مراحل مختلف بر اثر وزش باد‌های شدید و بارندگی آسیب دید، گفت: امسال رقم ریالی خسارت به نخیلات جنوب کرمان، قریب به هزار میلیارد تومان برآورده شده است.

او افزود: مکاتبات لازم به ستاد بحران استانداری کرمان و اداره کل بحران وزارت جهادکشاورزی برای کمک به جبران خسارت نخلداران صورت گرفته است.

بیمه هم دردی از کشاورزان دوا نمی کند! 

رسم بر این است که اگر جایی سرمایه گذاری می کنی در زمان زیان بتوانی از آن سرمایه بهره ببری؛ اما گویا کشاورزان از سرمایه گذاری برای بیمه چندان رضایت ندارند. کشاورز جوان فهرجی که در باغ خود با ناراحتی خوشه‌های خشک خرما را تکان می‌داد، گفت: زحمت یک سال ما به هدر رفته است و از هر درخت شاید یک خوشه سالم نداشته باشیم. میزان خشکیدگی سال به سال بیشتر می‌شود و امسال هم به خاطر شدت گرمای زیاد، خشکیدگی خیلی بیشتر از سال‌های قبل شده است.

او ادامه داد: بیمه؛ حتی پول چند کیلو خرما برای هر درخت را به کشاورز نمی‌دهد و خیلی کم بابت خسارت پرداخت می‌کند.

این کشاورز جوان با بیان اینکه علاوه برخسارت‌هایی که به ما وارد می‌شود، نبود هیچ ثباتی برای قیمت خرما، نخلداران را آزار می‌دهد و اغلب موقع فروش، محصول را ارزان می‌خرند و کسی نیست روی این بازار رسیدگی کند و در نتیجه دلالان از این بازار گل آلود، ماهی می‌گیرند.

 دغدغه های نخلداران را از جهاد کشاورزی جویا شدیم. محمد رضا پورخاتون، معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی شمال استان کرمان در خصوص پرداخت غرامت بیمه به کشاورزان که یکی از مشکلات آن‌ها در زمان خسارت‌ها است، گفت: یکی از وظایف صندوق بیمه کشاورزی این است که در شرایط حساس و بحرانی به داد کشاورزان برسد و خطر تولید محصولات کشاورزی را به حداقل برساند؛ اما کشاورز ما انتظار دارد محصولش که خسارت ببیند بیمه کل در آمد او را به عنوان غرامت بپردازد؛ البته با توجه به حق بیمه‌ای که از کشاورز دریافت می‌کنند این موضوع امکان پذیر نیست.

او ادامه داد: چیزی که امروز صندوق بیمه در قبال خسارت‌ها به کشاورزان پرداخت می‌کند، بابت هزینه‌های جاری است. به عنوان مثال: کشاورز ما که امسال قیمت هر کیلو خرمایش ۲۰ هزار تومان است، انتظار دارد که اگر محصولش ۱۰۰ درصد خسارت ببیند، به ازای هر کیلو ۲۰ هزار تومان صندوق بیمه به او غرامت بپردازد؛ اما با توجه به حق بیمه‌ای که خود کشاورز می‌پردازد، بیمه فقط این هزینه را در زمان خسارت پوشش می‌دهد و اعلام می‌کند که اگر کشاورز می‌خواهد به ازای هر کیلو خرما ۲۰ هزار تومان غرامت بگیرد، باید حقی هم که می‌پردازد، متناسب با این مبلغ باشد.

پورخاتون تصریح کرد: قاعدتا پرداخت بیشتر حق بیمه از سوی کشاورزان در توان خیلی از آن‌ها نیست و دولت باید حق بیمه‌ای که متعلق به کشاورز است را با پرداخت یارانه جبران کند، در این صورت است که صندوق بیمه می تواند آن درآمدی که کشاورز در زمان خسارت‌ها انتظار دارد به صورت ۱۰۰ درصد پوشش دهد.

او تاکید کرد: یکی از گلایه‌هایی که از سوی کشاورزان به خصوص در بحث خرما و پسته مطرح می‌شود، پرداخت غرامت از سوی صندوق بیمه کشاورزی است که در این رابطه چندین نوبت با بیمه مکاتبه کردیم.

 نقش موثر عرضه و تقاضا بر قیمت خرما

معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی شمال استان کرمان درباره دغدغه کشاورزان برای نبود ثبات قیمت خرما در بازار با بیان اینکه بازار تابع عرضه و تقاضا است و در برخی از سال‌ها که شرایط صادرات محصولات ما رونق پیدا می‌کند، شاهد اتفاقات میمون در خصوص محصولات کشاورزی مثل خرما هستیم، گفت: سازمان جهاد کشاورزی از هر شاخصه‌ای که بتواند در خصوص قیمت گذاری نقش مثبتی ایفا کند از جمله بورس محصولات کشاورزی استقبال می‌کند.

او با بیان اینکه ما باید راهکاری پیدا کنیم که صادرات خرما اتفاق بیفتد؛ بنابراین باید هر ساله برنامه پایدار و مطمئنی را داشته باشیم که براین اساس قیمت خرما مشخص شود و نوسانات قیمت را در بحث خرما نداشته باشیم، ادامه داد: سازمان جهادکشاورزی نباید قیمتی را مشخص کند و در عرضه و تقاضا، قیمت خودش را نشان می‌دهد و می‌تواند سبب تعدیل قیمت خرما شود و دغدغه کشاورز را تا حد زیادی کم کند.

پورخاتون بیان داشت: البته تشکل‌های خرما یا اتحادیه تعاون روستایی در شرایطی که احساس کنند، قیمت فروش محصولات کشاورزی با توجه به هزینه‌هایی که کشاورز کرده است، همخوانی ندارد، بنا به وظیفه ذاتی خودشان در قالب خرید خرما به صورت تضمینی یا حمایتی، ورود پیدا می‌کنند و اجازه نمی‌دهند محصول کشاورز از حدی که باید فروش برود، پایین‌تر رود که این موضوع باعث وارد شدن شوک به بازار می شود.

خرما راهی بورس شد؛ اما ... 

با توجه به اینکه محصول خرما، یکی از محصولات مهم استان کرمان است که در شمال و جنوب این استان پهناور،برداشت می شود و نقش اساسی در اشتغال، اقتصاد و رونق مناطق مختلف این استان ایفا می کند، شرایط حضور برای بورس کالا را نیز برای خود مهیا کرده است؛ ولی، اما و اگرهایی برای حضور این محصول پرخاصیت در بورس کالا وجود دارد. 

حسین اکبری فرد، استاد اقتصاد دانشگاه شهید باهنر کرمان و کارشناس بورس با بیان اینکه بورس کالا از حدود سال ۱۳۸۶ شکل گرفته است و ما شاهد عرضه برخی از محصولات کشاورزی به ویژه خرما بوده ایم، گفت: در بورس کالا، علاوه بر داشتن اطلاعات خوب عرضه کنندگان، باید توان تولید کالا به اندازه‌ای که نیاز بورس است، فراهم شود.

او با اشاره به اینکه برای حضور محصولات کشاورزی در بورس لازم است انبار‌هایی مطابق با استاندار‌ها وجود داشته باشد تا اینکه مردم بتوانند به راحتی از آنجا خریداری کنند، ادامه داد: علی رغم وجود ۲ انبار و سردخانه خیلی خوب در استان کرمان برای محصول خرما که در شهرستان بم و نرماشیر قرار دارند و مورد پذیرش بورس کالا هستند؛ اما متاسفانه شاهد عرضه آنچنانی خرما نیستیم.

اکبری فرد با بیان اینکه از سوی دیگر براساس بررسی‌های انجام شده طی پارسال، ۱۰ تن خرما در بورس کالا عرضه شده است که متاسفانه ۵ تن آن به فروش نرسیده است، تصریح کرد: زیرساخت‌هایی که خریداران بتوانند از بورس کالا خریداری کنند، هنوز فراهم نشده و نیاز است، اتاق بازرگانی، صنایع و معادن استان‌ها و فرمانداران در شهرستان‌ها شرایطی را فراهم کنند تا افراد معتمد، کالا را در بورس تامین و تضمین کنند.

او با بیان اینکه خیلی از زیرساخت ها، چون: وجود سردخانه‌های مورد تائید فراهم شده است؛ اما همکاری مسئولان و آمادگی، آموزش و ترویج بین کسانی که می‌خواهند در میزان بالا کالایشان را بفروشند یا افرادی که می‌خواهند بخرند، کمرنگ است و باید برای این موارد، شرایط بهتری فراهم شود، ادامه داد: خوشبختانه شرایط خوبی در استان کرمان با توجه به تولید محصول خرما در شمال و جنوب استان کرمان فراهم است و ۲ نماد خرما، چون رطب در بورس کالا وجود دارد؛ اما کار‌های لازم هنوز انجام نشده است.

 تدابیر اساسی برای انتقال طعم شیرین خرما به جهان 

پر ثمر بودن هر محصول کشاورزی به خصوص آن دسته از محصولاتی که  قابلیت صادرات را دارند و بازار جهانی از ورود آن ها استقبال می کند، رونق بخش، حوزه های مختلف، از جمله: اشتغال، اقتصاد، آبادانی مناطق و طراوت بخش طبیعت و محیط زیست آن سرزمین است. این موارد محصول خرمای استان کرمان که یکی از محصولات مهم و شناخته شده در جهان هست،  را هم شامل می شود. 

در صورتی که سودی از محصول امسال عاید کشاورزان نشود، بی شک  دل او برای محصول سال آینده نیز قرص نیست و برای محصولِ بهترِ سالِ آینده در طول سال تلاش نمی کند؛ بنابراین متولیان امر باید برای غرامت بیمه ناشی از خسارت های امسال به کشاورزان بیش از گذشته همت کنند. 

 از سوی دیگر صادرات خرما علاوه بر تاثیر بر قیمت خرما، ارز آوری خوبی هم برای کشور به ارمغان می آورد؛ بنابراین باید برای ارائه محصولاتی بیشتر و قرار دادن آن ها در بسته بندی های شکیل که مورد پسند بازارهای جهانی باشد، تلاش های بیشتری صورت گیرد تا خرما بی دغدغه  فقط به وظیفه ذاتی خود که شیرین کردن کام ها است، بیندیشد. 

گزارش از معصومه یحیی زاده 

انتهای پیام/ م